Duidelijke strategie noodzakelijk voor private equity
Sinds het wegebben van de financiële crisis zijn de prestaties van private-equityfondsen bovengemiddeld. Het aantal succesvolle exits is hoger dan ooit. En met een jaarlijkse aanwas van gemiddeld 500 miljard dollar per jaar is het beschikbare kapitaal van private-equityfondsen in de Benelux alleen al opgelopen tot 9,2 miljard euro. Meer dan 50 procent van het toegezegde vermogen is nog niet gebruikt voor investeringen. Grote spelers hebben de afgelopen jaren relatief veel kunnen investeren in governance en compliance en kunnen nog steeds de vruchten plukken van een goed track record. De omstandigheden voor verdere groei zijn optimaal. Toch zijn die perfecte omstandigheden geleidelijk aan het veranderen. Om succesvol te blijven en de voorsprong op de concurrentie te vergroten – of op z’n minst te behouden – zullen private equity-firma’s hun strategie moeten aanscherpen. Op meerdere vlakken.
DE KRITISCHE BELEGGER
Ondanks een stuwmeer aan beschikbaar kapitaal worden beleggers steeds kritischer als het gaat om beleggingskeuzen. Ze zoeken in toenemende mate naar duurzame beleggingen en hebben behoefte om hier een expliciete strategie over te formuleren, zoals Bain & Company en UNPRI (United Nations Principles for Responsible Investment) onlangs in een discussion paper signaleerden. Waar de traditionele investeerder voornamelijk naar de verhouding tussen risico en (financieel) rendement keek, hecht de moderne belegger meer waarde aan de impact van een investering op de real economy, inclusief milieu en de samenleving. De concurrentie om de gunst van beleggers zal daarom toenemen, met toegenomen aandacht voor de maatschappelijke impact van investeringen, zoals invloed op de real economy. De tijden waarin vrijwel alle fondsen – ook de nieuw opgezette – werden overladen met grote hoeveelheden kapitaal lijken voorbij. De best presterende private equity-spelers hebben daarbij de beste kaarten: zij beschikken over een uitgekristalliseerde strategie, een heldere communicatie en een uitstekende pool van managementteams. Kleinere partijen zonder uitgebreid track record zullen minder gemakkelijk kunnen inspelen op de strijd om nieuwe deals. Beleggers zullen kritischer kijken naar hun onderscheidend vermogen en bewijs voor succes. Daarom zoeken kleinere private equity-firma’s vaker de samenwerking met grotere firma’s, zoals ook blijkt uit het onderzoek van Bain & Company.
DE IMPACT VAN DRY POWDER
Het kapitaaloverschot heeft nog een schaduwkant. Niet investeren van dry powder – jargon voor beschikbaar kapitaal dat nog niet aan het werk is gezet – is geen optie. Dit vergroot het risico dat private equity partijen deals sluiten met tegenvallende rendementen. Daarbij speelt ook de lage rentestand mee; corporates zullen vaker en gemakkelijker zelf kapitaal aanwenden voor investeringen en overnames. Het is niet ondenkbaar dat het beschikbare private-equitykapitaal in de Benelux voor een deel een andere weg zal (moeten) vinden. Het wordt dus steeds lastiger om goede transacties te realiseren. Dry powder verhevigt de concurrentie: het komt vaker voor dat meerdere private-equityfirma’s strijden om dezelfde deal. Daardoor stijgen de prijzen van transacties, zoals ook blijkt uit cijfers van Bain & Company over 2014 en 2015. Dat heeft weer tot gevolg dat de private equity-firma’s nog beter moeten presteren, willen ze hun rendement op peil houden. Toch constateert Bain dat sinds 2009 driekwart van het opgehaalde kapitaal terecht is gekomen bij nieuw opgezette fondsen. Bain verwacht dat er een grens is aan de omvang van de private-equityfondsen – op mondiaal niveau tussen 16 en 18 miljard dollar – onder meer omdat beleggers een voorkeur ontwikkelen voor beheersbare portefeuilles. Ook in de Benelux raken kleinere spelers meer in zwang, zoals Waterland en Gilde Buyout Partners. Waterland haalde in april vorig jaar 1,55 miljard euro op en Gilde in november 1,1 miljard euro. Beide nieuwe fondsen werden in een recordtijd van drie maanden gevuld.
EEN SCHERPE STRATEGIE
Meer concurrentie op deals, een hogere druk om beschikbaar kapitaal ook daadwerkelijk aan het werk te zetten en een kieskeuriger belegger die te maken krijgt met een steeds meer gediversifieerd en versnipperd landschap aan mogelijke investeerders: het zijn factoren die de private-equityfirma’s dwingen hun strategie aan te scherpen. Veel vermogensbeheerders hebben echter niet precies voor ogen waar ze goed in zijn en doen zetten die succes in de weg staan. Daarom is het uitstippelen en handhaven van een investeringskoers van cruciaal belang voor een firma. Die koers dient als een routekaart waarop dealteams kunnen zien welke type beleggingen de voorkeur verdienen, en het geeft beleggingsinstellingen overtuigende argumenten om deze te financieren. Hoe die strategie op te stellen en aan te scherpen? Dat begint bij de werkwijze van managementteams van de private-equityfirma’s zelf. Die moet op meerdere vlakken worden vertaald naar de interne organisatie, ofwel het intellectueel kapitaal voor het verkrijgen van fondsen, voor het winnen van transacties en voor het realiseren van rendement. Daarbij moeten heldere keuzes worden gemaakt: op welke regio’s en sectoren focust de firma, op welk soort transformaties wordt ingezet? Hoe synergie te realiseren met bedrijven in het bestaande investeringsportfolio? Een goed doordachte visie vormt de leidraad om concrete strategische doelen vast te stellen. Dit kan bijvoorbeeld zijn: de voorkeurspartner zijn voor toonaangevende beleggers binnen de technologiesector. In het verlengde daarvan kan een fonds bijvoorbeeld besluiten om een aantal beleggingsvehikels te ontwikkelen die volledig aansluiten op de talenten en inzichten van de private-equityfirma. Bij het opstellen van de strategie moeten alle bestaande deals zorgvuldig worden doorgelicht: zowel de huidige portfolio-investeringen als succesvolle investeringen en exits (bijvoorbeeld via een beursgang of via verkoop aan ander bedrijf) uit het verleden. Welke transacties waren succesvol en welke niet? En waarom? Deze analyses bieden inzicht in patronen die een voorbode zijn voor succesvolle transacties.
BELANG VAN DE SWEET SPOT
Hier hoort ook het bepalen van de sweet spots bij: die werkgebieden waarbij de impact maximaal is en de kans op succes het grootst. Uit de analyse van Bain & Company is gebleken dat transacties die binnen de sweet spot van de firma vallen, steevast en significant beter presteren dan opportunistische transacties die ervan afwijken. Gemiddeld bedraagt de gemaakte winst op de sweet spot-transacties 2,2 maal het geïnvesteerde vermogen, tegenover slechts 1,3 maal het geïnvesteerde vermogen voor de afwijkende transacties. Het afbakenen van sweet spots is een minutieus proces, waarbij er een goede balans moet komen tussen vastzitten aan een (te) beperkt aantal dealopties en een goede focus. Het bepalen van de sweet spots bestaat uit een aantal stappen. Stap één is het voeren van gesprekken met alle intern betrokken partijen. Stap twee van het sweet-spot-onderzoek is om gestructureerde gesprekken te voeren met de dealteams die de beleggingen hebben beheerd. Doel is om in kaart te brengen hoe verschillende factoren de uitkomsten van transacties hebben beïnvloed: specifieke karakteristieken, initiatieven om waarde te creëren (bijvoorbeeld geografische uitbreiding om meer inkomsten te genereren, of bijvoorbeeld onderhandeling met leveranciers om kosten te reduceren), dynamieken in het managementteam en externe factoren (bijvoorbeeld veranderende wetgeving of consolidatie van concurrenten). Begrijpen waarom transacties slagen is essentieel om een schaalbaar model te ontwerpen dat bij toekomstige transacties kan worden toegepast. Breng vervolgens de opgedane inzichten - gegevens over het rendement van transacties en informatie uit de gesprekken met het dealteam - bij elkaar. Wat zijn de gemeenschappelijke kenmerken van succesvolle transacties? Uiteraard is het in de huidige competitieve markt niet altijd eenvoudig voor een private-equityfirma om zich louter binnen de sweet spot te bewegen. Maar gezien de hoge dealprijzen en de snelheid waarmee deals gesloten worden, is het hanteren van heldere strategische criteria vaak de enige manier om beleggingsdiscipline te handhaven en succesvol te zijn. Een scherpe strategie biedt vermogensbeheerders de mogelijkheid voortvarender te werk gaan bij het afsluiten en financieren van transacties. Op zoek naar de sweet spot dus!
Marc Lino en Piet de Paepe zijn partner bij Bain & Company en leiden de Benelux private-equitypraktijk.