Leiderschap
Wat is leiderschap? Een manier om die vraag te benaderen is door te constateren dat leiderschap zonder twijfel het meest besproken boardroomthema is. By far. Iedereen heeft namelijk een mening over de eigen ‘baas’, en bijna net zo vaak ook over – in gaming terminologie - de ‘eindbaas’: de directeur, of, bij een corporate, een bestuurder uit de c-suite: een coo, cdo, cio, cfo, cro of uiteindelijk de ceo: de chief executive officer.
In zo’n gesprek over de baas gaat het dan steevast over de vele facetten van leiderschap. Welke eigenschappen maken een leider een goede leider, een sterke en krachtige leider, of een matige of zelfs arrogante baas? Standaard wordt de afweging gemaakt: wat kan zij/hij goed, en wat kan zij/hij niet goed? Veel leiders hebben nadrukkelijk ook mindere kanten, maar als de goede kanten sterk genoeg zijn, zullen mensen zich toch achter ‘hun’ leider scharen. Tenminste, zo stellen psychologen en leiderschapscoaches.
Business programma’s en managementboekklassiekers
Een betere leider worden kan je oefenen. Elke zichzelf respecterende business school en universiteit ontwikkelt programma’s, en honderden boeken en duizenden andere publicaties zijn er gepubliceerd die als doel hebben leiders beter te maken: door de mindere kanten om te buigen of weg te poetsen en de sterke punten verder te ontwikkelen.
Vaak vinden die publicaties gretig aftrek. Van de klassieker The Seven habits of Highly Effective People, van de Amerikaanse auteur Stephen Covey, zijn meer dan 25 miljoen exemplaren verkocht, in 40 talen. Van de audioversie zijn 1.5 miljoen exemplaren verkocht. Niet voor niets is dit boek een inspiratiebron voor vele leiders.
Ook voor Management Scope is leiderschap een groot thema. Sterker: Management Scope richt zich primair op de ceo van de Nederlandse corporate ondernemingen, en op diens stakeholders: zij die in rechtstreeks contact met de ceo staan, de c-suite. Dat kan zijn: leden van het executive comittee (de exco), maar ook bijvoorbeeld een company secretary, de leden van de raad van commissarissen, of een chief sustainability officer.
Steeds vaker zijn bestuurders specialisten, die zich met één facet van besturen bezighouden. Meerdere auteurs richten zich op executive education, en op de psychologische kant van leiderschap. En op de zogenoemde boardroom dynamics: hoe kom je tot een efficiënt leiderschapsteam – waarbij gremia als de raad van bestuur, executive committee (exco) en de raad van commissarissen goed functioneren en ook nog eens goed samenwerken?
Diversiteit in de bestuurkamer
Leiderschap kent ook duidelijke ontwikkelingen. Zo is de afgelopen decennia diversiteit in de raden van bestuur en raden van commissarissen een groot thema. Sinds zo’n 20 jaar nemen vrouwen gestaag prominentere plekken in de bestuurskamers in. Ook Management Scope ijvert voor diversiteit. Jaarlijks publiceert Management Scope (onder andere) de Top-100 Corporate Vrouwen in Nederland. Middels een lijst worden de vrouwelijke rolmodellen in bestuurlijk Nederland in het zonnetje gezet.
Nog zo’n thema: inclusie. Hoe zorg je ervoor dat in de top van de organisatie – alsook in de lagen daaronder – ruimte bestaat voor meningen en gedachten van bi-culturele en anders culturele leiders? Die ontwikkeling is overigens bittere noodzaak. Naarmate de Nederlandse maatschappij steeds meer nationaliteiten en culturen heeft omarmd, verandert ook consumentengedrag. Bedrijven kunnen deze maatschappelijke trends nauwelijks bevatten, tenzij door zelf andersoortig leiderschap te omarmen: inclusie dus.
Transformationeel en verantwoord leiderschap
Tot slot, en ook niet onbelangrijk om te vermelden: de opmars in de boardroom van transformationeel leiderschap en verantwoord leiderschap. Door de snelle ontwikkelingen rondom digitalisering moeten veel ondernemingen in een steeds hoger tempo innoveren, en zelfs het hele businessmodel transformeren. Vandaar: transformationeel leiderschap. Welke leider heeft de kwaliteiten om zijn team werkelijk mee te nemen op een reis, waarin de bestaande regels opzij worden gezet en vernieuwing wordt omarmd? Verandering is moeilijk voor iedereen. De goede leider moet niet alleen over de eigen schaduw heen kunnen stappen, maar moet dat ook namens het hele team kunnen doen; geholpen ongetwijfeld door een deskundig HR-apparaat. Workforce management – wat voor mensen heb ik, en wat kunnen ze, ook op menselijk vlak? – wordt steeds belangrijker.
Verantwoord leiderschap is wellicht de meest bijzondere trend. Stakeholders verwachten steeds meer van ondernemingen en andere organisaties dat die hun impact op de maatschappij kennen en meten, en zelfs dat ze een duidelijke purpose, een bestaansrecht hebben.
Genoeg te doen, voor de leiders van onze corporates.
Waarom morele verbeelding nu beslissend is
We staan op een kruispunt in de geschiedenis. Aan de ene kant dreigt een wereld van chaos, waarin democratieën instorten, de natuur bezwijkt en ongelijkheid de samenleving verscheurt. Aan de andere kant lonkt een toekomst die mooier kan zijn dan alles wat we nu kennen. Welke kant we opgaan, hangt grotendeels af van de keuzes die wij vandaag maken, aldus associate professor of transformative imagination Joost Vervoort. De rol van bedrijven en hun bestuurders is hierbij niet te overschatten.
Lees verder
Het bedrijfsleven heeft een enorme impact op de transitie naar een nieuwe, duurzame en meer ‘menswaardige’ economie. Het project Verdiepte Governance draagt bij aan deze transitie en helpt bestuurders de balans tussen de eigen idealen en zakelijke belangen te vinden. Deelnemers aan het project delen in een persoonlijk narratief hun opinie over een menswaardige economie. Deze keer Vebego-ceo Ton Goedmakers.
Auping-ceo Jan-Joost Bosman en Johan Cruijff ArenA-ceo Tanja Dik zitten op dezelfde golflengte als het gaat om de duurzame transitie. De een (Bosman) nam deel aan Ongemak in de Boardroom, de ander (Dik) aan het vervolgtraject Verdiepte Governance, projecten van MVO Nederland met steun van de Goldschmeding Foundation om bestuurders en commissarissen te helpen balanceren tussen ethische vraagstukken en het bedrijfsbelang. ‘Met elkaar kunnen we de watervlek – olievlek is een verkeerd woord in deze context – verder verspreiden.’
Samen kom je verder
Het bedrijfsleven heeft een enorme impact op de transitie naar een nieuwe, duurzame en meer ‘menswaardige’ economie. Het project Verdiepte Governance draagt bij aan deze transitie en helpt bestuurders de balans tussen de eigen idealen en zakelijke belangen te vinden. Deelnemers aan het project delen in een persoonlijk narratief hun opinie over een menswaardige economie. Deze keer Vebego-ceo Ton Goedmakers.
‘Heikele thema’s blijven nog te vaak onbesproken’
Auping-ceo Jan-Joost Bosman en Johan Cruijff ArenA-ceo Tanja Dik zitten op dezelfde golflengte als het gaat om de duurzame transitie. De een (Bosman) nam deel aan Ongemak in de Boardroom, de ander (Dik) aan het vervolgtraject Verdiepte Governance, projecten van MVO Nederland met steun van de Goldschmeding Foundation om bestuurders en commissarissen te helpen balanceren tussen ethische vraagstukken en het bedrijfsbelang. ‘Met elkaar kunnen we de watervlek – olievlek is een verkeerd woord in deze context – verder verspreiden.’
Het is tijd om te stoppen met vrouwen vertellen dat ze onzeker zijn. In plaats daarvan kunnen bedrijven beter hun aandacht richten op het aanpassen van de systemen die vrouwen onzeker maken, schrijft Maartje Laterveer.
Het bedrijfsleven heeft een enorme impact op de transitie naar een nieuwe, duurzame en meer ‘menswaardige’ economie. Het project Verdiepte Governance draagt bij aan deze transitie en helpt bestuurders de balans tussen de eigen idealen en zakelijke belangen te vinden. Deelnemers aan het project delen in een persoonlijk narratief hun opinie op een menswaardige economie. Deze keer Jojanneke Goedings.
in memoriam Daphne PrieckaertsEen maand geleden schreven we hier over een collega die volstrekt onverwachts met acute leukemie opgenomen werd op de IC van het VUmc. We schreven ‘als we dit schrijven, weten we nog niet of ze het gaat halen tot stap 2’. Drie dagen later is zij overleden. Wat we een maand geleden niet schreven, was dat de collega Daphne Prieckaerts was: de moeder van ftrprf, de moeder van onze aandeelhouders en 42 jaar lang mijn partner in alle aspecten van mijn leven.
‘Onzekere vrouwen’ als handig en gevaarlijk argument
Het is tijd om te stoppen met vrouwen vertellen dat ze onzeker zijn. In plaats daarvan kunnen bedrijven beter hun aandacht richten op het aanpassen van de systemen die vrouwen onzeker maken, schrijft Maartje Laterveer.
Keuzes maken in het licht van de ander
Het bedrijfsleven heeft een enorme impact op de transitie naar een nieuwe, duurzame en meer ‘menswaardige’ economie. Het project Verdiepte Governance draagt bij aan deze transitie en helpt bestuurders de balans tussen de eigen idealen en zakelijke belangen te vinden. Deelnemers aan het project delen in een persoonlijk narratief hun opinie op een menswaardige economie. Deze keer Jojanneke Goedings.
Leven alsof je leven ervan afhangt
in memoriam Daphne PrieckaertsEen maand geleden schreven we hier over een collega die volstrekt onverwachts met acute leukemie opgenomen werd op de IC van het VUmc. We schreven ‘als we dit schrijven, weten we nog niet of ze het gaat halen tot stap 2’. Drie dagen later is zij overleden. Wat we een maand geleden niet schreven, was dat de collega Daphne Prieckaerts was: de moeder van ftrprf, de moeder van onze aandeelhouders en 42 jaar lang mijn partner in alle aspecten van mijn leven.
De evolutie van boardroom dynamics
Wat is er veranderd op het terrein van boardroom dynamics in de afgelopen jaren? En wat zou er dringend nog moeten veranderen? Die vragen staan centraal tijdens een rondetafel met ervaringsdeskundigen van verschillende kanten van de bestuurstafel. ‘Aandacht voor ieders informele rol, kijken naar de fase van het bedrijf, weten wat er nodig is aan leiderschap: dat zijn de échte boardroom dynamics.’
Lees verderMeest gelezen
Afscheidsinterview Martin van den Brink en Peter Wennink: ‘ASML blijft een heel Nederlands bedrijf’
De iconische bestuurders van chipmachinefabrikant ASML, gaan met pensioen. Alle reden om de co-presidents Martin van den Brink en Peter Wennink in een exclusief tweegesprek te vragen naar alles dat bijdroeg aan hun ontwikkeling tot wereldspeler.
Suzanne van Niekerk (ABN Amro): ‘Ongenuanceerdheid vind ik lastig’
ABN Amro-chro Suzanne van Niekerk bouwt aan een diverse workforce en krijgt dus ook te maken met verschillende generaties, culturen en visies in het bedrijf. Hoe blijft een bedrijf dan toch een geheel met een inclusieve sfeer? Van Niekerk luistert en gaat steeds opnieuw het gesprek aan – met succes.
‘Moreel leiderschap tonen én ten uitvoer brengen’
Ook kleine stappen tellen
Jacques van den Broek: ‘Zonder florerend bedrijfsleven hebben we een langjarig probleem’
Dimitri de Vreeze (dsm-firmenich): ‘Vaste aannames doen is de grootste fout die je kunt maken’
De eerste 100 dagen als cso van Ahold Delhaize
Sander Dekker en Maarten Otto: ‘We moeten ons niet al te veel laten afleiden door Den Haag’
George Tokaya (Philips): ‘Deze award bevestigt dat het ook op mijn manier kan’
Als president Europe van Koninklijke FrieslandCampina ziet Dustin Woodward zichzelf als de schakel tussen waar het concern nu staat en waar de organisatie naartoe wil. Woodward wil zowel ‘op commercie’ winnen als helpen bij de klimaattransitie van melkveebedrijven. ‘Het is belangrijk om steeds terug te komen op de vraag waarom we de dingen doen die we doen. Dat geeft betekenis aan onze exercitie.’
Resi Becker is bijna drie jaar ceo van energieleverancier Essent. Daarvoor was ze lange tijd actief in bestuursfuncties bij PostNL. Inmiddels zet ze haar inzichten ook in als commissaris. Het levert haar voor het eerst een notering op in onze Top-100 Commissarissen. Niet dat ze nu de stap naar het beroepscommissariaat wil maken: ‘Zeker niet, de ceo-rol ligt me goed. Maar mijn commissariaten helpen mij scherp te blijven.’
Dustin Woodward (FrieslandCampina): ‘Focus op zaken die echt het verschil maken’
Als president Europe van Koninklijke FrieslandCampina ziet Dustin Woodward zichzelf als de schakel tussen waar het concern nu staat en waar de organisatie naartoe wil. Woodward wil zowel ‘op commercie’ winnen als helpen bij de klimaattransitie van melkveebedrijven. ‘Het is belangrijk om steeds terug te komen op de vraag waarom we de dingen doen die we doen. Dat geeft betekenis aan onze exercitie.’
Resi Becker (Essent): ‘De combinatie tussen rvb en rvc vind ik heel plezierig’
Resi Becker is bijna drie jaar ceo van energieleverancier Essent. Daarvoor was ze lange tijd actief in bestuursfuncties bij PostNL. Inmiddels zet ze haar inzichten ook in als commissaris. Het levert haar voor het eerst een notering op in onze Top-100 Commissarissen. Niet dat ze nu de stap naar het beroepscommissariaat wil maken: ‘Zeker niet, de ceo-rol ligt me goed. Maar mijn commissariaten helpen mij scherp te blijven.’
Michael Reiziger (Jong Oranje): ‘Ga voor het team, niet voor jezelf’
Marc van den Tweel (NOC*NSF): ‘Alles draait om de wil te excelleren’
An Lommers (ASML): ‘Gelukkig heb ik nog een gezonde dosis onzekerheid’
Welzijn van medewerkers begint bij welzijn van leiders
Jan Rotmans: ‘Zonder vooruitgangsgeloof lukt het niet’
