Executive Women Event 2022: 'In de tuin van de samenleving'
Hartje Amsterdam, de Sint-Olofskapel. Het voormalige kerkgebouw vormt een passende ambiance voor een bijeenkomst over purposeful leadership. Dat onderwerp staat centraal tijdens het Executive Women Event 2022, dat dit jaar op 16 juni voor de tiende keer werd georganiseerd door strategieconsultancy Kearney, executive searchbureau Partners at Work (voorheen Van der Laan & Co) en Management Scope. Jaarlijks komen ruim 100 topvrouwen uit het bedrijfsleven en de publieke sector bij elkaar voor dit ‘Women Economic Forum’, de tegenhanger van het World Economic Forum, de topconferentie voor wereldleiders in het Zwitserse Davos.
Structurele verandering
Het vertrekpunt voor het Event is de visie van vrouwelijke leiders op een eerlijkere, duurzamere en veerkrachtigere toekomst, vertelt Nicole Boevé, partner van Partners at Work. Het realiseren daarvan vraagt om reset, reinvent and recharge: Welke uitdagingen in de komende decennia vragen om structurele verandering (reset)? Hoe kunnen bedrijven zichzelf opnieuw uitvinden (reinvent) om daarop in te spelen? En hoe inspireer en mobiliseer je als leider medewerkers en stakeholders (recharge) om hogere maatschappelijke doelen samen te realiseren?
Polycrisis
Die vragen zijn actueler dan ooit, nu we worden geconfronteerd met een polycrisis, aldus Niki Vorselaars, principal van Kearney. Ze schetst het huidige wereldtoneel: oorlog, geopolitieke spanningen, klimaatverandering, inflatie en maatschappelijke instabiliteit. ‘We moeten de resetknop indrukken, onszelf heruitvinden en die nieuwe toekomst samen energiek vormgeven’, stelt Vorselaars. Purposeful leadership is daarbij essentieel, zo komt naar voren uit de bijdragen van alle vier vrouwelijke leiders tijdens het event.
Leiderschap met impact
De eerste spreker, Angela Hultberg, is sinds begin dit jaar global sustainability director van Kearney. Daarvóór werkte ze bij Ikea. Duurzaamheid is volledig geïntegreerd in de bedrijfsvoering van het woonwarenhuis, aldus Hultberg. ‘Bij elke beslissing staan de gevolgen voor de natuurlijke omgeving centraal.’ De CO2-uitstoot van Ikea is net zo groot als die van een land en ligt tussen die van Denemarken en Zwitserland in. Hultberg: ‘Je kunt als consument stoppen met vlees eten, niet meer vliegen en minder consumeren, maar als je als leider bijdraagt aan de verduurzaming van organisaties, dan heb je écht maatschappelijke impact.’
Superslimme twintigers
Hultberg deelt haar inzichten over duurzaamheid graag met jonge mensen. ‘Ik ga regelmatig naar scholen in kansarme wijken met de boodschap: júllie zijn de leiders van de toekomst, jullie kunnen impact hebben op de wereld.’ Bij Kearney komen jonge consultants uit zichzelf naar haar toe om te vragen hoe ze een maatschappelijke bijdrage kunnen leveren. ‘Er staat een leger klaar van superslimme twintigers, die met revolutionaire oplossingen de wereld kunnen veranderen. Als ik ook maar íets kan bijdragen aan hun ontwikkeling, heb ik mijn missie volbracht.’
Tij keren
De urgentie voor verduurzaming is groot, stelt Stientje van Veldhoven, voormalig staatssecretaris Infrastructuur & Waterstaat (D66) en tegenwoordig vicepresident en regiodirecteur voor Europa van het World Resources Institute, in haar videoboodschap. Het WRI is een mondiale en multidisciplinaire denktank die praktische oplossingen ontwikkelt voor zeven grote wereldwijde uitdagingen: verstedelijking, klimaat, energie, voeding, bossen, oceanen en water. ‘We hebben nog een kans om het tij te keren, maar dan moeten we nú in actie komen’, betoogt Van Veldhoven. ‘Dat is niet alleen vanuit duurzaamheidsoogpunt beter, maar ook in financiële zin.’ Als we niets doen, zullen de kosten voor het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering immers een stuk hoger zijn dan de kosten die we nu moeten maken ter voorkoming of beperking daarvan.
Minder en anders consumeren
We moeten niet alleen investeren in duurzaamheid, er moet ook een verandering in mindset plaatsvinden, stelt Van Veldhoven. ‘We kijken vaak alleen hoe we duurzamer kunnen produceren om de CO2-uitstoot te verminderen, maar er moet ook meer aandacht komen voor het aanpassen van onze consumptiepatronen.’ Ze rekent het voor: 10 procent van de wereld verbruikt 50 procent van de beschikbare energie en grondstoffen. En slechts 10 procent van al het afval wordt hergebruikt, de rest wordt verbrand of gedumpt.
We moeten dus naar een economisch en consumptiepatroon met minder verbruik, verlies en uitstoot. Van Veldhoven: ‘We moeten voorbij de bestaande silo’s leren kijken, want alleen met een geïntegreerde aanpak komen we verder. We moeten allemáál onze verantwoordelijkheid nemen en een bijdrage leveren aan het oplossen van deze problemen. Vrouwelijke leiders kunnen daarbij een drijvende kracht vormen.’
Leiders met lef
Janneke de Vries, eveneens verbonden aan het WRI, als directeur Europese partnerships en hoofd van het Europese regiokantoor, verwijst naar The Limits to Growth, het rapport van de Club van Rome dat vijftig jaar geleden verscheen. Anno 2022 is het rapport actueler dan ooit. De Vries: ‘Sinds 1972 hebben we onze consumptie niet teruggebracht, maar juist tweeënhalf keer zoveel grondstoffen gebruikt. En als we doorgaan in het huidige tempo, is onze consumptie in 2050 opnieuw verdubbeld.’ Het duurzaamheidsvraagstuk vraagt om moeilijke keuzes, benadrukt De Vries. ‘We hebben dus leiders met lef nodig.’
Groot en brutaal
De Vries roept de vrouwen in de zaal op om dat leiderschap te tonen als bestuurder of toezichthouder. ‘Blijf duurzaamheid op de agenda zetten, kijk bij elk besluit dat je neemt of goedkeurt naar de gevolgen voor de natuurlijke omgeving en de samenleving. Gebruik de invloed die je hebt ook echt.’ De Vries deelt graag het leiderschapsadvies dat ze zelf ooit kreeg: durf groot en brutaal te denken, think big and bold. ‘Wees ambitieus, dan lukt het vervolgens ook om de mensen en middelen te krijgen om je doel te realiseren.’
Verhalen vertellen
Zingeving speelt een belangrijke rol bij het streven naar duurzaamheid. Claartje Kruijff, voorheen organisatiepsycholoog in de Londense City en inmiddels remonstrants predikant, hanteert een mooie metafoor om dat te illustreren. Ze stelt dat we in onze moderne maatschappij ‘de tuin van de samenleving’ – onze gemeenschapszin – steeds meer kwijtraken. Als mens kunnen we op drie niveaus gericht zijn, aldus Kruijff, met drie bijbehorende ‘verhalen’: het ik-verhaal (het individu), het wij-verhaal (collega’s, familie, vrienden, buurtgenoten) en het verhaal van iedereen (de medemens). ‘We delen steeds vaker wat we denken en voelen, maar dat ik-verhaal alléén is te klein’, stelt Kruijff. ‘En het wij-verhaal kan gemakkelijk leiden tot sociale uitsluiting, tot een wij-zijgevoel. Het gaat bij zingeving vooral om het grótere verhaal, waarin je er als mens kunt zijn voor je medemens, voor alles wat leeft in de tuin van de samenleving.’
Surfers, dolers en terroristen
Kruijff haalt de Duitse socioloog Hartmut Rosa aan, die de moderne mens indeelt in drie categorieën: surfers, dolers en terroristen. De surfer jaagt hoogtepunt na hoogtepunt na, de doler laat zich doelloos meevoeren in een zee van mogelijkheden en de terrorist zoekt houvast in extremen en slaat door in sport, levensstijl of dogmatische overtuigingen. Allemaal moeten ze volgens Rosa op zoek naar onthaasting. ‘Ben je een surfer, een doler of een terrorist?’, vraagt Kruijff de vrouwen in de zaal. ‘Maak je voldoende tijd om de tuin van de samenleving te verzorgen? Of leg je andere prioriteiten in je leven en werk?’
Moreel appel
Tijdens het aansluitende walking dinner blijkt vooral het beeld van de tuin te beklijven bij de aanwezige topvrouwen. Een van hen: ‘Het heeft me aan het denken gezet: wat doe ík in die tuin? Je hebt niet alleen een professionele rol, je hebt ook een verantwoordelijkheid als méns.’ Een andere deelneemster werd geraakt door het moreel appel: ‘We moeten onszelf en elkaar vaker op persoonlijke verantwoordelijkheid gaan aanspreken. De tijd is er rijp voor.’
Dit verslag is gepubliceerd in Management Scope 07 2022.