Van crises leren we niet

Garantie voor succes
Iedereen is zo met zijn specialisme bezig. Een garantie voor succes, zou je zeggen. Nu de praktijk. Dat deze onberekenbaar is, dat weet iedereen wel. Maar vreemd genoeg houden bedrijven geen rekening met de grillige buitenwereld bij het inrichten van hun interne controlemechanismen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er van tijd tot tijd een misrekening plaatsvindt. Dat blijkt ook uit het debacle rond de grote Engelse bankverzekeraar HBOS. Van dit bedrijf met 72.000 werknemers verwacht je blind een grote mate van professioneel gedrag.

Bomen groeiden tot in de hemel
Op papier had het ook krachtige controlestructuren, maar in de praktijk was datgene wat de concurrenten deden de belangrijkste maat der dingen. In een markt waarin bomen tot in de hemel leken te groeien, werd dan ook alles gericht op omzet. onwelgevallige informatie van financieel analisten over niet te verantwoorden risicoposities werd dan ook rustig terzijde geschoven. Maar bomen groeien nooit tot in de hemel en anderen moesten deze bankverzekeraar afgelopen januari van een bankroet redden.

Eigen werkelijkheid
De huidige kredietcrisis is weliswaar uniek in zijn soort, maar dat geldt niet voor hoe leidinggevenden zich door de buitenwereld laten opjagen om zo hun eigen werkelijkheid creëren. Denk aan de reservecrisis van Shell, de administratieve puinhoop bij Nuon na de liberalisering van de energiemarkt en de gênante situaties bij kabel- en telecombedrijven waar met enige regelmaat klanten massaal in de kou staan.

Kern van het probleem
Toch is het gedrag van leidinggevenden niet de kern van het probleem. Dat zit vooral in de verregaande differentiatie van verantwoordelijkheden binnen bedrijven. Leidinggevenden ontberen een noodzaak om hun dadendrang goed af te stemmen op de afdelingen die de risico's van hun acties moeten opvangen. Deze urgentie ervaren leidinggevenden wel als ze medeverantwoordelijk worden voor een correcte borging van hun acties. Dat dwingt hen om zich doorlopend bewust te zijn van de risico's die ze lopen, zeker als hun bonussen daarvan afhankelijk zijn. Dan is er ook geen leger van financieel analisten meer nodig.