Interview Ad Scheepbouwer: Geen grote overname vlak voor vertrek

En om de maaltijd tot die tijd wat op te vrolijken heb je alvast wat smaakmakers toegevoegd door privé in Wehkamp en Oyens & Van Eeghen te investeren en er commissaris te worden. ‘Investeren is leuker dan alleen maar werken. Het heeft een andere dynamiek. Wehkamp kende ik nog als postorderbedrijf uit mijn PTT-tijd. Vijftien jaar geleden waren zij al bezig met internet. Eerlijk gezegd moesten ze mij toen uitleggen wat dat was. Ik zei: wat koop je daar nou voor? Jullie geven toch altijd van die mooie dikke catalogi uit? Die bestaan nu niet eens meer. Ze zijn al die tijd blijven experimenteren. Die kennis geeft hun nu een enorme voorsprong.'

Oyens & Van Eeghen wordt opgezet door Wilco Jiskoot, de man die World Online naar de beurs bracht, en Wiet Pot, die bij Kempen een uitglijder had. Hoort de stabiele Scheepbouwer wel bij zo'n club?
‘Jiskoot heeft destijds wel meer bedrijven dan World Online naar de beurs gebracht en Wiet Pot was een van de beste bankiers in de Londense City. Het zijn leuke, slimme mensen. En ik vind het een mooi avontuur om een oude bank te doen herleven. Dat vind ik leuker dan commissaris worden bij een grote bank.'

Vinden je eigen commissarissen het goed?
‘Mijn commissariaten vragen niet veel tijd. Bij Wehkamp zit ik als commissaris een keer of vier, vijf per jaar en nog een paar keer als aandeelhouder. De commissarissen zouden er wel moeite mee hebben als ik er nog iets bij nam, dus dan zou ik iets anders moeten afstoten.'

Je wordt na KPN dus ondernemend investeerder?
‘Ja, maar ik ga na mijn vertrek bij KPN ook op zoek naar een andere leuke baan. Dat vind ik leuker dan een serie commissariaten.'

Een groot bedrijf in problemen kan Ad Scheepbouwer zo bellen?
‘Dan moet ik het wel leuk vinden, anders doe ik het niet. Die vrije keus heb ik gelukkig. Aan sommige bedrijven zou ik van mijn levensdagen niet beginnen. ASML bijvoorbeeld, dat lijkt me veel te moeilijk. Ik moet het gevoel hebben dat ik de problematiek aankan.'

Philips?
‘Dat kan ik niet goed beoordelen.'

Een bank? Jan Hommen stapte zomaar in bij ING.
‘Ja, maar hij was al president-commissaris. Bovendien was hij een bovengemiddelde CFO. Ik vind het knap. Chapeau dat hij het heeft aangedurfd.'

Je was destijds commissaris bij KPN, maar de beperkte efficiency kwam pas naar boven toen je CEO werd.
‘Dat is inherent aan de two-tier structuur, waarin de commissarissen alleen maar voorstellen van het bestuur kunnen goed- of afkeuren. Daarom vind ik een one-tier board ook beter. Morris Tabaksblat, mijn president-commissaris bij TNT, zei altijd dat er geen verschil is als je het maar goed invult. Misschien moet je als commissaris ook wel meer doorvragen. Maar in een one-tier board is de betrokkenheid van de non-executives nu eenmaal groter en wordt er vaker vergaderd. Toen ik commissaris was bij KPN, was ik trouwens ook CEO bij TNT en dat bijt elkaar ook een beetje qua tijd. Het is geen excuus, maar het speelde wel mee.'

Wie vind je nog meer goede managers?
‘Jan Aalberts vind ik een interessante vent. Hij weet zijn bedrijf telkens te vernieuwen. Het zijn ook zijn eigen centen. Goede ondernemer en leuke vent. Verder vind ik Boskalis een goed geleid bedrijf. Die overname van Smit Internationale is ook weer aardig. Rob van Gelder is na zijn pensioen naar Heijmans gegaan, ja. Dat zou mij te bewerkelijk lijken.'

Wat vind je van de CEO van de BV Nederland? Je kenschetste Nederland eerder als een land zonder plan.
‘Er is weinig visie op de lange termijn. Als minister-president moet je nadenken over waar je met dit land over tien jaar wilt staan: met het bedrijfsleven, op sociaal gebied, het onderwijs, de zorg, het milieu... Als je dat plaatje hebt getekend, moet je een plan ontwikkelen. Dat kost geld: de belasting moet omhoog, je moet in de overheidsfinanciën snijden, de bestuursstructuur moet op de helling... Dat plan moet je dus goed aan de bevolking verkopen. Wat het lastig maakt, is dat mensen op je moeten stemmen. In het bedrijfsleven kun je gewoon zeggen: zo gaan we het doen.'

Liever stemmende aandeelhouders dan stemmende burgers?
Hij lacht: ‘Er zijn er in elk geval minder van.'

Heb je zelf politieke ambities?
‘Ik ben geen lid van een politieke partij. Maar ik kan niet ontkennen dat ministers soms leuke uitdagingen hebben: het terugdringen van het financieringstekort, de fileproblematiek, de gezondheidszorg, of de integratie. Als ik lees over die oorlog tussen jongeren en de ME in een slapend stadje als Culemborg...'

Ik ruik mínstens drie ministersposten.
‘Maar je moet ook kunnen omgaan met de politieke structuur en ik weet niet of ik genoeg geduld heb om zes keer per week naar de Tweede Kamer geroepen te worden voor iets onbelangrijks. Ik heb het er ook wel eens met Hans Wijers over gehad, er zitten veel haken en ogen aan. Wijers heeft het goed gedaan, een vrije jongen als Herman Heinsbroek had het moeilijk.'

Ga je na je vertrek bij KPN ook meer tijd besteden aan andere zaken dan werk?
‘Vanaf mijn 24e heb ik lange tijd 90 procent van mijn tijd gereisd. Ik ben overal geweest. Nu denk ik: blij dat ik niet naar Australië hoef. En aan hobby's als varen of golf kom ik nu ook al toe. Een doodenkele keer golf ik twee keer per week en dan moet ik niet dénken aan een derde keer. Boekhandels afstruinen vind ik ook leuk, ja. Als ik in Londen ben ga ik altijd naar Hatchards. Dan koop ik wat ik kan meesjouwen. Ik heb nu ook een e-reader: minder leuk, wel handig. Laatste aankoop? De memoires van Tony Blair. Verder heb ik pas die trilogie van Stieg Larsson gelezen. Ik heb altijd een heel stapeltje boeken liggen.' Stilte. Dan, met een grijns: ‘Heb ik vast wat te lezen, als ik straks met pensioen ga.'