Jan Peter van der Ree: Werken in Dubai
Afname olie-inkomsten
Het Grand Hyatt in Dubai is vijf jaar geleden opgericht. Met 674 kamers, 180 appartementen, een groot congrescentrum en 37 hectare tuin oogt het indrukwekkend. Al ligt het hotel middenin de stad, je waant je in een resort aan de kust. Het hotel profiteert van de duizelingwekkende groei van Dubai, een van de van de zeven Arabische Emiraten. De economische groei is al jaren zeventien procent en Dubai is de snelst groeiende stad ter wereld. De olie-inkomsten zullen op den duur afnemen en daarom investeert machthebber sjeik Mohammed bin Rashid al Maktoum zijn dollars in de economie. Zijn missie is van Dubai het toeristische en zakelijke centrum van de Arabische wereld te maken en dat pakt hij voortvarend aan. Het kan niet op: de grootste opgespoten eilanden ter wereld (in de vorm van palmbomen), de hoogste toren (861 meter) en de langste overdekte skibaan. De haven ligt er al (Dubai verwerkt nu bijna net zoveel containers als Rotterdam), nu bouwt Dubai de grootste luchthaven ter wereld.
Expats
Van der Ree zit sinds januari dit jaar in Dubai. Voor zijn nieuwe standplaats zijn de vooruitzichten rooskleurig te noemen. Er zijn veel sterrenhotels en hun aantal blijft groeien, maar de vraag groeit nog harder. Vier maanden per jaar is de markt iets minder: in de zomer is het te warm en tijdens de ramadan neemt de business wat af. Die andere acht maanden is er topdrukte in het hotel. Verzadiging verwacht Van der Ree zeker niet voor 2011. De uitdaging voor het hotelwezen zit hem niet in de markt, maar in het personeel. Dubai kent op het moment 1,8 miljoen inwoners, waarvan naar schatting meer dan tachtig procent bestaat uit expats uit 160 verschillende landen. Dat zijn zeker niet allemaal goedbetaalde hoogopgeleide krachten uit het Westen; het merendeel betreft goedkope arbeidskrachten uit India, Pakistan en de Filippijnen. De lokale beroepsbevolking is goed opgeleid, maar veel te klein om aan de huidige vraag te voldoen.
Van der Ree: "Er wordt continu personeel ingevlogen, maar het aanbod is niet toereikend. Het leuke is wel dat je zo een heel internationale omgeving krijgt: bij ons in het hotel werken 76 verschillende nationaliteiten. Je bent wettelijk verplicht om vijf procent lokale mensen in dienst te hebben. Dat lukt ons net, met moeite. Het personeel heeft weinig rechten. Werknemers mogen zich bijvoorbeeld niet verenigen in een vakbond. Toch zorgen we goed voor ze. In deze markt ben je ze anders zo weer kwijt."
Dubai als onderneming
Het Hyatt is niet het meest prestigieuze hotel in Dubai, dat is het enige zevensterrenhotel Burj Al Arab. Maar dit hotel is wel het grootste, en staat volgens Van der Ree bekend als een heel goed vijfsterrenhotel. Het hotel is niet in eigendom van Hyatt, want Hyatt is een hotelmanagementfirma.De firma sluit een contract af met lokale investeerders om voor hen een hotel te managen onder de naam en volgens de concepten van Hyatt. "Als general manager ben ik de vertegenwoordiger van Hyatt. Onze taak is om een verantwoord businessplan neer te leggen en dat waar te maken. Hyatt ontvangt daarvoor een fee. Uiteindelijk is al het personeel, dus ik ook, in dienst van de lokale investeerders."
Dat betekent dat ook Van der Ree indirect voor de Maktoum-familie werkt. De eigenaar van het hotel, Dubai Coastal Real Estate company, is eigendom van de familie van sjeik Mohammed. "De dynamiek in Dubai is enorm. Alles wat je erover leest is waar. Als wij in Nederland de Betuwelijn willen gaan opzetten, duurt het jaren voor er een graafmachine aan het werk gaat. Als er hier een weg moet komen, ligt die er binnen drie maanden. Sjeik Mohammed runt Dubai alsof het een onderneming is, en hij is de CEO. Zijn familie heeft de touwtjes in handen en bepaalt wat er gebeurt. Beslissingen worden heel snel genomen en doorgevoerd. De sjeik heeft geen verkiesbare functie, er is geen democratie zoals wij die kennen. Daardoor ontbreken ook allerlei vormen van wetgeving die andere moderne landen wel hebben. Vakbonden zijn bijvoorbeeld niet toegestaan. Zolang de machthebber goed is, en geen onredelijk persoon, profiteert iedereen mee. Democratie, al is het nog zo goed bedoeld, kan een land ook verlammen."
Moslimfundamentalisme
Criminaliteit komt nauwelijks voor, de wetten zijn streng en wie ze overtreedt wordt streng gestraft of het land uitgezet. Van der Ree: "Dubai, en ook bijvoorbeeld Singapore, zijn voorbeelden van veilige stadstaten met duidelijke regels die worden nageleefd omdat iedereen de consequenties kent van niet naleven. Moslimfundamentalisme bestaat niet of nauwelijks in Dubai. Toen de film van Geert Wilders verscheen, was dat hier geen issue. Niemand heeft het erover."
Koud in Dubai aangekomen, in januari, had Van der Ree het letterlijk koud. Na de 35 graden in Vietnam, waar hij dezelfde functie vervulde voor het Hyatt in Saigon, was de winter in Dubai met vijftien graden wel even slikken. De hogere levensstandaard en vooral het veel rustiger verkeer maakten veel goed. "In Vietnam is het zo verschrikkelijk druk dat mijn vrouw en ik nauwelijks mobiel waren. Als er in dat razend drukke verkeer iets gebeurt, zit je als buitenlander altijd fout. Onze vrijheid om te reizen was daardoor behoorlijk beperkt. In Dubai heb je dat probleem niet. Er is hier veel verkeer, maar daarvoor leggen ze dan tienbaanswegen aan. We hebben helaas nog te weinig tijd gehad om hier rond te kijken. Het schijnt hier prachtig te zijn: woestijn, sterrenluchten en bergen. "
Toen Van der Ree net in Dubai zat, kwam Bush op bezoek. Een halve dag lang was heel Dubai afgesloten voor het verkeer. "Onze shuttlebussen reden niet en het personeel dat de diensten moest aflossen zat vast in het Hyatt-dorp. Het verkeer stilleggen zou in Vietnam ondenkbaar zijn. Daar was het altijd een chaos. De infrastructuur daar kan de ontwikkelingen niet bijbenen. Toen realiseerde ik me wel dat ik in een andere cultuur terecht was gekomen."
Doelen nastreven
Van der Ree ziet wel meer verschillen tussen Vietnam en Dubai. In Vietnam zette hij het hotel zelf op. Het Hyatt daar richtte zich meer op de individuele reiziger, en was met 240 kamers kleiner en intiemer. Het personeel was voor 95 procent Vietnamees en trots op het eigen hotel. "Het hotel in Dubai is veel groter en internationaler. Ik stuur een managementteam aan met negen mensen die zelfstandiger werken dan ik gewend was. Met hen maak ik vooral duidelijke en meetbare afspraken over de doelen die ze moeten nastreven, met het businessplan in mijn achterhoofd. Met elfhonderd werknemers heb ik meer afstand tot de werkvloer, en minder direct contact met de gasten."
Het Hyatt in Dubai richt zich meer op het zakelijke verkeer en op de grote partijen en congressen. Van der Ree: "We leveren maatwerk, alles kan als het niet onethisch of tegen de wet is en andere gasten niet benadeelt. Als gasten willen, huren we olifanten in voor een feestje, laten we parachutisten landen op het dak en kopen we kleren voor de gasten. We zijn hier gespecialiseerd in grote Arabische huwelijken voor wel duizend gasten. Bijzonder aan die huwelijken is dat de mannen en de vrouwen apart feest vieren. Die scheiding gaat zo ver dat bij het vrouwenfeest ook al het personeel vrouwelijk moet zijn: de koks, de bediening en de technische dienst. Met schotten zorgen we dat niemand hen kan zien. Ik heb het zelf ook nog nooit gezien! Alleen de echtgenoot mag om een uur of één 's nachts zijn opwachting maken."
" Beslissingen worden heel snel genomen en doorgevoerd. Er is geen democratie"
De restaurants van zijn hotels hebben altijd Van der Ree's speciale belangstelling. "Restaurants zijn het hart van het hotel. Je bent bezig met wijn, concepten en koks, en dat geeft een extra dimensie." Het Italiaanse restaurant in Dubai (een van de acht restaurants) wordt gemoderniseerd. Het krijgt een open keuken in het midden, zodat de koks zichtbaar zijn voor de gasten. Ook voor de koks is die interactie interessant. "We koken heel erg lekker met alleen verse producten, zoveel mogelijk verantwoord geproduceerd. Niet dat moderne gedoe van een mooi opgemaakt flintertje met een streepje saus." Van der Ree eet zelf vaak in het restaurant van het hotel. "Het gaat immers niet om industriële processen die je kunt meten, het is mensenwerk. Je moet je laten zien en er achteraan blijven zitten."
Internationale carrière
Van der Ree werkt al twintig jaar voor Hyatt op wisselende locaties, zoals Duitsland, Vietnam en de eilanden in Zuid-Korea. "Overstappen is relatief gemakkelijk, want Hyatt kent een sterke bedrijfscultuur. Ook gelden overal dezelfde standaarden en protocollen. Wel moet je je op een nieuwe locatie snel de lokale arbeidswetgeving en algemene wetgeving eigen maken." Van der Ree werd overal direct geaccepteerd. "Internationaal zijn Nederlanders graag geziene medewerkers. Ze passen zich gemakkelijk aan, werken hard en komen uit voor hun mening. Vooral in Duitsland waren mensen zo positief over Nederlanders, dan schaamde ik me wel eens als ik eraan dacht hoe wij Nederlanders soms over Duitsers praten."
Van der Ree woont al vijftien jaar steeds in het hotel waar hij werkt. In Dubai heeft hij een prachtig appartement met vier slaapkamers die grenzen aan de tuin. "Wij hebben geen kinderen en mijn vrouw heeft een internetbedrijfje. We kunnen daarom overal ter wereld werken en zijn voor Hyatt makkelijk te verplaatsen. Onze spullen gaan in een grote container en worden verscheept naar het volgende hotel. Toch krijg je daar op den duur wel genoeg van, we wilden nu wel graag eens in een ‘normale' stad wonen." Nederland staat echter niet hoog op zijn wensenlijstje."Nederlanders hebben nog te weinig waardering voor hotels, geven daar niet graag geld aan uit. Ook eten ze liever niet in het restaurant van het hotel. Het vooroordeel is toch dat dat niet goed kan zijn. Daarom kan ik me niet goed voorstellen dat ik in een Nederlands hotel zou werken. Maar als ik ooit stop met werken, dan wil ik wel weer in Nederland wonen." Voorlopig blijft Van der Ree internationaal actief. "Dat levert geweldige ervaringen op. Als je ergens als toerist komt, ben je een vreemde eend in de bijt. Ik woon en werk ergens een tijd en leer het land echt kennen. Dat is het mooie van dit werk."
Lees ook:
> Het nieuwe St. Tropez
> Boskalis krijgt opdracht haven Dubai
> Tjerk Hooghiemstra op avontuur in Dubai
> Techniek in hotels