Waarom van Rusland geen lid EU maken?
Nu al is Duitsland voor bijna 40 procent van zijn gasvoorziening aangewezen op Rusland en hetzelfde geldt voor Italie. Maar ook Frankrijk, Groot-Brittannie en zelfs Nederland raken in toenemende mate afhankelijk van Russische olie en aardgas. Alle reden dus voor Jose Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie, om de Russische president Poetin tijdens een topontmoeting in Helsinki te paaien. Probleem is echter dat de EU niet veel in de aanbieding heeft. Integendeel, de afgelopen maanden zwelde slechts de kritiek aan op de autoritaire binnenlandpolitieke koers die Poetin vaart. Kritiek op het gebrek aan persvrijheid. En op de harde houding van het Kremlin jegens het 'afvallige' Georgië. Dat schiet allemaal niet op. Te meer omdat de Russen zich inmiddels bewust zijn van hun sterke onderhandelingspositie. Het land kan straffeloos dreigen om de olie en gas die eigenlijk voor West-Europa zijn bestemd, uiteindelijk te exporteren naar China, Japan of de Verenigde Staten. Hoe zou Barroso de Russische president dan toch kunnen verleiden om, zoals de EU dolgraag wil, een nieuwe, langjarige overeenkomst te sluiten die ervoor zorgt dat ook u de komende tijd gerust en warm kunt blijven slapen?
De stoutste stap die Barroso zou kunnen zetten is: Rusland het lidmaatschap van de Europese Unie aanbieden. Dat aanbod zou uiteraard omkleed moeten worden met strenge voorwaarden (zoals: verantwoord politiek bestuur, rechtszekerheid, respect voor democratische vrijheden en liberalisering van de economie). Rusland zal vele, vele jaren nodig hebben om te voldoen aan die critera. Maar dat is bijzaak. De kern is dat Rusland na een invitatie van de EU uitgedaagd wordt om kleur te bekennen. Weliswaar schreef Poetin in de Financial Times dat Rusland zelf 'geen lidmaatschap nastreeft', maar wat de reactie zal zijn als er een aanbod komt, is een andere zaak. Historisch behoorde Rusland altijd al tot Europa. Ook de christelijke waarden die er gelden maken het land veel geschikter voor lidmaatschap dan bijvoorbeeld Turkije. En er zijn zeer hechte economische relaties. Zo'n 56 procent van de Russische export gaat richting EU. Tegelijk is de Unie goed voor 62 procent van de Russische import en meer dan 70 procent van de buitenlandse investeringen. Waarom dacht u trouwens dat KLM een tweede dagelijkse retourvlucht tussen Moskou en Amsterdam gaat maken? Zeker, er zijn praktische bezwaren tegen EU-lidmaatschap van Rusland. Met zijn 140 miljoen inwoners zou het land direct de zwaarste stem krijgen binnen het gezelschap. Sowieso geldt: hoe meer uitbreiding van de Unie, des te meer conflictstof en des te minder werkbaar het verbond wordt. Van de andere kant: de wereld is niet statisch. Een opening naar Rusland kan in dat land krachten vrijmaken die ertoe bijdragen dat het er bestuurlijk enorm op vooruit gaat en zich niet langer hoeft te voelen en gedragen als een paria. Om maar te zwijgen over het grote economische belang voor West-Europa