Bestel nu uw proefabonnement
Leiderschap
Wat is leiderschap? Een manier om die vraag te benaderen is door te constateren dat leiderschap zonder twijfel het meest besproken boardroomthema is. By far. Iedereen heeft namelijk een mening over de eigen ‘baas’, en bijna net zo vaak ook over – in gaming terminologie - de ‘eindbaas’: de directeur, of, bij een corporate, een bestuurder uit de c-suite: een coo, cdo, cio, cfo, cro of uiteindelijk de ceo: de chief executive officer.
In zo’n gesprek over de baas gaat het dan steevast over de vele facetten van leiderschap. Welke eigenschappen maken een leider een goede leider, een sterke en krachtige leider, of een matige of zelfs arrogante baas? Standaard wordt de afweging gemaakt: wat kan zij/hij goed, en wat kan zij/hij niet goed? Veel leiders hebben nadrukkelijk ook mindere kanten, maar als de goede kanten sterk genoeg zijn, zullen mensen zich toch achter ‘hun’ leider scharen. Tenminste, zo stellen psychologen en leiderschapscoaches.
Business programma’s en managementboekklassiekers
Een betere leider worden kan je oefenen. Elke zichzelf respecterende business school en universiteit ontwikkelt programma’s, en honderden boeken en duizenden andere publicaties zijn er gepubliceerd die als doel hebben leiders beter te maken: door de mindere kanten om te buigen of weg te poetsen en de sterke punten verder te ontwikkelen.
Vaak vinden die publicaties gretig aftrek. Van de klassieker The Seven habits of Highly Effective People, van de Amerikaanse auteur Stephen Covey, zijn meer dan 25 miljoen exemplaren verkocht, in 40 talen. Van de audioversie zijn 1.5 miljoen exemplaren verkocht. Niet voor niets is dit boek een inspiratiebron voor vele leiders.
Ook voor Management Scope is leiderschap een groot thema. Sterker: Management Scope richt zich primair op de ceo van de Nederlandse corporate ondernemingen, en op diens stakeholders: zij die in rechtstreeks contact met de ceo staan, de c-suite. Dat kan zijn: leden van het executive comittee (de exco), maar ook bijvoorbeeld een company secretary, de leden van de raad van commissarissen, of een chief sustainability officer.
Steeds vaker zijn bestuurders specialisten, die zich met één facet van besturen bezighouden. Meerdere auteurs richten zich op executive education, en op de psychologische kant van leiderschap. En op de zogenoemde boardroom dynamics: hoe kom je tot een efficiënt leiderschapsteam – waarbij gremia als de raad van bestuur, executive committee (exco) en de raad van commissarissen goed functioneren en ook nog eens goed samenwerken?
Diversiteit in de bestuurkamer
Leiderschap kent ook duidelijke ontwikkelingen. Zo is de afgelopen decennia diversiteit in de raden van bestuur en raden van commissarissen een groot thema. Sinds zo’n 20 jaar nemen vrouwen gestaag prominentere plekken in de bestuurskamers in. Ook Management Scope ijvert voor diversiteit. Jaarlijks publiceert Management Scope (onder andere) de Top-100 Corporate Vrouwen in Nederland. Middels een lijst worden de vrouwelijke rolmodellen in bestuurlijk Nederland in het zonnetje gezet.
Nog zo’n thema: inclusie. Hoe zorg je ervoor dat in de top van de organisatie – alsook in de lagen daaronder – ruimte bestaat voor meningen en gedachten van bi-culturele en anders culturele leiders? Die ontwikkeling is overigens bittere noodzaak. Naarmate de Nederlandse maatschappij steeds meer nationaliteiten en culturen heeft omarmd, verandert ook consumentengedrag. Bedrijven kunnen deze maatschappelijke trends nauwelijks bevatten, tenzij door zelf andersoortig leiderschap te omarmen: inclusie dus.
Transformationeel en verantwoord leiderschap
Tot slot, en ook niet onbelangrijk om te vermelden: de opmars in de boardroom van transformationeel leiderschap en verantwoord leiderschap. Door de snelle ontwikkelingen rondom digitalisering moeten veel ondernemingen in een steeds hoger tempo innoveren, en zelfs het hele businessmodel transformeren. Vandaar: transformationeel leiderschap. Welke leider heeft de kwaliteiten om zijn team werkelijk mee te nemen op een reis, waarin de bestaande regels opzij worden gezet en vernieuwing wordt omarmd? Verandering is moeilijk voor iedereen. De goede leider moet niet alleen over de eigen schaduw heen kunnen stappen, maar moet dat ook namens het hele team kunnen doen; geholpen ongetwijfeld door een deskundig HR-apparaat. Workforce management – wat voor mensen heb ik, en wat kunnen ze, ook op menselijk vlak? – wordt steeds belangrijker.
Verantwoord leiderschap is wellicht de meest bijzondere trend. Stakeholders verwachten steeds meer van ondernemingen en andere organisaties dat die hun impact op de maatschappij kennen en meten, en zelfs dat ze een duidelijke purpose, een bestaansrecht hebben.
Genoeg te doen, voor de leiders van onze corporates.
Cees ’t Hart (Carlsberg): 'Mijn lastigste besluit ooit'
Cees ’t Hart kreeg het als ceo van de Deense bierbrouwer Carlsberg aardig voor de kiezen toen begin 2022 de oorlog in Oekraïne uitbrak: ‘Als ik sprak over “een conflict” waren de collega’s in Oekraïne boos, en ik mocht niet spreken over “een oorlog”, want dan ontstond er gevaar voor ons personeel in Rusland.’ ’t Hart werd door de Deense media zwaar bekritiseerd. ‘Ons terugtrekken uit Rusland was het lastigste besluit dat ik ooit genomen heb.’ Hoewel er nog meer problemen opdoemen, blijft ’t Hart positief: ‘De schwung is terug in dit bedrijf.’
Lees verder
In de serie De Raad buigen topexperts zich over een actueel boardroomthema. Dit keer: het creëren van een respectvolle en veilige organisatie als baken in onzekere tijden en een turbulente wereld. Vier best practices van cultuur- en gedragsspecialist Smaranda Boros van businessschool Vlerick en de chro’s van Fugro, KPN en Randstad Nederland. ‘De druk die de huidige situatie creëert, moet je adresseren.’
Michiel Hogerhuis, group HR director van Accell Group, vertelt over het arbeidsvoorwaardenbeleid van de Europese fietsenproducent en over de rol van HR bij het versterken van synergie tussen teams in meerdere landen. Zodra de pensioenhervorming ter sprake komt, komt zijn wens om mensen in beweging te brengen sterk naar voren. ‘De stelselwijziging is ingrijpend.’
Vier best practices voor veilige organisaties
In de serie De Raad buigen topexperts zich over een actueel boardroomthema. Dit keer: het creëren van een respectvolle en veilige organisatie als baken in onzekere tijden en een turbulente wereld. Vier best practices van cultuur- en gedragsspecialist Smaranda Boros van businessschool Vlerick en de chro’s van Fugro, KPN en Randstad Nederland. ‘De druk die de huidige situatie creëert, moet je adresseren.’
Michiel Hogerhuis (Accell): 'Spreek medewerkers actiever aan op hun pensioen'
Michiel Hogerhuis, group HR director van Accell Group, vertelt over het arbeidsvoorwaardenbeleid van de Europese fietsenproducent en over de rol van HR bij het versterken van synergie tussen teams in meerdere landen. Zodra de pensioenhervorming ter sprake komt, komt zijn wens om mensen in beweging te brengen sterk naar voren. ‘De stelselwijziging is ingrijpend.’
Nu het thuiswerkadvies na twee jaar COVID-19- pandemie is vervallen, wil global HR-directeur van Fagron Céline Caveye werknemers verleiden vaker naar kantoor te komen. ‘In de war for talent kun je als bedrijf vooral verschil maken op het vlak van cultuur, maar vanuit je thuiskantoor is die cultuur moeilijk te voelen.’
Effectieve boards kunnen omgaan met moeilijke situaties, zonder dat de samenwerking onder druk komt te staan. Ze zien evaluatie niet als een plicht, maar als een opstap naar beter toezicht. En ze benaderen de opvolging van de ceo en de commissarissen zelf strategisch en vanuit een langetermijnperspectief. Victor Prozesky, partner en oprichter van The Board Practice, de nieuwe kennispartner van Management Scope: ‘Het is van groot maatschappelijk belang dat bestuurders en toezichthouders goed functioneren.’
Goede feedback geven en feedback goed ontvangen is een kunst. Hoe verhouden leiders zich tot die kunst? Het eerste deel in een nieuwe serie, met deze keer toezichthouder Wout Dekker. ‘Feedback moet je actief organiseren en agenderen. Maak er tijd en ruimte voor.’
Céline Caveye (Fagron): 'Bedrijfscultuur moet je kunnen opsnuiven'
Nu het thuiswerkadvies na twee jaar COVID-19- pandemie is vervallen, wil global HR-directeur van Fagron Céline Caveye werknemers verleiden vaker naar kantoor te komen. ‘In de war for talent kun je als bedrijf vooral verschil maken op het vlak van cultuur, maar vanuit je thuiskantoor is die cultuur moeilijk te voelen.’
Victor Prozesky (The Board Practice) weet wat effectieve boards gemeen hebben
Effectieve boards kunnen omgaan met moeilijke situaties, zonder dat de samenwerking onder druk komt te staan. Ze zien evaluatie niet als een plicht, maar als een opstap naar beter toezicht. En ze benaderen de opvolging van de ceo en de commissarissen zelf strategisch en vanuit een langetermijnperspectief. Victor Prozesky, partner en oprichter van The Board Practice, de nieuwe kennispartner van Management Scope: ‘Het is van groot maatschappelijk belang dat bestuurders en toezichthouders goed functioneren.’
Wout Dekker: 'Formelere feedback, graag'
Goede feedback geven en feedback goed ontvangen is een kunst. Hoe verhouden leiders zich tot die kunst? Het eerste deel in een nieuwe serie, met deze keer toezichthouder Wout Dekker. ‘Feedback moet je actief organiseren en agenderen. Maak er tijd en ruimte voor.’
De best practices van topcommissaris Jeroen van der Veer
Order and method. Dat kenmerkt niet alleen de werkwijze van Hercule Poirot, maar ook van oud- Shell-ceo en topcommissaris Jeroen van der Veer. De meervoudig chairman deelt zijn best practices voor effectief toezicht en 50 jaar cumulatieve ervaring. ‘De moeilijkste beslissing vond ik de afsplitsing van de lichtdivisie van Philips, dat was heel gewaagd.’
Lees verderMeest gelezen
Deze drie topvrouwen zien een ‘cut the crap-mentaliteit’ ontstaan
De crisis zorgt voor nieuw licht op risicomanagement en de kracht van purpose, concluderen bestuurders van APG, ABN AMRO en Achmea in een gesprek over leidinggeven in crisistijd.
Ineke Kooistra (YoungCapital): 'Verdrietige beslissingen zijn onvermijdelijk'
Aan Ineke Kooistra, ceo van YoungCapital, de taak om het recruitmentbureau de crisis door te loodsen. Dat vraagt om lef, een duidelijke koers en begrip voor de gevoelens van medewerkers.
Ralf Wetzel: 'Verbinding vergt moed'
Agnes Schrijver (de Volksbank): 'Leiderschap is key voor succes'
Gendergelijkheid in de top: een quotum alleen is niet voldoende
Peter Berdowski: ‘Ceo worden was voor mij een call of duty’
Sibylle Würthner (TenneT): ‘We moeten eerst het fundament fixen’
Culturele diversiteit als voorwaarde voor succes
Stop nú de verspilling op de arbeidsmarkt
Bij de zoektocht naar nieuwe bestuurders is het niet meer genoeg alleen te kijken naar cv’s en ervaring. Cruciaal voor duurzaam succes in executive posities zijn de minder zichtbare elementen zoals potentieel, drijfveren én de context waarbinnen iemand zal gaan opereren. Linda Ruiters en Martin Heijman van leiderschapsadviesbureau Spencer Stuart over de toegevoegde waarde van leiderschapsadvies bij successieplanning.
Peter Agnefjäll verruilde het ceo-schap van ’s werelds bekendste Zweedse woongigant voor een rol als president-commissaris van supermarktconcern Ahold Delhaize. Agnefjäll vertelt over zijn onboarding en de invulling van zijn functie: ‘Het gaat verder dan alleen formele verantwoordelijkheid.’
Maak verborgen leiderschapskwaliteiten zichtbaar
Bij de zoektocht naar nieuwe bestuurders is het niet meer genoeg alleen te kijken naar cv’s en ervaring. Cruciaal voor duurzaam succes in executive posities zijn de minder zichtbare elementen zoals potentieel, drijfveren én de context waarbinnen iemand zal gaan opereren. Linda Ruiters en Martin Heijman van leiderschapsadviesbureau Spencer Stuart over de toegevoegde waarde van leiderschapsadvies bij successieplanning.
Peter Agnefjäll: 'Als leider beperk ik mij niet tot mijn formele rol'
Peter Agnefjäll verruilde het ceo-schap van ’s werelds bekendste Zweedse woongigant voor een rol als president-commissaris van supermarktconcern Ahold Delhaize. Agnefjäll vertelt over zijn onboarding en de invulling van zijn functie: ‘Het gaat verder dan alleen formele verantwoordelijkheid.’
Maud de Vries (OCI): 'Vechten voor 50% vrouwen op de longlists'
Persoonlijkheid, cultural fit en potentieel steeds belangrijker bij benoemingen
De eerste 100 dagen als lid raad van toezicht van het Erasmus MC
Vier wetenschappers over de sociale dimensie van leiderschap
Marit van Egmond (Albert Heijn) over groeien als marktleider
