Laat de crisis gebeuren
Zelden zo'n enerverende tijd meegemaakt. De financiële nieuwszender Bloomberg- gelukkig ook in Moskou te ontvangen - levert in elk geval spannende televisie. Elk woord van Fed-voorzitter Ben Bernanke, ECB-president Jean-Claude Trichet of de Amerikaaanse minister van financiën Hank Paulson wordt op een goudschaaltje gewogen. Een Opec-bijeenkomst trekt bijna net zoveel publiciteit als in de jaren '70.
Wat het meest opvalt is dat met name in het land waar de vrije economische krachten - op papier - vrij spel hebben, de grootste inspanningen worden geleverd om het onvermijdelijke niet te laten gebeuren.
Ga maar na: sinds september vorig jaar heeft de Fed de officiële rente in de Verenigde Staten verlaagd van 5,25 tot 3 procent. En een nieuwe reductie met een half of driekwart procent is aanstaande. President Bush keert nog dit jaar 150 miljard dollar uit aan Amerikaanse huishoudens, opdat die toch maar vooral blijven spenderen. Politici en bankiers proberen dubieus gefinancierde obligatieverzekeraars als Ambac en MBIA met man en macht overeind te houden. Nadat de centrale banken eerder al voor vele tientallen miljarden liquiditeit in de van onderling wantrouwen vergeven bancaire kredietmarkt hadden gepompt, werd er deze week nog eens 200 miljard dollar tegenaan gegooid. Geld dat door commerciele banken opgenomen mag worden met veelal onverkoopbare mortgage backed securities als onderpand.
De reactie van financiële markten na elke noodmaatregel volgt hetzelfde euforische patroon: aandelenkoersen schieten omhoog, obligaties zakken als een pudding in. Althans, voor heel even. Want binnen een dag volgt doorgaans al de ontnuchtering. Ongetwijfeld vinden beleidsmakers nog wel enkele andere wapens in de strijd tegen de economische en financiële neergang. Maar, het zal op den duur niet uithalen.
Waarschijnlijk is alle lapwerk zelfs contraproductief. Het zou beter zijn een snelle en diepe crisis te accepteren, zodat de zwakke plekken in de economie en het financiële systeem worden gesaneerd in plaats van gecamoufleerd. Dat dit niet gebeurt is vanwege de angst dat, bijvoorbeeld, te grote groepen burgers nu zwaar getroffen zouden worden door de effecten van de Amerikaanse hypotheekcrisis. Maar dat die groep zo groot is en het financiële leed zo zwaar, komt juist doordat bankiers en burgers er kennelijk altijd op kunnen vertrouwen dat beleidsmakers hen uiteindelijk de hand boven zullen houden. Moral hazard, ja.
Ziedaar de vicieuze cirkel. En de reden dat we nog maandenlang spannende Bloomberg-televisie gaan beleven.