Chaostheorie kan de prullenmand in
Wetenschappers kunnen maar niet de vinger op de dynamiek in organisaties krijgen en gaan er daardoor steeds moeilijker over denken. De chaostheorie is hiervan een voorbeeld. Neem het verhaaltje waarmee de chaotici hun theorie duidelijk proberen te maken: de vleugelslag van een vlinder kan tijdens onstuimig weer in de oerwouden van Brazilië voor een orkaan zorgen in Texas. Dit is even bizar als ondoorgrondelijk voor leidinggevenden. Deze chaotici zullen dus geen nieuwe inzichten brengen waar managers iets mee kunnen. Die houden het graag eenvoudig. De chaos in bedrijven is ook helemaal niet zo ondoorgrondelijk als veel wetenschappers wel denken.
Zeker als je er rekening mee houdt dat die dynamiek vooral het gevolg is van hoe bijna iedereen op een sociaal wenselijke manier denkt en handelt.
Zo gaan de meeste leidinggevenden er vanuit dat iedereen vooruit wil, waarbij ze een belangrijk aspect vergeten. Mensen willen namelijk dat die vooruitgang vanzelf gaat.
Een andere veel voorkomende sociaal wenselijke gedachte van leidinggevenden is dat je werknemers moet motiveren, waarbij wordt aangenomen dat hun motivatie in het werk ligt. Dat is echter vaker niet dan wel het geval. Voor veel mensen is werken puur een noodzakelijkheid. Hun ziel en zaligheid stoppen ze in zaken buiten het werk.
Als wetenschappers leidinggevenden iets van waarde willen bieden, geef hen dan praktische tips die helpen deze sociaal wenselijke manier van denken te doorbreken. Zoals: ga er als leidinggevende niet vanuit dat werknemers denken vanuit het organisatiebelang. Als je iets wilt veranderen in het werk van werknemers, denk dan niet dat het voldoende is hier afspraken over te maken en vast te leggen in werkbeschrijvingen. Zorg dat je zicht houdt op situaties waar werknemers menen te moeten afwijken van de formele werkbeschrijvingen.
Managementwetenschappers vinden de chaostheorie wellicht interessant, omdat ze denken hiermee hun vakgebied te kunnen opwaarderen tot een ‘harde' wetenschap zoals de natuurkunde. Maar wat betreft leidinggevenden kan de theorie direct de prullenmand in. Ze bewijst weer eens dat de wereld van wetenschappers niet dezelfde is als die van het bedrijfsleven.