De nevenfunctie van Margot Scheltema
'Ik zit nu middenin een oude moordzaak'
Margot Scheltema in gesprek met Paul Nobelen
U houdt zich bezig met paleografie, kunt u uitleggen wat dat is?
‘Paleografie houdt zich bezig met het ontcijferen en beschikbaar maken van oude handschriften. Ik ben er vijf jaar geleden in gerold, na een oproep van de bibliotheek in Middelburg. Zij wilden met een vrijwilligersproject VOC-documenten transcriberen, in dit geval brieven die afkomstig waren van gekaapte schepen. Leuk, dacht ik. Doe ik wel even. Maar ik kwam er al snel achter dat 17eeeuwse handschriften eerder op Arabisch dan op Nederlands lijken. Ik ben toen cursussen gaan volgen en ben inmiddels in staat om dat oude Nederlands te lezen en te begrijpen.’
Wat voor tekst bent u momenteel aan het ontcijferen?
‘Ik ben nu bezig met het transcriberen van het Informatiebouck van de baljuw van Den Haag uit 1580. Dat geeft een leuk beeld van het Haagse nachtleven in de 16e eeuw. Ik zit nu middenin een oude moordzaak op een Haags echtpaar. De achtervolging van de daders, te paard over het strand van Scheveningen naar Katwijk en weer terug, wordt uitgebreid beschreven in getuigenverhoren. Een van de daders is net met grof geweld in hechtenis genomen. Spannend allemaal. Het is als een tijdmachine.’
Wat valt u verder op in die stukken?
‘Dat onze voorvaderen het niet zo nauw namen met spelling. Daar waren ze vrij relaxed over. Bepaalde woorden werden in één document wel op drie verschillende manieren geschreven. Ikzelf was met spelling nogal een juf, maar dankzij paleografie ben ik er makkelijker in geworden. Aan de andere kant ben ik interpunctie wel weer meer gaan waarderen. In oude teksten vind je bijna nooit een komma of een punt. De tekst wordt dan bijna onleesbaar. Alsof men spreekt zonder adem te halen.’
Het is overigens best bijzonder dat u zich met historische documenten bezighoudt, gelet op uw oogaandoening.
‘Ja, ik heb weinig zicht. Ik doe dit zo lang als het kan. Ik heb gemerkt dat dit voor mij de beste manier is om een positieve draai te geven aan een negatief aspect van mijn leven. Daarom probeer ik me ook in te zetten voor andere slechtzienden en blinden, bijvoorbeeld door later dit jaar toe te treden tot de ledenraad van de Oogvereniging. Ik doe allerlei interessante projecten. Met een paar Delftse studenten van het Institute for Positive Design heb ik me beziggehouden met het ontwikkelen van een nieuwe blindenstok. En ik ben nu betrokken bij een project rond een slimme bril, die blinden en slechtzienden moet helpen bij veilig navigeren. Het staat nog allemaal in de kinderschoenen, maar dat kan wel eens revolutionaire technologie opleveren.’
Dit korte interview is gepubliceerd in Management Scope 05 2021.