Leiderschap
Wat is leiderschap? Een manier om die vraag te benaderen is door te constateren dat leiderschap zonder twijfel het meest besproken boardroomthema is. By far. Iedereen heeft namelijk een mening over de eigen ‘baas’, en bijna net zo vaak ook over – in gaming terminologie - de ‘eindbaas’: de directeur, of, bij een corporate, een bestuurder uit de c-suite: een coo, cdo, cio, cfo, cro of uiteindelijk de ceo: de chief executive officer.
In zo’n gesprek over de baas gaat het dan steevast over de vele facetten van leiderschap. Welke eigenschappen maken een leider een goede leider, een sterke en krachtige leider, of een matige of zelfs arrogante baas? Standaard wordt de afweging gemaakt: wat kan zij/hij goed, en wat kan zij/hij niet goed? Veel leiders hebben nadrukkelijk ook mindere kanten, maar als de goede kanten sterk genoeg zijn, zullen mensen zich toch achter ‘hun’ leider scharen. Tenminste, zo stellen psychologen en leiderschapscoaches.
Business programma’s en managementboekklassiekers
Een betere leider worden kan je oefenen. Elke zichzelf respecterende business school en universiteit ontwikkelt programma’s, en honderden boeken en duizenden andere publicaties zijn er gepubliceerd die als doel hebben leiders beter te maken: door de mindere kanten om te buigen of weg te poetsen en de sterke punten verder te ontwikkelen.
Vaak vinden die publicaties gretig aftrek. Van de klassieker The Seven habits of Highly Effective People, van de Amerikaanse auteur Stephen Covey, zijn meer dan 25 miljoen exemplaren verkocht, in 40 talen. Van de audioversie zijn 1.5 miljoen exemplaren verkocht. Niet voor niets is dit boek een inspiratiebron voor vele leiders.
Ook voor Management Scope is leiderschap een groot thema. Sterker: Management Scope richt zich primair op de ceo van de Nederlandse corporate ondernemingen, en op diens stakeholders: zij die in rechtstreeks contact met de ceo staan, de c-suite. Dat kan zijn: leden van het executive comittee (de exco), maar ook bijvoorbeeld een company secretary, de leden van de raad van commissarissen, of een chief sustainability officer.
Steeds vaker zijn bestuurders specialisten, die zich met één facet van besturen bezighouden. Meerdere auteurs richten zich op executive education, en op de psychologische kant van leiderschap. En op de zogenoemde boardroom dynamics: hoe kom je tot een efficiënt leiderschapsteam – waarbij gremia als de raad van bestuur, executive committee (exco) en de raad van commissarissen goed functioneren en ook nog eens goed samenwerken?
Diversiteit in de bestuurkamer
Leiderschap kent ook duidelijke ontwikkelingen. Zo is de afgelopen decennia diversiteit in de raden van bestuur en raden van commissarissen een groot thema. Sinds zo’n 20 jaar nemen vrouwen gestaag prominentere plekken in de bestuurskamers in. Ook Management Scope ijvert voor diversiteit. Jaarlijks publiceert Management Scope (onder andere) de Top-100 Corporate Vrouwen in Nederland. Middels een lijst worden de vrouwelijke rolmodellen in bestuurlijk Nederland in het zonnetje gezet.
Nog zo’n thema: inclusie. Hoe zorg je ervoor dat in de top van de organisatie – alsook in de lagen daaronder – ruimte bestaat voor meningen en gedachten van bi-culturele en anders culturele leiders? Die ontwikkeling is overigens bittere noodzaak. Naarmate de Nederlandse maatschappij steeds meer nationaliteiten en culturen heeft omarmd, verandert ook consumentengedrag. Bedrijven kunnen deze maatschappelijke trends nauwelijks bevatten, tenzij door zelf andersoortig leiderschap te omarmen: inclusie dus.
Transformationeel en verantwoord leiderschap
Tot slot, en ook niet onbelangrijk om te vermelden: de opmars in de boardroom van transformationeel leiderschap en verantwoord leiderschap. Door de snelle ontwikkelingen rondom digitalisering moeten veel ondernemingen in een steeds hoger tempo innoveren, en zelfs het hele businessmodel transformeren. Vandaar: transformationeel leiderschap. Welke leider heeft de kwaliteiten om zijn team werkelijk mee te nemen op een reis, waarin de bestaande regels opzij worden gezet en vernieuwing wordt omarmd? Verandering is moeilijk voor iedereen. De goede leider moet niet alleen over de eigen schaduw heen kunnen stappen, maar moet dat ook namens het hele team kunnen doen; geholpen ongetwijfeld door een deskundig HR-apparaat. Workforce management – wat voor mensen heb ik, en wat kunnen ze, ook op menselijk vlak? – wordt steeds belangrijker.
Verantwoord leiderschap is wellicht de meest bijzondere trend. Stakeholders verwachten steeds meer van ondernemingen en andere organisaties dat die hun impact op de maatschappij kennen en meten, en zelfs dat ze een duidelijke purpose, een bestaansrecht hebben.
Genoeg te doen, voor de leiders van onze corporates.
Jan Rotmans: ‘Zonder vooruitgangsgeloof lukt het niet’
Meer leiderschap, daadkracht én een groene industriepolitiek… dat is volgens hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans nodig om de ESGdoelen te halen. De huidige polarisatie rondom dit thema vindt hij killing. ‘We moeten af van het vijanddenken. Natuurlijk moet het sneller en slimmer, maar zonder de inzet van grote bedrijven is de duurzame transitie gedoemd te mislukken.’
Lees verder
Het bedrijfsleven heeft een enorme impact op de transitie naar een nieuwe, duurzame en meer ‘menswaardige’ economie. Het project Verdiepte Governance draagt bij aan deze transitie en helpt bestuurders de balans tussen de eigen idealen en zakelijke belangen te vinden. Deelnemers aan het project delen in een persoonlijk narratief hun opinie op een menswaardige economie. Deze keer Jojanneke Goedings.
in memoriam Daphne PrieckaertsEen maand geleden schreven we hier over een collega die volstrekt onverwachts met acute leukemie opgenomen werd op de IC van het VUmc. We schreven ‘als we dit schrijven, weten we nog niet of ze het gaat halen tot stap 2’. Drie dagen later is zij overleden. Wat we een maand geleden niet schreven, was dat de collega Daphne Prieckaerts was: de moeder van ftrprf, de moeder van onze aandeelhouders en 42 jaar lang mijn partner in alle aspecten van mijn leven.
Keuzes maken in het licht van de ander
Het bedrijfsleven heeft een enorme impact op de transitie naar een nieuwe, duurzame en meer ‘menswaardige’ economie. Het project Verdiepte Governance draagt bij aan deze transitie en helpt bestuurders de balans tussen de eigen idealen en zakelijke belangen te vinden. Deelnemers aan het project delen in een persoonlijk narratief hun opinie op een menswaardige economie. Deze keer Jojanneke Goedings.
Leven alsof je leven ervan afhangt
in memoriam Daphne PrieckaertsEen maand geleden schreven we hier over een collega die volstrekt onverwachts met acute leukemie opgenomen werd op de IC van het VUmc. We schreven ‘als we dit schrijven, weten we nog niet of ze het gaat halen tot stap 2’. Drie dagen later is zij overleden. Wat we een maand geleden niet schreven, was dat de collega Daphne Prieckaerts was: de moeder van ftrprf, de moeder van onze aandeelhouders en 42 jaar lang mijn partner in alle aspecten van mijn leven.
Ooit was het Zwitserse Firmenich de eerste klant van Dimitri de Vreeze bij DSM. Voor de bestuursvoorzitter van het huidige dsm-firmenich is met de fusie het cirkeltje nu rond. Een gesprek over de fusie, De Vreezes eigen transformatie als leider, duidelijke keuzes als basis voor strategisch succes en de overtuiging dat je aannames áltijd moet bevragen. ‘Firmenich stond helemaal bovenaan mijn lijstje. Maar in alle eerlijkheid: er stond een kruisje achter. Een familiebedrijf. Kansloos.’
‘De tournee door negen landen heeft mijn onboarding versneld’, zegt Alex Holt over haar eerste honderd dagen als chief sustainability officer van Ahold Delhaize.
De carrières van Sander Dekker (Maasstad Ziekenhuis) en Maarten Otto (Alliander) spelen zich in de publieke sector en daarmee midden in de samenleving af. Wat er in ‘Den Haag’ gebeurt, beïnvloedt ook hen, en in deze roerige tijden hebben beide bestuurders een enorme maatschappelijke opdracht. Hoe bieden Dekker en Otto die uitdagingen het hoofd? ‘Leiderschap zit in de lange adem, in wenkend perspectief en in optimisme.’
Dimitri de Vreeze (dsm-firmenich): ‘Vaste aannames doen is de grootste fout die je kunt maken’
Ooit was het Zwitserse Firmenich de eerste klant van Dimitri de Vreeze bij DSM. Voor de bestuursvoorzitter van het huidige dsm-firmenich is met de fusie het cirkeltje nu rond. Een gesprek over de fusie, De Vreezes eigen transformatie als leider, duidelijke keuzes als basis voor strategisch succes en de overtuiging dat je aannames áltijd moet bevragen. ‘Firmenich stond helemaal bovenaan mijn lijstje. Maar in alle eerlijkheid: er stond een kruisje achter. Een familiebedrijf. Kansloos.’
De eerste 100 dagen als cso van Ahold Delhaize
‘De tournee door negen landen heeft mijn onboarding versneld’, zegt Alex Holt over haar eerste honderd dagen als chief sustainability officer van Ahold Delhaize.
Sander Dekker en Maarten Otto: ‘We moeten ons niet al te veel laten afleiden door Den Haag’
De carrières van Sander Dekker (Maasstad Ziekenhuis) en Maarten Otto (Alliander) spelen zich in de publieke sector en daarmee midden in de samenleving af. Wat er in ‘Den Haag’ gebeurt, beïnvloedt ook hen, en in deze roerige tijden hebben beide bestuurders een enorme maatschappelijke opdracht. Hoe bieden Dekker en Otto die uitdagingen het hoofd? ‘Leiderschap zit in de lange adem, in wenkend perspectief en in optimisme.’
Meest gelezen
Afscheidsinterview Martin van den Brink en Peter Wennink: ‘ASML blijft een heel Nederlands bedrijf’
De iconische bestuurders van chipmachinefabrikant ASML, gaan met pensioen. Alle reden om de co-presidents Martin van den Brink en Peter Wennink in een exclusief tweegesprek te vragen naar alles dat bijdroeg aan hun ontwikkeling tot wereldspeler.
Suzanne van Niekerk (ABN Amro): ‘Ongenuanceerdheid vind ik lastig’
ABN Amro-chro Suzanne van Niekerk bouwt aan een diverse workforce en krijgt dus ook te maken met verschillende generaties, culturen en visies in het bedrijf. Hoe blijft een bedrijf dan toch een geheel met een inclusieve sfeer? Van Niekerk luistert en gaat steeds opnieuw het gesprek aan – met succes.
George Tokaya (Philips): ‘Deze award bevestigt dat het ook op mijn manier kan’
Komend jaar met het bedrijf iets te vieren?
Ga naar Lapland voor een onvergetelijke teambuilding in de sneeuw! Denk aan een sneeuwscooter- of huskysafari en geniet samen van het noorderlicht. Vraag vrijblijvend een reisvoorstel aan bij Voigt Travel, dé specialist in incentivereizen. >> Lees meer
Frans Everts (Shell Nederland): ‘De vraag op de markt is er nog niet’
Ton Hillen (Heijmans): ‘Liever gewaagde dan laffe doelstellingen’
Ton van Veen (Jumbo): ‘Met de kennis van nu het beste besluit nemen’
Dustin Woodward (FrieslandCampina): ‘Focus op zaken die echt het verschil maken’
Resi Becker (Essent): ‘De combinatie tussen rvb en rvc vind ik heel plezierig’
Top-100 Commissarissen 2025: de opmaat naar meer vernieuwing?
Pinar Abay is een van de belangrijkste bankiers van Nederland. Sinds 2020 is zij lid van de management board banking van ING en sinds 2023 staat zij daar aan het hoofd van de retailtak – veruit de grootste binnen de bank – en is ze verantwoordelijk voor de tien retailmarkten die ING heeft. De Turkse kwam al op jonge leeftijd, ze was 34 jaar, aan het hoofd te staan van ING Turkije. Een aantal jaren geleden had het Nederlandse hoofdkantoor haar nodig. Het gevolg: ‘Inmiddels ben ik behoorlijk “oranje” geworden.’
Omdat we van de landelijke politiek niet veel kunnen verwachten, zullen leiders in het bedrijfsleven voorop moeten gaan in de grote systemische transformatie die nodig is om de economie duurzaam, circulair en inclusief te maken.
Pinar Abay (ING): ‘Met mijn benoeming heeft de bank echt guts getoond’
Pinar Abay is een van de belangrijkste bankiers van Nederland. Sinds 2020 is zij lid van de management board banking van ING en sinds 2023 staat zij daar aan het hoofd van de retailtak – veruit de grootste binnen de bank – en is ze verantwoordelijk voor de tien retailmarkten die ING heeft. De Turkse kwam al op jonge leeftijd, ze was 34 jaar, aan het hoofd te staan van ING Turkije. Een aantal jaren geleden had het Nederlandse hoofdkantoor haar nodig. Het gevolg: ‘Inmiddels ben ik behoorlijk “oranje” geworden.’
Jeroen Smit over angst en moed
Omdat we van de landelijke politiek niet veel kunnen verwachten, zullen leiders in het bedrijfsleven voorop moeten gaan in de grote systemische transformatie die nodig is om de economie duurzaam, circulair en inclusief te maken.
Werk samen met ‘de vijand’
De eerste 100 dagen als cfco van de Volksbank
Carla Mahieu over de kunst het aantrekken van een nieuwe ceo
Koersvastheid is de levenslijn van de interim-bestuurder
Karin Bergstein: ‘Toets niet alleen de strategie, maar ook de executie’
