Milieucirkel Canon bijna gesloten
Tot aan de uitgang legt managing director Martin Trampe van Canon Nederland uit hoe het bedrijf alles in het werk stelt om een zo goed mogelijk evenwicht te vinden tussen commercie en milieu. "We komen volgend jaar op de markt met een flatscreen die zestig procent minder energie verbruikt", zegt hij in de hal. "En we hebben een oplossing gevonden voor het gegeven dat kopieermachines de meeste energie verbruiken als ze stand-by staan. Vraag me niet hoe het technisch werkt, maar de machines schakelen automatisch uit als ze een bepaalde tijd niet worden gebruikt. De technologie zorgt ervoor dat de opwarmtijd van de machines toch heel kort blijft. De gebruiker merkt dus niets van deze innovatie, maar het milieu des te meer." Trots vertelt hij ook over het lagere watt-gebruik van een nieuwe kopieermachine. "Het was zeshonderd en is nu 44 watt. Met het verschil kun je een kip roosteren."
In bijna driehonderd vestigingen werken 118.000 medewerkers van de producent van kopieermachines, digitale camera's en printers met het meest geavanceerde milieumanagementsysteem. Doel is een zuinige omgang met energie en het milieu in business- en productieprocessen. Hiermee is Canon verder dan bedrijven als Nike, Unilever, Toshiba of Motorola.
Waarom is duurzaamheid voor Canon zo belangrijk, levert het concurrentievoordeel op?
"We doen het niet omdat we concurrenten hebben. We willen een bijdrage leveren aan het tegengaan van het broeikaseffect, aan het ontwikkelen van energiezuinige producten, het verminderen van grondstoffengebruik en het elimineren van gevaarlijke stoffen. De basis is de Kyosei filosofie die is ontwikkeld door onze voormalige Japanse topman Ryuzaburo Kaku. Kerngedachte is dat Canon het milieu zo min mogelijk wil belasten en waar mogelijk zelfs iets wil teruggeven. Neem ons grondstoffengebruik. We mijnen het liefst alleen nog maar bovengronds. We halen steeds minder uit de bodem. Dat kunnen we, omdat onze producten inmiddels voor 95 procent recyclebaar zijn. Dit hoge percentage maakt dat recyclen binnen drie jaar meer oplevert dan het kost. Afvalverwerkingsbedrijven verwerken na gebruik de apparatuur tot haar oorspronkelijke grondstoffen als paladium, goud, zilver, cadmium. Door daar weer nieuwe producten van te maken is de milieucirkel bij ons nagenoeg gesloten. De ICT-branche heeft overigens nog een weg te gaan. In Nederland wordt dit jaar voor veertig miljoen kilo aan computer- en multimedia-apparatuur gekocht, en ruim twintig miljoen kilo ingezameld en gerecycled. Hier is de cirkel dus nog niet rond. Maar als deze trend doorzet, hoeft er ook door de ICT-branche steeds minder een beroep te worden gedaan op nieuwe grondstoffen. Als lid van het dagelijks bestuur van brancheorganisatie ICT Office en voorzitter van Stichting ICT Milieu vind ik dit uiteraard een verheugende ontwikkeling."
En de overige twintig miljoen kilo?
"Er is geen een-op-een relatie tussen het aantal kilo's nieuwe aankopen en recycling. Een flink deel bestaat uit groeiende afzet. Een deel van de apparatuur gaat verloren omdat er nog steeds mensen zijn die hun recyclebare apparaten met het huisvuil weggooien. Een ander deel gaat naar derdewereldlanden die tweedehands spullen vaak nog heel goed kunnen gebruiken. Dat gebeurt overigens niet altijd even milieuvriendelijk. Daarom zijn we betrokken bij een Europees project waarbij zes tussenpersonen die op een milieuverantwoorde wijze met tweedehands ICT-apparatuur omgaan zijn gecertificeerd. Alle deelnemende landen aan dit project hebben met elkaar afge sproken dat ze alleen met hen werken. Vanuit ICT Milieu sporen we consumenten aan hun elektronische apparaten naar het milieudepot van hun gemeente te brengen."
Het milieuprogramma van Canon loopt tot 2010. Daarna zijn alle doelen bereikt?
"Nee, verbeteren is een continu proces. Ik heb onlangs in Japan gezien waar in het laboratorium aan wordt gewerkt. Ik mag er hier niet over uitweiden, maar duidelijk is wel dat ze bezig zijn met nóg milieuvriendelijkere productieprocessen waar dito producten uit zullen komen. We besteden per jaar acht procent van onze omzet aan research & development. Over anderhalf jaar worden de nieuwe doelen voor na 2010 vastgesteld. Japanners zijn langetermijndenkers zijn. Dat wijkt af van de Amerikaanse manier van denken waarin het woordje nu belangrijk is. Nu geld verdienen, nu je aandeelhouders tevreden stellen, nu progressie maken. Dat alles willen wij ook, Canon is een beursgenoteerde onderneming. Maar als het een jaar wat minder is, worden we niet nerveus. Dan gaan we niet knabbelen aan onze milieugrondgedachte. De doelen blijven recht overeind staan en zullen zijn behaald aan het einde van de looptijd. Toen ik hier in 2001 kwam, draaide Canon Nederland met verlies, maar we bleven wel geld geven aan goede doelen als Slachtofferhulp, Cliniclowns, het AMC en het Aidsfonds."
Hoe krijg je medewerkers mee?
"Door ze bewust te maken van hun gedrag. In het hele gebouw zult u bij lichtpunten onze BOB-sticker vinden met daarop het verzoek om het licht uit te doen als er geen licht nodig is. BOB staat bij ons voor Bewust Oplettende Bewoner, inderdaad afgekeken van de BOB-alcoholcampagne. We laten hun ook zien hoeveel groene stroom het bedrijf over een periode heeft verbruikt. Leaseauto's moeten milieuvriendelijke auto's zijn die niet meer kooldioxide uitstoten dan 180 gram per kilometer. Rijders van leaseauto's kunnen op een dashboard zien hoe ze zich in het verkeer gedragen. Komt het benzineverbruik, het aantal bekeuringen of de slijtage aan remblokken boven de door ons gestelde norm uit, dan kunnen ze een dag een cursus milieuvriendelijk rijden volgen. En nee, ik sanctioneer negatief gedrag niet, ik wil juist stimuleren. En niemand hoor ik over ons autoplan mopperen. Het is volkomen geaccepteerd, ook omdat we er open over communiceren. Dat is naast het je houden aan je afspraken een van de pijlers van ons werken."
Geeft u zelf het goede voorbeeld?
"Nou, ik rij in een Mercedes met benzine en die voldoet niet helemaal aan de norm van 180 gram. Maar dat zal wel het geval zijn met de auto waarin ik ga rijden als de leasetermijn van deze auto is afgelopen. Thuis geef ik het goede voorbeeld door afval te scheiden, mijn kinderen milieubewust op te voeden en vaker de fiets te pakken."
Canon verbruikt jaarlijks 7,8 miljoen kubieke meter water, kent een CO2-emissie van ruim 31.000 ton in 2005. Is Bob-stickers plakken en zuinig rijden dan wel genoeg?
"Het voert te ver om hier alle maatregelen te noemen. Een paar dan. Wereldwijd zitten onze kantoren dichtbij een station om het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren, we zorgen ervoor dat medewerkers hun fiets kunnen stallen en dat zij niet onnodig in een file staan als ze ook thuis kunnen werken. We produceren in onze fabrieken niet aan de lopende band, maar in zogeheten cell productie-eenheden die minder milieubelastend zijn. Verder proberen we zoveel mogelijk te produceren in het land waar de producten ook zijn ontwikkeld, zodat we kunnen controleren of er wordt geproduceerd volgens onze normen. En zo kan ik nog een tijdje doorgaan."
Maar er vlogen ook vierduizend mensen in mei dit jaar naar Monaco om daar het vijftigjarige bestaan van Canon Europa te vieren.
"Dat is gecompenseerd. Op het ticket stond dat de CO2-emissie per passagier 0,4 ton bedroeg en die negatieve bijdrage aan het milieu is door ons rechtgetrokken door het adopteren van een ijsberenproject en het starten van een energieproject in Chok Chai in Thailand. In dit project is biogas in de productie ingezet en is een deel van het water waar je het net over had gereinigd. En wat vliegen betreft, ik let er zeer nauwgezet op dat medewerkers niet onnodig van Hoofddorp naar Londen vliegen, maar waar mogelijk met elkaar in een videoconferentie overleggen."
Kyosei is sinds jaar en dag met de cultuur van Canon verweven, jullie doen veel. Waarom is het dan toch nog nodig om ISO14001 gecertificeerd te zijn. Het stempeltje?
"Natuurlijk willen we ook onze klanten laten zien dat we serieus en planmatig met milieu omgaan. Maar we doen het ook om wat we hebben bereikt vast te houden. Je kunt je niet veroorloven om achterover te gaan leunen. En we zetten de certificering in om te kijken of de veranderingen die onlangs bij afdelingen zijn doorgevoerd blijvend zijn. Nederlanders blijven Nederlanders, die nog wel eens het adagio hanteren: processen zijn leuk, maar niet voor mij. Omdat we al enige tijd met ISO14001 werken, hebben we inmiddels een band opgebouwd met de auditors waardoor we steeds dieper in onze organisatie processen kunnen gaan controleren en waar nodig verbeteren. Dat is het mooie van deze werkwijze. Het is goed voor het milieu en goed voor de efficiency van je onderneming. Milieu, kosten en efficiency liggen, als je het goed doet, in elkaars verlengde en zijn zeker geen tegenpolen."
Willen klanten meer betalen als ze weten dat de camera of het kopieerapparaat milieuvriendelijk is geproduceerd?
"In de afgelopen periode hebben we onze omzet zien groeien. Dat is een bewijs dat we kwaliteit leveren tegen een prijs die niet te ver afwijkt van die van onze concurrenten. Ik geloof niet dat consumenten meer willen betalen voor producten die milieuvriendelijke productiemethoden kennen. De omzet van biologische producten in de landbouw bewijst dat dagelijks."
Ik zie aan de platen aan de muur dat u het nodige aan sponsoring doet. In het verleden heeft u Formule 1 gesponsord. Hoe is dat te rijmen met het milieubewustzijn van Canon?
"Daar had ik het ook moeilijk mee. We zoeken het nu in andere richtingen. Zo sponsoren we de Dutch Open Polokampioenschappen. Dat is een mooie mix van sport, prestatie, milieu, stijl en klasse. Natuurlijk zitten daar ook wel aspecten in die misschien niet helemaal te rijmen zijn met de Kyosei-filosofie. Maar honderd procent zuiver op de graad word je niet, dan kun je bijna niets meer doen."