Geert Bouwmeester, De Goudse NV: 'Aandelen blijven in de familie'
"We zijn blij dat we uit die markt zijn gestapt"
Toch is De Goudse een unicum in de verzekeringswereld. Al 84 jaar houdt het familiebedrijf manhaftig stand in een vechtmarkt waar machtige Goliaths als Nationale Nederlanden, Fortis, ING en Achmea de dienst uitmaken. Van alle andere kleine verzekeraars zijn alleen de kleinere nichespelers overgebleven, de rest is overgenomen of gefuseerd. Bouwmeester vindt het 'een kick' om het als kleine speler tegen de giganten op te nemen. En met die kleine onbeduidendheid valt het trouwens wel mee. "Ons marktaandeel van één á twee procent, met enkele uitschieters naar vijf tot tien procent in bijvoorbeeld de markt voor verzuimverzekeringen, stelt ogenschijnlijk niet veel voor, maar toch zijn we een bedrijf met een redelijke omvang."
Winstschommelingen
Eerlijk is eerlijk: De Goudse heeft niet de schaalvoordelen van de grote concurrentie. Hoe houd je die strijd dan toch vol? Het geheim zit ‘m vooral in de bedrijfsvoering en risicospreiding, zegt Bouwmeester. Deze strategie dempt al te grote winstschommelingen door de jaren heen. "Het ene jaar moet je het hebben van de schadeverzekeringen, het jaar daarop van de levensverzekeringen. Wanneer het zoals begin vorig jaar flink heeft gestormd, vallen de resultaten van het bedrijfsonderdeel brandschade tegen. Je bent als bedrijf minder kwetsbaar als je een tegenvaller in het ene bedrijfsonderdeel kan compenseren met goede resultaten in het andere."
Juist omdat De Goudse een familiebedrijf en geen beursgenoteerde onderneming is, is dat een absolute must. Anno 2008 heeft De Goudse in elk geval nog steeds hetzelfde aanbod als de grote jongens, maar dan op veel kleinere schaal. En ja, de producten gaan ook de diepte in. Bouwmeester: "Zo hebben we minstens tien verschillende hypotheken. Of dat zo blijft weet ik niet. We zijn ook wel eens met producten gestopt, want je kunt niet alles blijven doen."
Niet dat het altijd vanzelf ging en gaat. Grootvader Bouwmeester ondervond ruim zestig jaar geleden al dat je als verzekeraar maar beter niet op één paard kunt wedden. Als jonge twintiger begon hij in 1924 zijn eigen verzekeringsmaatschappij met de verkoop van ziektekostenverzekeringen. Dat ging goed tot in de Tweede Wereldoorlog het ziekenfonds werd ingevoerd. In één dag tijd raakte Bouwmeester Sr. maar liefst 140.000 klanten kwijt. Bleven er nog maar 100.000 over. Voor grootvader Bouwmeester was het verlies een belangrijke les. Hij besloot niet langer afhankelijk te zijn van één product maar het productaanbod uit te bouwen. Niet lang daarna lanceerde hij ‘huishoudsterverzekeringen' en in 1951 bedrijfsverzekeringen. Later kwamen daar ook levens- en inkomensverzekeringen bij en expatverzekeringen, een niche waarin De Goudse nu een van de leidende marktspelers is.
Met de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel heeft zijn kleinzoon in 2005 gek genoeg ongeveer hetzelfde meegemaakt als zijn grootvader. De verkoop van ziektekostenverzekeringen is volledig afgestoten omdat deze niet langer rendabel was. "We verkopen ze nog wel, maar andere zeer grote marktpartijen als VGZ zijn nu risicodrager. Wij zijn overigens erg blij dat we uit die markt zijn gestapt, anders had het ons gigantisch veel geld gekost!"
Verliesgevend
Volgens het jaarverslag is de omzet - in 2007 zo'n 730 miljoen euro - van De Goudse een aantal jaren vrij vlak geweest. De winst ver-toont de afgelopen jaren weer een opgaande lijn. Hoe komt dat? Bouwmeester: "De omzetontwikkeling is in de laatste jaren matig geweest door drie oorzaken. In de eerste plaats zit dus onze ziektekostenportefeuille niet meer in onze omzet.
Daarnaast hebben wij een paar jaar geleden onze collectief-pensioen portefeuille afgestoten en zijn we gestopt met buitenlandse volmachten voor reisver-zekeringen. Omdat deze laatste activiteiten verliesgevend waren, is de winst de afgelopen jaren toegenomen. We hebben trouwens altijd buitenlandse activiteiten gehad: zo hebben we vestigingen in Finland, Zweden, Noorwegen en Denemarken. Onze diensten in Scandinavië willen we uitbreiden op het gebied van reis- en expat-verzekeringen. Deze vormen een goedlopende nichemarkt waar we veel kennis van hebben."
In 2002 heeft De Goudse Endsleigh Insurance Services verkocht, een Brits assurantiebedrijf met 130 shops. "Daarmee hebben we deels de overname van Tiel Utrecht verzekeringen in 2001 kunnen financieren. Daarnaast is ING - de voormalige eigenaar van Tiel Utrecht - voor twintig procent aandeelhouder geworden. Die aandelen hebben we het afgelopen jaar weer teruggekocht."
Zijn die grote spelers gezien hun schaalgrootte niet veel goedkoper? "Op sommige punten wel. Zeker bij een bedrijfsonderdeel als Leven tellen schaalvoordelen best zwaar. Met goed ondernemerschap en risicoselectie kun je die kostenverschillen enigszins compenseren. Daardoor zitten zelfs sommige grote maatschappijen op hetzelfde kostenniveau als wij. De kosten, dat is overigens wel iets waar we aan moeten blijven werken, zeker op de particuliere markt zoals bij bijvoorbeeld autoverzekeringen. De Goudse heeft nu bijvoorbeeld ruim 200 medewerkers minder in dienst dan in 2003. We doen niet mee met de prijsvechters, streven liever naar een stabiel beleid voor onze klanten. Bedrijven die direct duiken met hun prijzen, gaan namelijk ook heel snel weer omhoog met hun premies. Helaas weten veel klanten dat niet. De particuliere markt baart ons wel eens zorgen, maar we liggen er ook weer niet echt wakker van. We verleggen onze focus liever naar andere markten, zoals ondernemers met maximaal zo'n 25 medewerkers. Bij die doelgroep willen we ons de komende jaren flink gaan profileren. Maar het is zeker niet zo dat we geen particulieren willen verzekeren. Om ons doel te bereiken, proberen we onze intermediairs te ondersteunen met goede producten voor ondernemers. Zij weten hoe die ondernemers denken en werken omdat ze zelf ook tot die doelgroep behoren."
Niemand voortrekken
Terug naar de geschiedenis van het bedrijf. Grootvader Bouwmeester had één zoon en drie dochters. Zijn zoon, Ad Bouwmeester, stapte begin jaren zestig in de zaak, maar grootvader wilde niemand voortrekken dus werden ze alle vier aandeelhouder. Nu vader en zijn zussen zelf kinderen hebben, zijn ze in totaal met twaalf familie-aandeelhouders.
Bouwmeesters vader kwam rond zijn dertigste in de zaak na zijn studie economie. Hij is daarna vrij snel directeur geworden. Bouwmeester: "Hij werd min of meer geparachuteerd in de directie, heeft hij mij ooit verteld. In die tijd was dat vrij gebruikelijk; de zoon van de direc-teur hoefde zich geen weg te banen naar de top. De afstand tussen medewerkers en management was vroeger sowieso veel groter dan nu. Mijn vader had het zwaar, maar hij heeft zich er goed doorheen geslagen. Hij is nu alweer tien jaar met pensioen. Later is hij nog even commissaris geweest, maar ook daar is hij inmiddels mee gestopt."
" Mijn vader heeft me op geen enkele wijze gepusht"
Ook Geert Bouwmeester zelf heeft economie gestudeerd in Rotterdam met als afstudeerrichting verzekeringseconomie. "Uit pure interesse, het zit blijkbaar in mijn bloed. Mijn vader heeft me op geen enkele wijze gepusht. Ik moest niks. Als ik iets anders had willen doen was het ook goed geweest. Mijn broer en zus zijn alle twee een andere weg ingeslagen. Dat is ook maar goed ook: het zou geen gezonde situatie zijn geweest wanneer de hele derde generatie hier aan het werk was. Ruzie - één van de grootste gevaren binnen familiebedrijven - komt in de beste families voor en dan is het snel over."
Zelf had Bouwmeester nooit direct na zijn studie bij De Goudse willen werken. Hij is eerst bij herverzekeraar Swiss Re Life & Health in Londen in dienst geweest, daarna bij Stad Rotterdam en Fortis ASR. Als 'zoon van' moet je niet direct in het familiebedrijf komen werken, vindt Bouwmeester. "Dat had ik te gemakkelijk, te voor de hand liggend gevonden. Als je je buiten het bedrijf hebt bewezen word je als derde generatie toch gemakkelijker geaccepteerd. Het scheelt natuurlijk ook dat ik wat ouder ben. De mensen reageerden in elk geval heel positief op mijn komst. Ook mijn vader vond het leuk dat ik in de zaak kwam werken. Toen ik in 2005 sector-manager Corporate Marketing en Communicatie werd, was mijn vader al heel wat jaren met pensioen."
De verzekeringsbranche is bepaald geen onderwerp dat je aan de ontbijttafel zou verwachten, zegt de interviewer. De branche heeft een saaie, grijzige reputatie. Bier als gespreksonderwerp kan Cees Pronk zich nog wel voorstellen, maar verzekeringen? "Wij praten er anders graag over. We hebben een leuke verstandhouding, praten de helft van de tijd over de business: de buitenlandse activiteiten, ons marktaandeel." Met de dagelijkse leiding bemoeit vader zich niet. "Bewust niet. Hij weet uit eigen ervaring hoe vervelend dat kan zijn. Zijn eigen vader had na zijn vertrek nog steeds een eigen werkkamer. Hij bleef zich met de dagelijkse leiding bemoeien. Dat werkt alleen maar storend. Of je werkt en bent verantwoordelijk, of je bent weg. Een tussenweg is er niet."
Net als andere verzekeringsmaatschappijen moet de Goudse sowieso aan bepaalde regels voldoen waardoor de organisatie niet kan worden geleid als een typisch familiebedrijf. "Na een directiefunctie krijg je bijvoorbeeld niet automatisch een plaats in de raad van commissarissen zoals bij gewone familiebedrijven wel mogelijk is. Dat vind ik een goede zaak; wat dat betreft zie ik familiebedrijven soms zeer onverstandige dingen doen. Om echt los te kunnen komen van je functie moet je minstens een jaar afstand nemen, anders blijf je je met de dagelijkse leiding bemoeien."
Kleine participatie
Verliest Bouwmeester niet veel werknemers aan grote verzekeraars of komen ze juist bij hem werken? Bouwmeester: "Allebei. Veel mensen vinden het leuk om bij ons te werken omdat ze hier in relatief korte tijd dingen voor elkaar krijgen. De lijnen zijn kort, er is ruimte voor ondernemerschap en feedback. Wij houden van kritische medewerkers die tijdig problemen signaleren. Bij grote, beursgenoteerde verzekeraars ligt dat vaak anders." De bedrijfscultuur binnen verzekeringsbedrijven zou hiërarchisch en formeel zijn. Ook dat beeld klopt niet, zegt Bouwmeester. "Wij hebben ongeveer 800 medewerkers in dienst, maar er wordt veel gelachen. Ook met die vermeende bureaucratie valt het erg mee. Het is echt niet zo dat je in een gespreid bedje terecht komt, met tot in de derde dimensie omschreven functieomschrijvingen. Daarmee vormen we geen uitzondering: ook Stad Rotterdam, mijn tweede werkgever, was een ontzettend leuk bedrijf."
Het gesprek komt op de aandelenconstructie binnen De Goudse. Waar andere verzekeraars beursgenoteerd zijn, zijn alle aandelen in handen van de familie Bouwmeester. Twintig procent van het aandelenpakket was tijdelijk in bezit van concurrent ING om de overname van Tiel Utrecht Verzekeringen te bekostigen. Zes jaar na de overname zijn ze weer terug in de familie. Dat blijft ook zo, benadrukt Bouwmeester. Alleen het bestuur krijgt binnenkort een kleine participatie binnen De Goudse, maar wel met beperkingen. Ze kunnen de aandelen bijvoorbeeld niet zomaar verkopen. En daar blijft het ook bij. Aandelen voor de medewerkers, dat ziet Bouwmeester niet snel gebeuren. "Voor de betrokkenheid hoeven we het niet te doen want die is groot genoeg."
Had ING De Goudse niet helemaal willen inlijven? Bouwmeester houdt zich op de vlakte. "Ze wisten dat die optie een onmogelijk streven was. Bij grote concurrenten staan we al jaren op de lijst van overnamekandidaten. Ze zijn praktisch allemaal bij ons langs geweest. De laatste tijd is het wat rustiger omdat we onze aandelen hebben teruggekocht van ING, maar er waren ook partijen die ons daardoor extra aantrekkelijk vonden. Nee, we verkopen dit bedrijf niet; daarvoor hebben we teveel plezier met z'n allen. De Goudse levert een behoorlijk rendement en dividend op, maar het immateriële rendement is minstens zo belangrijk. Alles heeft z'n prijs, maar dan heb je het wel over bedragen die niet reëel zijn."
Wat is de volgende stap van Bouwmeester bij De Goudse? "Geen flauw idee. Ik ben nog maar net begonnen. Laat ik er eerst maar eens voor zorgen dat ik als lid van de directie Nederland succesvol word. Daarna zien we wel verder."
Lees ook:
> Biografie Geert Bouwmeester
> Familiebedrijf Specsavers is voor 'value for money'
> Familiebedrijven denken te weinig na over opvolging
> Familiebedrijf Boon Edam