Belonen: duurzaam en sober
Bank-verzekeraar ING en oliebedrijf Shell beten halverwege februari het spits af. Tijdens de presentatie van teleurstellende jaarcijfers kondigde directievoorzitter Jan Hommen van ING een nieuw beloningsbeleid aan voor de top van het bedrijf. ING-bestuurders kunnen met ingang van dit jaar nog maar maximaal één jaarsalaris krijgen als bonus.
Code Banken
Dit is volgens Hommen overeenkomstig de Code Banken, die de Nederlandse banken sinds kort voeren. Indien de aandeelhouders akkoord gaan, kan Hommen zelf straks maximaal 2,7 miljoen euro mee naar huis nemen, terwijl het salaris van zijn voorganger Michel Tilmant nog kon oplopen tot 6 miljoen.
Nieuw voorstel
Ongeveer op hetzelfde moment publiceerde de beloningscommissie van Shell op de website van het bedrijf een voorstel voor een nieuw beloningsbeleid aan zijn aandeelhouders. Die hadden vorig jaar een eerder voorstel afgewezen, maar de voorzitter van de commissie, Hans Wijers, had er vertrouwen in dat de aandeelhouders dit keer wel akkoord zouden gaan: ‘Ons doel is gepaste terughoudendheid in de huidige economische omstandigheden en de belangen van bestuurders en aandeelhouders meer op een lijn te krijgen,' zo schrijft hij in de brief.
Bevroren salarissen
Zo zullen de salarissen van de top van het bedrijf bevroren worden van juli 2009 tot januari 2011 en zullen de jaarlijkse bonussen worden gekoppeld aan het afronden van projecten. Ook zal het prestatieloon worden gekoppeld aan de positie die de onderneming inneemt op de duurzaamheidsgraadmeter van Dow Jones.
Trendbreuk
Daarmee lijkt zich een duidelijke trendbreuk af te tekenen in de beloning voor de top van het Nederlandse bedrijfsleven. Stegen de salarissen en bonussen in de golden years nog tot wat sommigen ‘exhibitionistische' hoogten noemden, nu lijken soberheid en duurzaamheid de toverwoorden. Postbedrijf TNT en chemieconcern DSM gaan daarin vooralsnog het verst.
Beperkte beloning
TNT, dat onlangs een fors lagere winst moest melden, kondigde bijvoorbeeld een bevriezing aan van het basissalaris van de top op het niveau van 2009. Dit geldt voor de jaren 2010 tot en met 2012. Daarnaast wordt de variabele beloning beperkt tot maximaal de hoogte van het jaarsalaris. In de praktijk betekent dit een verlaging van het inkomen van de top. De bonus wordt bovendien voor de helft gekoppeld aan niet financiële doelstellingen, zoals de reductie van CO2-uitstoot door het bedrijf.
Duurzame doelstelling
Ook bij DSMis de hoogte van de variabele beloning beperkt tot een jaarsalaris en gekoppeld aan duurzame doelstellingen, zoals de uitstoot van broeikasgassen en de duurzaamheid van de gefabriceerde producten. Op de website van FNV Bondgenoten reageert bondsbestuurder Henk van Rees enthousiast.
Nieuw beloningsbeleid DSM
Volgens de vakbond steekt DSM zijn nek uit met het nieuwe beloningsbeleid. ‘Het bonusbeleid voor de Raad van Bestuur is nu gericht op het realiseren van financiële langetermijndoelstellingen in plaats van het kortetermijngewin. Dat was vorig jaar nog heel anders.'
Economische crisis
Van Rees verwijst hiermee naar een pittige discussie die FNV Bondgenoten een jaar geleden nog had met de top van het chemieconcern. DSM wilde destijds de optiepakketten van de top aanpassen omdat de beloning uit de pas dreigde te lopen met een door DSM geselecteerde peer group van vergelijkbare bedrijven. Dit zou leiden tot een salarisstijging van 40 procent, wat voor de vakbonden volstrekt onacceptabel was omdat er tegelijkertijd als gevolg van de economische crisis honderden medewerkers op straat kwamen te staan.
Sober plan
Na gesprekken met verschillende betrokkenen heeft DSM dus nu gekozen voor een soberder plan. Zo heeft het er alle schijn van dat de top van het Nederlandse bedrijfsleven niet zozeer het licht heeft gezien en eindelijk zijn verantwoordelijkheid neemt, maar dat de protesten van vakbonden, aandeelhouders, politici en andere opiniemakers zijn vruchten afwerpen.
Ook straatgevecht bij TNT en Shell
Want niet alleen bij DSM werd het beloningsdebat op straat uitgevochten, dat gebeurde ook bij TNT en Shell. Wat dat betreft kan ING de borst nat maken. Naar aanleiding van het bericht dat de bank-verzekeraar over 2009 voor 520 miljoen euro aan bonussen heeft uitgekeerd, stak wederom een storm van protest op.
Hete aardappel
GroenLinks-Kamerlid Kees Vendrik wees er fijntjes op dat ING over 2009 geen winst heeft gemaakt en daardoor geen rente hoeft te betalen over de tien miljard euro die de bank aan staatssteun ontving. Gelukkig voor Wouter Bos dat hij deze hete aardappel kan doorschuiven naar zijn tijdelijke opvolger Jan Kees de Jager.
Lees ook:
> Biografie van Wouter Bos
> Winstdaling voor TNT
> DSM sluit laatste kwartaal 2009 af met verlies
> ING zakt in bij laatste kwartaal 2009
> Biografie van Jan Hommen