MBA opleiding, wat kunnen managers ermee?
Een van de belangrijkste taken van een raad van commissarissen is het aanstellen van een goede topman of topvrouw. Het is tegelijkertijd één van de lastigste taken. Hoe vind je de juiste persoon?
De MBA titel
Er zijn oneindig veel selectiecriteria en vaak lopen de meningen over het geschikte profiel uiteen. Gelukkig is één criterium boven iedere verdenking verheven: een MBA opleiding. Het belang dat aan dit diploma wordt gehecht - mits behaald bij een universiteit van enige aanzien - is groot en wordt steeds groter. Met enige overdrijving kun je stellen dat wat een vliegbrevet is voor de piloot, de MBA is voor de moderne topbestuurder.
Waarde van een MBA opleiding?
In de academische wereld lopen de meningen over de waarde van een MBA opleiding echter uiteen. Er is de laatste jaren, met name in de Verenigde Staten, vanuit verschillende wetenschappelijke hoeken veel onderzoek verricht naar de merites van een MBA. Dat levert geen eenduidig beeld op. Het enige waar de onderzoekers het over eens zijn, is de positieve invloed die een MBA heeft op (toekomstige) verdiensten. Dat geldt dubbel en dwars wanneer het diploma is behaald aan een topinstelling.
MBA Harvard
De Amerikaanse salarisspecialisten van het bedrijf Payscale berekenden de impact van een MBA van een van de 45 best aangeschreven Amerikaanse business schools. Managers met een MBA van Harvard verdienen in een periode van twintig jaar gemiddeld vier miljoen dollar. Een MBA van een business school uit de onderste regionen van de top-45 is goed voor twee miljoen. In dat bedrag zijn optieregelingen niet eens meegenomen.
Voor een manager is een MBA dus een prima investering. Maar hebben de organisaties die zij besturen er ook baat bij? Die vraag is lastiger te beantwoorden. Begin 2010 publiceerden de Insead-professoren Morten Hansen, Herminia Ibarra en Urs Peyer in de Harvard Business Review de resultaten van een lang lopend, internationaal onderzoek naar de prestaties van CEO's. In totaal werden tweeduizend bestuurders onder de loep genomen die tussen januari 1995 en december 2007 CEO werden. Gekeken werd naar aandelenopbrengst gecorrigeerd naar land en bedrijfstak, en naar de beurswaarde van de bedrijven waar zij de scepter zwaaiden. Opvallend is dat CEO's met een MBA gemiddeld veertig plaatsen hoger eindigden op de lijst (en dus significant beter presteerden) dan bestuurders zonder die drie initialen achter hun naam.
Jonge MBA-CEO's
De Insead-onderzoekers ontdekten verder dat CEO's jonger dan vijftig meer profijt hebben van hun opleiding dan vijftigplussers. Bovendien bleek dat MBA-CEO's die aantraden vóór 2000 het aanmerkelijk beter deden dan MBA-CEO's die na die tijd zitting namen. Vooral die laatste bevinding is interessant.
Wat is er veranderd waardoor MBA's minder onderscheidend zijn? De onderzoekers suggereren een verband met wijzigingen in het curriculum van Amerikaanse top-MBA's. Die zijn de laatste twintig jaar steeds specialistischer en ‘wetenschappelijker' geworden. Of er een causaal verband is, valt uit het onderzoek evenwel niet op te maken.
Min of meer tegelijkertijd met de Insead-professoren onderzocht financieel specialist Brian Bolton de prestaties van een grote groep CEO's. De onderzoeksperiode (1993-2007) en de omvang van de groep (2600 mensen) zijn vergelijkbaar met het Insead-onderzoek. Bolton keek niet alleen naar de prestaties van de CEO's in relatie tot hun opleiding, maar ook naar hun aanstellingsperiode en hun opvolging. Volgens Bolton zorgen MBA-CEO's inderdaad voor betere resultaten op de korte termijn. Tot zover zijn Bolton en zijn Insead-collega's het eens. Maar wat betreft langetermijnprestaties lopen de onderzoeken sterk uiteen.
Peperdure MBA maakt geen verschil
Volgens Bolton is er geen enkel aantoonbaar verband tussen de opleiding van de CEO en de prestaties van een bedrijf op de lange termijn. Zelfs een peperdure MBA van een Ivy League-universiteit maakte geen enkel verschil. ‘Opleiding lijkt geen geschikte graadmeter voor de competentie van de CEO', schrijft Bolton. Bedrijven denken daar heel anders over. Een CEO met een MBA opleiding wordt vrijwel nooit opgevolgd door een CEO zonder MBA. Zelfs als een MBA-CEO zeer slecht heeft gepresteerd, willen bedrijven een opvolger met hetzelfde diploma. Dat is op zijn minst opmerkelijk.
Investeren in een MBA
Als de onderzoeksresultaten van Bolton kloppen, worden CEO's zonder MBA in de toekomst een schaars goed. Voor MBA opleidingen is dat goed nieuws. Zij kunnen zich de komende jaren verheugen in een groeiende ‘afzetmarkt'. Voor ambitieuze managers blijven de tienduizenden euro's die een MBA kost (Harvard rekent ongeveer een ton voor een executive MBA, Nyenrode en RSM bijna de helft) een prima investering.
Geen garantie voor succes
Managers moeten zich wel bedenken dat een MBA opleiding niet onkwetsbaar maakt; het onderzoek van Bolton laat zien dat CEO's met een top-MBA die slecht presteren er even snel uit vliegen als CEO's zonder het zo hogelijk gewaardeerde diploma. Voor bedrijven die op zoek zijn naar een nieuwe CEO zijn de tegenstrijdige onderzoeken lastig. Over de waarde van een MBA is het laatste woord nog niet gezegd. Toch doen commissarissen er goed aan om de kanttekeningen van Bolton ter harte te nemen. Bewezen prestaties uit het verleden zijn geen garanties voor toekomstig succes, maar vormen wellicht een betere graadmeter dan een MBA.