Bankiers moeten zich diep schamen
Ook in Spanje, Frankrijk en Duitsland nemen centrale bankiers voorzorgsmaatregelen om te voorkomen dat banken in geldnood raken of zelfs op de fles gaan. Overal in de wereld pompten centrale banken de voorbije weken in totaal vele honderden miljarden euro's in de geldmarkt zodat 'het systeem' niet in een ernstige crisis zou raken. Her en der voltrokken zich al reddingsoperaties.
Er is veel mis in de internationale bankwereld. En het pijnlijke is dat het alles met de kern van het bankiersvak - risicobeheersing - heeft te maken. Veel banken hebben de voorbije tijd in kredietverlening gestort zonder zich te (willen) storen aan de risico's die ze daarbij namen. Ze kenden hun eigen kredietrisico's niet eens, laat staan die van de banken waaree ze zaken deden.
Mijn vroegere collega-scopist Mathijs Bouman spreekt zijn verontwaardiging uit over het feit dat bankiers zo gemakkelijk wegkomen met de zware blunders die ze maken. Hij heeft gelijk. Veel zogenaamde financiële experts durven nog gewoon de straat op te gaan. Maar in feite zijn ze, in weerwil van de topbeloningen die ze doorgaans opstrijken, geen knip voor de neus waard.
Hoe komt dit dan? Op de eerste plaats kun je je in de financiele wereld zoveel onkunde veroorloven omdat je vrijwel altijd wel door een door de politiek tot daden aangezette centrale bankier uit de penarie wordt gehaald.
Juist de wetenschap dat overheid en toezichthouders ten allen tijde zullen willen voorkomen dat banken omvallen en 'het grote publiek' wordt gedupeerd, zet bankiers tot hun onverantwoordelijke gedrag aan. En omdat ze niet gestraft worden, nemen ze bij een volgende gelegenheid nog grotere risico's.
Moral hazard, heet dit in jargon. Het fenomen lijkt onuitroeibaar. Te meer omdat bankiers beseffen dat, zo lang het het kaartenhuis van risico's niet in elkaar stort, er hoge winstmarges - en voor henzelf dus topbeloningen - worden binnengehaald. Niemand geeft natuurlijk thuis als het misgaat.
Wat ook meespeelt is het in de financiële wereld o zo gangbare lemmingengedrag. In het achterhoofd wist menig bankier heus wel dat de handel in riskante hypotheekkredieten gevaarlijk was. Maar wie er niet aan meedeed, miste mooie rendementen. Ga dat maar eens uitleggen aan je aandeelhouders of bazen. Het helpt daarbij natuurijk dat missers je veel minder zwaar aangerekend worden wanneer collega's van andere banken massaal dezelfde grove fouten maken.
Heel verklaarbaar dus, dat het in de bankwereld na de roebel-,peso- en Aziëcrises van eind jaren '90, opnieuw stevig misgaat. Je zou alleen verwachten dat mensen in de bankwereld zich wat bescheidener gingen gedragen. Of misschien nog beter: dat ze zich eens diep schaamden.