Overnames mislukken door negeren van zachte kant
Allereerst het goede nieuws: de fusie- en overnamemarkt zal zich in de loop van dit jaar herstellen van de dip als gevolg van de economische crisis, zo verwachten deskundigen. Er is weer een beetje vertrouwen in de economie, bedrijven hebben hun kaspositie flink versterkt en hun schulden gesaneerd. Maar belangrijker nog: er zijn volop koopjes op de markt te vinden. Bedrijven die het zich kunnen veroorloven en willen groeien, moeten nu hun slag slaan.
De menselijke kant
Deze grote opruiming dreigt echter om te slaan in de ‘dwaze dagen' van een bekend warenhuis als ondernemingen niet beter hun huiswerk doen. Een groot deel van de fusies en overnames leveren namelijk niet het beoogde resultaat op, zo blijkt keer op keer uit onderzoeken. Dat komt vooral omdat de managers die bij de deal betrokken zijn, hoofdzakelijk aandacht besteden aan de harde, financiële kant van de overname en nauwelijks aan de ‘zachte', menselijke kant ervan.
Alleen materiële activa
Een recent onderzoek van Hay Group doet wat dat betreft het ergste vrezen: 90 procent van de ondervraagde senior managers die in de afgelopen drie jaar betrokken zijn geweest bij een transactie van 560 miljoen dollar of meer, heeft zich daarbij uitsluitend gericht op de materiële activa van de overname.
In de due diligence hebben de financiële waarden nog altijd de allerhoogste prioriteit; maar liefst 93 procent van de managers legt hier de nadruk op. Hierna volgen de IT-systemen (53 procent), leiderschap (41 procent) en pas op de vierde en vijfde plaats komen de culturele aspecten (27 procent) en menselijk kapitaal (22 procent).
Verandering, al dan niet te laat
Maar er is iets aan het veranderen, meent Herman Koning, director bij Hay Group. ‘Wij worden steeds vaker betrokken bij fusies en overnames,' zegt hij. ‘Dat gebeurt weliswaar meestal pas nadat de deal al beklonken is en de organisaties geïntegreerd moeten worden, maar ook daar zie je een kentering.
Dit wordt bevestigd door ons laatste onderzoek onder ruim 500 executives in meer dan 20 landen. Ruim 66 procent van de executives gelooft dat meer aandacht voor ‘intangibles', de zachte kant van de organisatie, leidt tot meer succes bij een fusie. En ruim 60 procent van de businessleiders geeft aan ook daadwerkelijk meer aandacht te willen besteden aan deze zachte kant, maar niet zo goed te weten hoe je dit ‘intangible' kapitaal vangt tijdens het fusie- en overnameproces.'
Zachte kanten van de overname
Hay Group heeft tal van instrumenten om deze zachte kanten van de organisatie - zoals de cultuur, het leiderschap of de wijze van aansturing - in kaart te brengen en te vergelijken met andere organisaties.
Maar volgens Koning geven die vooral een indicatie. ‘Het is niet zo dat je die tegenover de harde financiële waarden kunt zetten en dan een vergelijking kunt maken. Maar door het te benoemen, ben je je ervan bewust en kom je niet zo snel voor verrassingen te staan. Bovendien is het dan beter te managen.'
Cultuurverschil
Een enkele keer wordt een fusie of een overname afgeblazen omdat de cultuur van beide bedrijven te veel van elkaar verschilt. ‘Ik ken het verhaal van een familiebedrijf dat zou worden overgenomen door een beursgenoteerde onderneming. Bij het familiebedrijf was het personeel heel loyaal aan de familie en de overnemende partij voorzag problemen als de familie uit het bedrijf zou verdwijnen.'
'Uiteindelijk ging de overname daarom niet door. Maar dat is wel een uitzondering. Meestal worden wij pas ingeschakeld als er problemen zijn, als de integratie niet lekker verloopt of de verschillende bloedgroepen botsen. Dat was misschien te voorkomen geweest als men vooraf zijn huiswerk beter had gedaan.'
Lees ook:
> Fusies: cultuurverschil is goed
> Paul Gelderloos: "Wij zijn altijd anticyclisch geweest"
> Herman Koning: ‘Bedrijven hanteren te botte bijl'
> Peter Berdowski en Ben Vree: ‘De kunst is om vooral rustig te blijven'
> Heineken verhoogt synergievoordelen S&N met 30%