Bestel nu uw proefabonnement
Leiderschap
Wat is leiderschap? Een manier om die vraag te benaderen is door te constateren dat leiderschap zonder twijfel het meest besproken boardroomthema is. By far. Iedereen heeft namelijk een mening over de eigen ‘baas’, en bijna net zo vaak ook over – in gaming terminologie - de ‘eindbaas’: de directeur, of, bij een corporate, een bestuurder uit de c-suite: een coo, cdo, cio, cfo, cro of uiteindelijk de ceo: de chief executive officer.
In zo’n gesprek over de baas gaat het dan steevast over de vele facetten van leiderschap. Welke eigenschappen maken een leider een goede leider, een sterke en krachtige leider, of een matige of zelfs arrogante baas? Standaard wordt de afweging gemaakt: wat kan zij/hij goed, en wat kan zij/hij niet goed? Veel leiders hebben nadrukkelijk ook mindere kanten, maar als de goede kanten sterk genoeg zijn, zullen mensen zich toch achter ‘hun’ leider scharen. Tenminste, zo stellen psychologen en leiderschapscoaches.
Business programma’s en managementboekklassiekers
Een betere leider worden kan je oefenen. Elke zichzelf respecterende business school en universiteit ontwikkelt programma’s, en honderden boeken en duizenden andere publicaties zijn er gepubliceerd die als doel hebben leiders beter te maken: door de mindere kanten om te buigen of weg te poetsen en de sterke punten verder te ontwikkelen.
Vaak vinden die publicaties gretig aftrek. Van de klassieker The Seven habits of Highly Effective People, van de Amerikaanse auteur Stephen Covey, zijn meer dan 25 miljoen exemplaren verkocht, in 40 talen. Van de audioversie zijn 1.5 miljoen exemplaren verkocht. Niet voor niets is dit boek een inspiratiebron voor vele leiders.
Ook voor Management Scope is leiderschap een groot thema. Sterker: Management Scope richt zich primair op de ceo van de Nederlandse corporate ondernemingen, en op diens stakeholders: zij die in rechtstreeks contact met de ceo staan, de c-suite. Dat kan zijn: leden van het executive comittee (de exco), maar ook bijvoorbeeld een company secretary, de leden van de raad van commissarissen, of een chief sustainability officer.
Steeds vaker zijn bestuurders specialisten, die zich met één facet van besturen bezighouden. Meerdere auteurs richten zich op executive education, en op de psychologische kant van leiderschap. En op de zogenoemde boardroom dynamics: hoe kom je tot een efficiënt leiderschapsteam – waarbij gremia als de raad van bestuur, executive committee (exco) en de raad van commissarissen goed functioneren en ook nog eens goed samenwerken?
Diversiteit in de bestuurkamer
Leiderschap kent ook duidelijke ontwikkelingen. Zo is de afgelopen decennia diversiteit in de raden van bestuur en raden van commissarissen een groot thema. Sinds zo’n 20 jaar nemen vrouwen gestaag prominentere plekken in de bestuurskamers in. Ook Management Scope ijvert voor diversiteit. Jaarlijks publiceert Management Scope (onder andere) de Top-100 Corporate Vrouwen in Nederland. Middels een lijst worden de vrouwelijke rolmodellen in bestuurlijk Nederland in het zonnetje gezet.
Nog zo’n thema: inclusie. Hoe zorg je ervoor dat in de top van de organisatie – alsook in de lagen daaronder – ruimte bestaat voor meningen en gedachten van bi-culturele en anders culturele leiders? Die ontwikkeling is overigens bittere noodzaak. Naarmate de Nederlandse maatschappij steeds meer nationaliteiten en culturen heeft omarmd, verandert ook consumentengedrag. Bedrijven kunnen deze maatschappelijke trends nauwelijks bevatten, tenzij door zelf andersoortig leiderschap te omarmen: inclusie dus.
Transformationeel en verantwoord leiderschap
Tot slot, en ook niet onbelangrijk om te vermelden: de opmars in de boardroom van transformationeel leiderschap en verantwoord leiderschap. Door de snelle ontwikkelingen rondom digitalisering moeten veel ondernemingen in een steeds hoger tempo innoveren, en zelfs het hele businessmodel transformeren. Vandaar: transformationeel leiderschap. Welke leider heeft de kwaliteiten om zijn team werkelijk mee te nemen op een reis, waarin de bestaande regels opzij worden gezet en vernieuwing wordt omarmd? Verandering is moeilijk voor iedereen. De goede leider moet niet alleen over de eigen schaduw heen kunnen stappen, maar moet dat ook namens het hele team kunnen doen; geholpen ongetwijfeld door een deskundig HR-apparaat. Workforce management – wat voor mensen heb ik, en wat kunnen ze, ook op menselijk vlak? – wordt steeds belangrijker.
Verantwoord leiderschap is wellicht de meest bijzondere trend. Stakeholders verwachten steeds meer van ondernemingen en andere organisaties dat die hun impact op de maatschappij kennen en meten, en zelfs dat ze een duidelijke purpose, een bestaansrecht hebben.
Genoeg te doen, voor de leiders van onze corporates.
Tjahny Bercx (LeasePlan): ‘Als mensen elkaar vertrouwen, gebeuren er magische dingen’
Chief people & performance officer Tjahny Bercx van LeasePlan ziet verbondenheid en vertrouwen tussen collega’s als absolute voorwaarde om samen te kunnen werken. Hij zet dus vol in op initiatieven om elkaar beter te leren kennen en wil mensen enthousiasmeren en motiveren. Want als je kunt vertrouwen op elkaar, gebeurt er iets bijzonders: ‘Mensen overstijgen zichzelf.’
Lees verder
Over haar eerste honderd dagen als ceo van Royal HaskoningDHV zegt Marije Hulshof: ‘Recruitment en retainment zijn heel belangrijk.’
Hoe is het om als ‘wereldburger’ Nederland en de Hollandse boardroom binnen te komen? Hoe acclimatiseren buitenlandse bestuurders, hoe helpt hun onboarding daarbij en hoe ervaren ze het (figuurlijke) klimaat in ons land? Andrew Bester, head of ING Wholesale Banking, bijt het spits af in een serie over being at your best in the Dutch boardroom. ‘Je moet altijd intunen op de plek waar je werkt, maar door mijn internationale loopbaan ben ik daar inmiddels wel aan gewend.’
De eerste 100 dagen als ceo van Royal HaskoningDHV
Over haar eerste honderd dagen als ceo van Royal HaskoningDHV zegt Marije Hulshof: ‘Recruitment en retainment zijn heel belangrijk.’
Andrew Bester (ING): ‘Nooit eerder zat ik in zo’n diverse board’
Hoe is het om als ‘wereldburger’ Nederland en de Hollandse boardroom binnen te komen? Hoe acclimatiseren buitenlandse bestuurders, hoe helpt hun onboarding daarbij en hoe ervaren ze het (figuurlijke) klimaat in ons land? Andrew Bester, head of ING Wholesale Banking, bijt het spits af in een serie over being at your best in the Dutch boardroom. ‘Je moet altijd intunen op de plek waar je werkt, maar door mijn internationale loopbaan ben ik daar inmiddels wel aan gewend.’
De manier waarop invulling wordt gegeven aan de verplichte zelfevaluatie bepaalt het verschil tussen een raad van commissarissen die simpelweg doet wat vereist is en een echt effectieve rvc met toegevoegde waarde voor bedrijf en bestuurders, stelt Victor Prozesky van The Board Practice. Wat is er nodig om meer waarde te halen uit de verplichte zelfevaluatie?
‘Fides et fiducia, ofwel loyaliteit en vertrouwen, daar geloof ik sterk in.’ In zijn toezichthoudende rollen citeert voormalig Siemens Nederland-topman en classicus Ab van der Touw even makkelijk oude wijsheden en poëzie als dat hij – ‘ogenschijnlijk in the blink of an eye’ – meebeslist over investeringen van miljarden euro’s. De investeringen in meer cohesie en vriendelijkheid waarvoor hij pleit, kosten niets: ‘Wie loyaal is, krijgt loyaliteit terug.’
Over zijn eerste honderd dagen als cfo van de Volksbank, zegt André Haag het volgende: ‘Dat onderlinge chemie klopt gaf de doorslag.’
Zó is de zelfevaluatie niet langer een routinematige exercitie
De manier waarop invulling wordt gegeven aan de verplichte zelfevaluatie bepaalt het verschil tussen een raad van commissarissen die simpelweg doet wat vereist is en een echt effectieve rvc met toegevoegde waarde voor bedrijf en bestuurders, stelt Victor Prozesky van The Board Practice. Wat is er nodig om meer waarde te halen uit de verplichte zelfevaluatie?
Ab van der Touw: ‘Leiderschap draait om fides et fiducia’
‘Fides et fiducia, ofwel loyaliteit en vertrouwen, daar geloof ik sterk in.’ In zijn toezichthoudende rollen citeert voormalig Siemens Nederland-topman en classicus Ab van der Touw even makkelijk oude wijsheden en poëzie als dat hij – ‘ogenschijnlijk in the blink of an eye’ – meebeslist over investeringen van miljarden euro’s. De investeringen in meer cohesie en vriendelijkheid waarvoor hij pleit, kosten niets: ‘Wie loyaal is, krijgt loyaliteit terug.’
De eerste 100 dagen als cfo van de Volksbank
Over zijn eerste honderd dagen als cfo van de Volksbank, zegt André Haag het volgende: ‘Dat onderlinge chemie klopt gaf de doorslag.’
APG-ceo Annette Mosman kiest voor stakeholdergericht leiderschap
Een slordige 200 kilometer wandelde Annette Mosman als nieuwe ceo van pensioenuitvoerder APG met allerlei stakeholders om te horen wat er binnen en buiten de organisatie speelt. Luisteren vormt de basis van het nieuwe leiderschap dat de Topvrouw van het Jaar 2022 (en commissaris van Ajax) voorstaat. ‘Voor sommige mensen is het wennen dat je als leider niet op de rots gaat staan en zegt: we gaan links of rechts.’
Lees verderMeest gelezen
Cees 't Hart (Carlsberg): 'Mijn lastigste besluit ooit'
Cees ’t Hart kreeg het als ceo van de Deense bierbrouwer Carlsberg aardig voor de kiezen toen begin 2022 de oorlog in Oekraïne uitbrak: ‘Als ik sprak over “een conflict” waren de collega’s in Oekraïne boos, en ik mocht niet spreken over “een oorlog”, want dan ontstond er gevaar voor ons personeel in Rusland.’
Peter Berdowski: 'Ceo worden was voor mij een call of duty'
Boskalis-topman Peter Berdowski houdt niet van interviews: als man met het hart op de tong is hij er terughoudend mee, want voor je het weet komt er gedoe van. Berdowski is tegelijkertijd een authentiek leider, en blijft graag dicht bij zichzelf, ook in dit geprek waarin we op zoek gaan naar zijn DNA.
Jacques van den Broek: 'D&I? Begin met gender'
Altijd op de hoogte blijven van bestuurswisselingen?
Wil je weten welke bestuurders aftreden en waarom? En op de hoogte blijven van alle voorgenomen benoemingen van commissarissen? Schrijf je dan voor onze nieuwsbrief en ontvang elke week de belangrijkste bestuurswisselingen.
Drie topvrouwen over talent binnenhalen en behouden
Verbindend leiderschap is niet vanzelfsprekend
Zó haal je ook talent zonder zeven vinkjes binnen
Geraldine Fraser (FrieslandCampina): 'Inclusie als optelsom'
Drie topvrouwen over D&I: 'Het beleid wordt steeds complexer'
Janine Vos (Rabobank): 'Psychologische veiligheid wordt alleen maar belangrijker'
Cees ’t Hart kreeg het als ceo van de Deense bierbrouwer Carlsberg aardig voor de kiezen toen begin 2022 de oorlog in Oekraïne uitbrak: ‘Als ik sprak over “een conflict” waren de collega’s in Oekraïne boos, en ik mocht niet spreken over “een oorlog”, want dan ontstond er gevaar voor ons personeel in Rusland.’ ’t Hart werd door de Deense media zwaar bekritiseerd. ‘Ons terugtrekken uit Rusland was het lastigste besluit dat ik ooit genomen heb.’ Hoewel er nog meer problemen opdoemen, blijft ’t Hart positief: ‘De schwung is terug in dit bedrijf.’
Order and method. Dat kenmerkt niet alleen de werkwijze van Hercule Poirot, maar ook van oud- Shell-ceo en topcommissaris Jeroen van der Veer. De meervoudig chairman deelt zijn best practices voor effectief toezicht en 50 jaar cumulatieve ervaring. ‘De moeilijkste beslissing vond ik de afsplitsing van de lichtdivisie van Philips, dat was heel gewaagd.’
Cees ’t Hart (Carlsberg): 'Mijn lastigste besluit ooit'
Cees ’t Hart kreeg het als ceo van de Deense bierbrouwer Carlsberg aardig voor de kiezen toen begin 2022 de oorlog in Oekraïne uitbrak: ‘Als ik sprak over “een conflict” waren de collega’s in Oekraïne boos, en ik mocht niet spreken over “een oorlog”, want dan ontstond er gevaar voor ons personeel in Rusland.’ ’t Hart werd door de Deense media zwaar bekritiseerd. ‘Ons terugtrekken uit Rusland was het lastigste besluit dat ik ooit genomen heb.’ Hoewel er nog meer problemen opdoemen, blijft ’t Hart positief: ‘De schwung is terug in dit bedrijf.’
De best practices van topcommissaris Jeroen van der Veer
Order and method. Dat kenmerkt niet alleen de werkwijze van Hercule Poirot, maar ook van oud- Shell-ceo en topcommissaris Jeroen van der Veer. De meervoudig chairman deelt zijn best practices voor effectief toezicht en 50 jaar cumulatieve ervaring. ‘De moeilijkste beslissing vond ik de afsplitsing van de lichtdivisie van Philips, dat was heel gewaagd.’
Twee generaties over diversiteit en inclusie
Hans Wijers geeft feedback volgens de socratische methode
Céline Caveye (Fagron): 'Bedrijfscultuur moet je kunnen opsnuiven'
Victor Prozesky (The Board Practice) weet wat effectieve boards gemeen hebben
Wout Dekker: 'Formelere feedback, graag'
