Leiderschap
Wat is leiderschap? Een manier om die vraag te benaderen is door te constateren dat leiderschap zonder twijfel het meest besproken boardroomthema is. By far. Iedereen heeft namelijk een mening over de eigen ‘baas’, en bijna net zo vaak ook over – in gaming terminologie - de ‘eindbaas’: de directeur, of, bij een corporate, een bestuurder uit de c-suite: een coo, cdo, cio, cfo, cro of uiteindelijk de ceo: de chief executive officer.
In zo’n gesprek over de baas gaat het dan steevast over de vele facetten van leiderschap. Welke eigenschappen maken een leider een goede leider, een sterke en krachtige leider, of een matige of zelfs arrogante baas? Standaard wordt de afweging gemaakt: wat kan zij/hij goed, en wat kan zij/hij niet goed? Veel leiders hebben nadrukkelijk ook mindere kanten, maar als de goede kanten sterk genoeg zijn, zullen mensen zich toch achter ‘hun’ leider scharen. Tenminste, zo stellen psychologen en leiderschapscoaches.
Business programma’s en managementboekklassiekers
Een betere leider worden kan je oefenen. Elke zichzelf respecterende business school en universiteit ontwikkelt programma’s, en honderden boeken en duizenden andere publicaties zijn er gepubliceerd die als doel hebben leiders beter te maken: door de mindere kanten om te buigen of weg te poetsen en de sterke punten verder te ontwikkelen.
Vaak vinden die publicaties gretig aftrek. Van de klassieker The Seven habits of Highly Effective People, van de Amerikaanse auteur Stephen Covey, zijn meer dan 25 miljoen exemplaren verkocht, in 40 talen. Van de audioversie zijn 1.5 miljoen exemplaren verkocht. Niet voor niets is dit boek een inspiratiebron voor vele leiders.
Ook voor Management Scope is leiderschap een groot thema. Sterker: Management Scope richt zich primair op de ceo van de Nederlandse corporate ondernemingen, en op diens stakeholders: zij die in rechtstreeks contact met de ceo staan, de c-suite. Dat kan zijn: leden van het executive comittee (de exco), maar ook bijvoorbeeld een company secretary, de leden van de raad van commissarissen, of een chief sustainability officer.
Steeds vaker zijn bestuurders specialisten, die zich met één facet van besturen bezighouden. Meerdere auteurs richten zich op executive education, en op de psychologische kant van leiderschap. En op de zogenoemde boardroom dynamics: hoe kom je tot een efficiënt leiderschapsteam – waarbij gremia als de raad van bestuur, executive committee (exco) en de raad van commissarissen goed functioneren en ook nog eens goed samenwerken?
Diversiteit in de bestuurkamer
Leiderschap kent ook duidelijke ontwikkelingen. Zo is de afgelopen decennia diversiteit in de raden van bestuur en raden van commissarissen een groot thema. Sinds zo’n 20 jaar nemen vrouwen gestaag prominentere plekken in de bestuurskamers in. Ook Management Scope ijvert voor diversiteit. Jaarlijks publiceert Management Scope (onder andere) de Top-100 Corporate Vrouwen in Nederland. Middels een lijst worden de vrouwelijke rolmodellen in bestuurlijk Nederland in het zonnetje gezet.
Nog zo’n thema: inclusie. Hoe zorg je ervoor dat in de top van de organisatie – alsook in de lagen daaronder – ruimte bestaat voor meningen en gedachten van bi-culturele en anders culturele leiders? Die ontwikkeling is overigens bittere noodzaak. Naarmate de Nederlandse maatschappij steeds meer nationaliteiten en culturen heeft omarmd, verandert ook consumentengedrag. Bedrijven kunnen deze maatschappelijke trends nauwelijks bevatten, tenzij door zelf andersoortig leiderschap te omarmen: inclusie dus.
Transformationeel en verantwoord leiderschap
Tot slot, en ook niet onbelangrijk om te vermelden: de opmars in de boardroom van transformationeel leiderschap en verantwoord leiderschap. Door de snelle ontwikkelingen rondom digitalisering moeten veel ondernemingen in een steeds hoger tempo innoveren, en zelfs het hele businessmodel transformeren. Vandaar: transformationeel leiderschap. Welke leider heeft de kwaliteiten om zijn team werkelijk mee te nemen op een reis, waarin de bestaande regels opzij worden gezet en vernieuwing wordt omarmd? Verandering is moeilijk voor iedereen. De goede leider moet niet alleen over de eigen schaduw heen kunnen stappen, maar moet dat ook namens het hele team kunnen doen; geholpen ongetwijfeld door een deskundig HR-apparaat. Workforce management – wat voor mensen heb ik, en wat kunnen ze, ook op menselijk vlak? – wordt steeds belangrijker.
Verantwoord leiderschap is wellicht de meest bijzondere trend. Stakeholders verwachten steeds meer van ondernemingen en andere organisaties dat die hun impact op de maatschappij kennen en meten, en zelfs dat ze een duidelijke purpose, een bestaansrecht hebben.
Genoeg te doen, voor de leiders van onze corporates.
Jan Rotmans: ‘Zonder vooruitgangsgeloof lukt het niet’
Meer leiderschap, daadkracht én een groene industriepolitiek… dat is volgens hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans nodig om de ESGdoelen te halen. De huidige polarisatie rondom dit thema vindt hij killing. ‘We moeten af van het vijanddenken. Natuurlijk moet het sneller en slimmer, maar zonder de inzet van grote bedrijven is de duurzame transitie gedoemd te mislukken.’
Lees verder
Inzetten op employee well-being vergt meer dan alleen het ondersteunen van het fysieke en mentale welzijn van medewerkers. Leiders moeten ook met zichzelf aan de slag om tot een meer holistische aanpak van welbevinden te komen, stelt ceo Gielijn Arends van verzekeraar elipsLife.
An Lommers, head of risk and business assurance en corporate chief accountant van ASML, nam deel aan het leiderschapsprogramma Women on Boards van Deloitte. ‘Al heb ik nooit het gevoel gehad dat ik me sterker moest bewijzen omdat ik een vrouw ben.’
Welzijn van medewerkers begint bij welzijn van leiders
Inzetten op employee well-being vergt meer dan alleen het ondersteunen van het fysieke en mentale welzijn van medewerkers. Leiders moeten ook met zichzelf aan de slag om tot een meer holistische aanpak van welbevinden te komen, stelt ceo Gielijn Arends van verzekeraar elipsLife.
An Lommers (ASML): ‘Gelukkig heb ik nog een gezonde dosis onzekerheid’
An Lommers, head of risk and business assurance en corporate chief accountant van ASML, nam deel aan het leiderschapsprogramma Women on Boards van Deloitte. ‘Al heb ik nooit het gevoel gehad dat ik me sterker moest bewijzen omdat ik een vrouw ben.’
Leiders die ‘de ander’ of ‘het andere geluid’ niet naast zich uitnodigen, zullen te laat inzien dat de omstandigheden veranderen en dat er iets nieuws en anders nodig is om de omgeving en de samenleving goed te bedienen.
‘Een bijzondere rol met een complexe opdracht’, zegt Gwendolyn van Tunen over haar eerste honderd dagen als chief financial crime officer (cfco) van de Volksbank.
Topcommissaris Carla Mahieu heeft een unieke blik op talentmanagement en succesieplanning. ‘De processen zijn datagedreven geworden, maar we mogen de menselijke kant niet uit het oog verliezen.’Topcommissaris Carla Mahieu heeft in het verleden HR-functies vervuld bij ondernemingen als Shell, Philips en Aegon. Als commissaris heeft ze een scherpe blik ontwikkeld op talentmanagement en successieplanning. Voor Mahieu zijn dat processen die ondanks de voortschrijdende datagedrevenheid om menselijkheid vragen. Met strategische personeelsplanning wordt het mogelijk de organisatie op verschillende scenario’s voor te bereiden. ‘Misschien moeten we meerdere profielen voor ceo’s opstellen.’
Werk samen met ‘de vijand’
Leiders die ‘de ander’ of ‘het andere geluid’ niet naast zich uitnodigen, zullen te laat inzien dat de omstandigheden veranderen en dat er iets nieuws en anders nodig is om de omgeving en de samenleving goed te bedienen.
De eerste 100 dagen als cfco van de Volksbank
‘Een bijzondere rol met een complexe opdracht’, zegt Gwendolyn van Tunen over haar eerste honderd dagen als chief financial crime officer (cfco) van de Volksbank.
Carla Mahieu over de kunst het aantrekken van een nieuwe ceo
Topcommissaris Carla Mahieu heeft een unieke blik op talentmanagement en succesieplanning. ‘De processen zijn datagedreven geworden, maar we mogen de menselijke kant niet uit het oog verliezen.’Topcommissaris Carla Mahieu heeft in het verleden HR-functies vervuld bij ondernemingen als Shell, Philips en Aegon. Als commissaris heeft ze een scherpe blik ontwikkeld op talentmanagement en successieplanning. Voor Mahieu zijn dat processen die ondanks de voortschrijdende datagedrevenheid om menselijkheid vragen. Met strategische personeelsplanning wordt het mogelijk de organisatie op verschillende scenario’s voor te bereiden. ‘Misschien moeten we meerdere profielen voor ceo’s opstellen.’
Annette Mosman (APG Groep): ‘Divers leiderschap is geen nice to have, maar pure noodzaak’
APG-ceo Annette Mosman is vóór een vrouwenquotum voor raden van bestuur. Omdat het tot betere resultaten leidt, omdat bias een rol speelt bij benoemingen én – in het geval van APG – met het oog op het nieuwe pensioenstelsel. ‘In het nieuwe stelsel zijn vrouwen kwetsbaarder voor onderbrekingen in hun carrière. De pensioenkloof komt niet vanzelf op de agenda als alle beslissers een vergelijkbaar profiel hebben qua gender, achtergrond en levensloop.’
Lees verderMeest gelezen
Afscheidsinterview Martin van den Brink en Peter Wennink: ‘ASML blijft een heel Nederlands bedrijf’
De iconische bestuurders van chipmachinefabrikant ASML, gaan met pensioen. Alle reden om de co-presidents Martin van den Brink en Peter Wennink in een exclusief tweegesprek te vragen naar alles dat bijdroeg aan hun ontwikkeling tot wereldspeler.
Suzanne van Niekerk (ABN Amro): ‘Ongenuanceerdheid vind ik lastig’
ABN Amro-chro Suzanne van Niekerk bouwt aan een diverse workforce en krijgt dus ook te maken met verschillende generaties, culturen en visies in het bedrijf. Hoe blijft een bedrijf dan toch een geheel met een inclusieve sfeer? Van Niekerk luistert en gaat steeds opnieuw het gesprek aan – met succes.
Koersvastheid is de levenslijn van de interim-bestuurder
Proefabonnement Management Scope
Management Scope is hét magazine voor de top van zakelijk Nederland. Neem een vrijblijvend proefabonnement op Management Scope: 3 edities voor € 30,- of 6 edities voor € 50,-
Karin Bergstein: ‘Toets niet alleen de strategie, maar ook de executie’
De zin (en onzin) van vrouwelijke leiderschapsprogramma’s
Frans Woelders (Danske Bank): ‘GenAI gaat bankieren veranderen’
Jeroen Smit over echt luisteren en traag denken
De eerste 100 dagen als chief sustainability officer van FrieslandCampina
Carsten Bittner (ABN Amro): ‘Do as the Dutch do’
Hoe kunnen leiders bijdragen aan een eerlijker, duurzamer en veerkrachtiger toekomst? Dat lukt alleen door bij alle strategische beslissingen de verbinding te zoeken tussen bedrijfswaarden en persoonlijke waarden, aldus de sprekers tijdens het Executive Women Event 2024. Bedrijven mogen er niet langer mee wegkomen als ze zich niet aan de regels houden. ‘We moeten het morele kompas van het individu naar het bedrijf brengen.’
Grensoverschrijdend gedrag, een verziekte of toxische werksfeer en psychologische onveiligheid: niet alleen de Hilversumse mediawereld heeft ermee te maken. Binnen uiteenlopende organisaties vormen met name leden van de board een serieuze ‘risicogroep’, schrijven Marian de Joode en Ageeth Telleman.
Executive Women Event 2024: ‘Ben je een verantwoorde decision maker?’
Hoe kunnen leiders bijdragen aan een eerlijker, duurzamer en veerkrachtiger toekomst? Dat lukt alleen door bij alle strategische beslissingen de verbinding te zoeken tussen bedrijfswaarden en persoonlijke waarden, aldus de sprekers tijdens het Executive Women Event 2024. Bedrijven mogen er niet langer mee wegkomen als ze zich niet aan de regels houden. ‘We moeten het morele kompas van het individu naar het bedrijf brengen.’
Leiderschapskwaliteiten risicofactor voor ongewenst gedrag
Grensoverschrijdend gedrag, een verziekte of toxische werksfeer en psychologische onveiligheid: niet alleen de Hilversumse mediawereld heeft ermee te maken. Binnen uiteenlopende organisaties vormen met name leden van de board een serieuze ‘risicogroep’, schrijven Marian de Joode en Ageeth Telleman.
Suzanne van Niekerk (ABN Amro): ‘Ongenuanceerdheid vind ik lastig’
Bernhard Kaufmann (NN Group): ‘Goed luisteren hoort bij de Nederlandse cultuur’
Esmé Valk (Schiphol): ‘Welzijn verhogen is complex, maar mooi’
De eerste 100 dagen als lid raad van bestuur van KPN
Sarike van Wette (Alliander): ‘Oud leiderschap maakt plaats voor een andere benadering’
