Van activistische aandeelhouders tot fiscale ontwikkelingen: klaar voor het ava-seizoen?
Hieronder zes bevindingen, dilemma’s en voorzorgsmaatregelen op een rij. ‘Een goede voorbereiding kan verstoring beperken.’
- De ava volledig online?
De Nederlandse wet biedt aandeelhouders al de mogelijkheid online deel te nemen aan een fysieke ava, maar nu ligt er een wetsvoorstel (dat binnenkort naar de Tweede Kamer wordt gestuurd) dat het voor privaatrechtelijke en publieke rechtspersonen mogelijk maakt volledig virtuele ava’s te houden. Er moet dan wel aan drie voorwaarden zijn voldaan. Aandeelhouders moeten kunnen worden geïdentificeerd, ze moeten hun stem online kunnen uitbrengen en ze moeten de vergadering niet alleen kunnen volgen, maar er ook via beeld en geluid aan kunnen deelnemen via een tweezijdig audiovisueel communicatiemiddel. Dat tweerichtingsverkeer is bij hybride vergaderingen een vereiste, en de technologie met onder meer request to speak-buttons is er klaar voor.
Om zo’n volledig virtuele ava mogelijk te maken, is een wijziging van de statuten nodig. Is het verstandig om het onderwerp, vooruitlopend op de aanname ervan, op de ava 2024 te agenderen? Vooral daarover ging de discussie tijdens het seminar van Management Scope en Allen & Overy. Joyce Leemrijse, notaris van en partner bij Allen & Overy, ziet voor- en nadelen. ‘Als je het nu al regelt, kun je meteen nadat het wetsvoorstel is aangenomen volledig virtuele vergaderingen houden. Dat kan een voordeel zijn. Tegelijk loop je het risico dat aandeelhouders er niet mee instemmen omdat het nog slechts een wetsvoorstel is en er – met name vanuit de VEB – nogal wat kritiek op is.’
Dat risico is volgens haar de laatste jaren wel aanzienlijk kleiner geworden. Wereldwijd zijn volledig virtuele vergaderingen al heel gebruikelijk en met name niet-Nederlandse aandeelhouders zullen er dus naar verwachting mee instemmen. Ook belangenbehartiger Eumedion en de proxy advisors ISS en Glass Lewis staan er inmiddels in principe achter, met wel een aantal kanttekeningen. Zo vinden ze dat fysieke of hybride vergaderingen nooit mogen worden uitgesloten. De volledig virtuele optie moet extra zijn, niet in plaats van. ISS stelt bovendien dat de statuten moeten vermelden onder welke omstandigheden er voor een volledig virtuele ava zal worden gekozen. De proxy advisors zeggen per casus te willen beoordelen of een vennootschap voldoende tegemoetkomt aan hun wensen. Het hangt dus vooral van hun advies af of een bedrijf er goed aan doet zo’n statutenwijziging al op de komende ava te agenderen. - Corporate governance code 2022
De geactualiseerde corporate governance code 2022 is per 1 januari 2024 wettelijk verankerd en de herziene code moet als afzonderlijk agendapunt op de ava 2024 staan. Bedrijven zullen dan voor het eerst moeten rapporteren over de naleving van de code 2022 met betrekking tot het boekjaar dat begon op of na 1 januari 2023. Het is dus zaak om het beleid en de reglementen op het gebied van duurzame langetermijnwaardecreatie, dialoog met stakeholders, diversiteit & inclusie en de impact van digitalisering nog eens onder de loep te nemen en waar nodig aan te passen om er zeker van te zijn dat een en ander voldoet aan de herziene code. ‘Dit geldt ook voor bedrijven die niet onder de code vallen, maar hem wel volgen’, benadrukt Leemrijse. - Vaststelling remuneratiebeleid
Dankzij de say on pay-aandeelhoudersrichtlijn moet het remuneratiebeleid elke vier jaar worden voorgelegd aan de ava. Bij veel bedrijven staat het onderwerp in 2024 op de agenda. Goedkeuring is geen vanzelfsprekendheid. Niet voor niets, benadrukt Leemrijse, zijn veel bedrijven al maanden op roadshow om hun beleid uit te leggen.
Eén van de dilemma’s: kom je als bedrijf tegemoet aan de wens van Eumedion om een deel van de variabele beloning te koppelen aan ‘relevante, uitdagende, meetbare en controleerbare ESG-doelstellingen’? Leemrijse: ‘Wie te weinig ambitieus is, wordt daarop afgerekend. Wie uitdagende doelen neerzet, loopt het risico ze niet te halen.’ Bovendien zijn veel internationale en met name Amerikaanse beleggers het niet volledig eens met de Eumedion-aanbeveling. Die vinden andere aspecten van het remuneratiebeleid belangrijker. Leemrijse: ‘Kijk dus goed waar je aandeelhoudersbasis zit en hoe die zal stemmen, want dat kan grote invloed hebben op het al dan niet goedgekeurd krijgen van je remuneratiebeleid.’ - Activistische aandeelhouders
Veel bedrijven kunnen er niet meer omheen: activisten die door de aanschaf van één aandeel het recht verwerven bij de ava aanwezig te zijn en daar de orde verstoren door telkens dezelfde vraag over duurzaamheidsdoelen te stellen (Milieudefensie) of te schreeuwen, zingen, fluiten, het podium op te stormen of zich vast te plakken (Extinction Rebellion). Over hoe ermee om te gaan, werd tijdens het seminar levendig gediscussieerd.
Wat vooropstaat, aldus Leemrijse, is dat alle aandeelhouders – dus ook de activistische – stem- en vergaderrecht hebben. Niemand kan daarom zomaar de toegang worden geweigerd. Een goede voorbereiding kan de verstoring wel beperken, vult Kirsten van Rooijen aan. Zij werkt bij Computershare en leidt samen met Leemrijse de discussie en begeleidt veel ondernemingen tijdens hun aandeelhoudersvergadering. ‘Als je weet dat Milieudefensie telkens dezelfde vraag stelt, kun je van tevoren een antwoordscript opstellen en met elkaar bespreken wanneer de voorzitter de vragensteller afkapt. Vermeld vooraf ook dat aandeelhouders die de ava verstoren op basis van huisvredebreuk zullen worden verwijderd – maar doe dit vervolgens wel in overleg met de politie en maak van tevoren een gezamenlijk plan.’ Andere tips van ervaringsdeskundigen: in het buitenland worden ter beveiliging al schermen van plexiglas geplaatst voor het (liefst verhoogde) podium. Bekijk op YouTube filmpjes van ava’s die in het verleden zijn verstoord, zodat je weet wat je ongeveer kunt verwachten. En het belangrijkste: bereid de voorzitter, die de orde moet handhaven, goed voor en blijf rustig. Het grootste gevaar, aldus een deelnemer aan het seminar, is dat je irritatie gaat tonen en daarmee reputatieschade nog verder vergroot. - CSRD
De Europese CSRD-richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) legt grote bedrijven nieuwe regels op, die onder meer vereisen dat zij hun CO2-uitstoot en milieuvervuiling vastleggen. Doel is het verbeteren van de kwaliteit en de onderlinge vergelijkbaarheid van de duurzaamheidsverslagen. De richtlijn geldt sinds 1 januari 2024 voor beursgenoteerde bedrijven met meer dan 500 werknemers. Sinds die datum moeten zij de juiste informatie verzamelen om er in het jaarverslag 2025 over te rapporteren. Een jaar later volgen andere grote bedrijven. Voor de ava van 2024 is het dus nog geen agendapunt, maar bedrijven moeten er wel snel mee aan de slag. Een andere Europese richtlijn, de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), verplicht ondernemingen om potentiële gevolgen van de bedrijfsvoering voor mens & milieu te identificeren en deze waar mogelijk te voorkomen en te beperken. Ten tijde van het seminar was de exacte scope van deze richtlijn nog onduidelijk. Inmiddels is er een voorlopig akkoord bereikt tussen de Europese Raad en het Europees Parlement. Wanneer de CSDDD wordt aangenomen volgt eerst implementatie in de nationale wetgeving en krijgen bedrijven er op z’n vroegst vanaf 2026 mee te maken.
In Nederland krijgen bedrijven dit jaar wellicht te maken met het wetsvoorstel Verantwoord en Duurzaam Internationaal Ondernemen (VDIO), dat nu ter consultatie bij de Raad van State ligt. Het wetsvoorstel omvat een algemene zorgplicht ten aanzien van mens en milieu voor iedere Nederlandse onderneming die actief is in het buitenland en voor buitenlandse ondernemingen met activiteiten op de Nederlandse markt.
De overlap met de Europese CSDDD-richtlijn is evident, maar juist omdat die wetgeving op zich laat wachten heeft de Tweede Kamer in 2021 het initiatief voor de VDIO genomen. Of het wetsvoorstel wordt aangenomen, is gezien de verkiezingsuitslag inmiddels heel onzeker. Wat dat betreft ligt het derhalve voor de hand dat bedrijven er nog niet op anticiperen. - Fiscale ontwikkelingen
Op fiscaal gebied zijn er drie veranderingen voor de checklist van de ava 2024 of 2025. Ten eerste heeft Eumedion beursgenoteerde bedrijven opgeroepen om de principes van de tax governance code 2022 te onderschrijven, die onder andere stelt dat een onderneming het betalen van belasting niet alleen ziet als een kostenpost, maar ook als een middel voor ‘sociaaleconomische cohesie, duurzame groei en welvaart op de lange termijn’. Nog niet alle bedrijven die het betreft, hebben aan die oproep gehoor gegeven.
Een tweede punt: vanaf 22 juni 2024 treedt de Europese Country-by-Country Reporting-richtlijn in werking, die stelt dat multinationale ondernemingen met een geconsolideerde omzet van meer dan 750 miljoen euro moeten gaan publiceren over hun wereldwijde verdeling van de winst en betaalde belastingen. Daarbij moeten ze aangeven hoe dat in verhouding staat met hun economische activiteiten in die landen (zoals aantal werknemers en assets). Vanaf 2025 zullen de organisaties die het betreft dit in hun jaarverslag moeten opnemen.
Een laatste fiscale wijziging betreft de belasting die de overheid wil gaan heffen over de inkoop van eigen aandelen. Tot nu waren Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen onder bepaalde beperkingen vrijgesteld van dividendbelasting. De Tweede Kamer heeft intussen ingestemd met de afschaffing van deze faciliteit, waardoor vanaf 2025 wel dividendbelasting moet worden betaald, met aanzienlijke gevolgen voor de fiscale efficiëntie en aantrekkelijkheid van aandeleninkopen. Tijdens het seminar werden daarom enkele alternatieven voor aandeleninkoop gepresenteerd, zoals het uitkeren van meer dividend, het gebruik maken van een secondary trading line voor inkoop of het verminderen van het aantal uitstaande aandelen door een omgekeerde aandelensplitsing (reverse stock split). De nieuwe regeling gaat pas in 2025 in, maar als bedrijven alternatieven overwegen moeten ze hiervoor al op de ava 2024 de benodigde machtigingen van de aandeelhouders regelen.
Dit verslag is gepubliceerd in Management Scope 02 2024.