Jan de Kreij: Weg uit de ivoren toren
Nigeria
Het meeste indruk maakte Nigeria in 1969, ten tijde van de Biafraoorlog. ‘In Nigeria waren er veel bedelaars, die vaak een ledemaat misten. Al snel "adopteerde" ik er enkele, die ik wat klusjes liet doen of op mijn auto liet passen. Ik zorgde ervoor dat ik ze regelmatig opzocht om ze iets toe te stoppen, maar vroeg er wel iets voor terug, hoe klein ook. Die ervaring was erg leerzaam, je moet altijd een tegenprestatie vragen voor datgene wat je geeft. Zomaar iets weggeven, heeft niet zoveel zin.'
Toezichthouder
Sinds 1999 heeft Jan de Kreij zitting in de Raad van Toezicht van Terre des Hommes. Hij kon zich goed vinden in de standpunten van de organisatie en toen hij gevraagd werd als toezichthouder, besloot hij het te doen. Later werd hij CEO van het beursgenoteerde Corio, maar dat maakte niet dat hij stopte met het voorzitterschap: ‘In mijn agenda werd altijd ruimte gemaakt voor Terre des Hommes. Als je een dergelijke verantwoordelijkheid neemt, dan ben je verplicht je daaraan te houden.'
Professioneel bestuurder
Het bestuurswerk is hem echter altijd makkelijk afgegaan: ‘Al mijn hele leven ben ik actief bij verenigingen. Alleen was dat nooit voor zo'n grote organisatie, omdat ik altijd in het buitenland woonde. Ik heb het altijd belangrijk gevonden om me ergens voor in te zetten. In het bedrijfsleven - al helemaal als bestuurder van een beursgenoteerde onderneming - bevind je je in een cocon, een soort ivoren toren. Door het bestuurswerk bij Terre des Hommes houd je zicht op wat nog meer belangrijk is. Je houdt voeling met de maatschappij.'
PROFESSIONALISERING VAN HULP
Als toezichthouder bij Terre des Hommes probeert Jan de Kreij zich te beperken tot zijn controlerende rol. ‘De belangrijkste taak voor de toezichthouders is het kiezen van de goede mensen. Daarnaast kan ik soms iets bijdragen uit eigen ervaring, omdat ik in bepaalde landen ben geweest. Maar je moet als Raad van Toezicht niet op de stoel willen zitten van de directeur. Verder doe ik altijd extra mijn best om te voorkomen dat de enthousiaste medewerkers last hebben van de bureaucratie in de organisatie.'
Veranderingen
Jan de Kreij stimuleerde veranderingen en maakte ze van dichtbij mee. In de elf jaar dat hij in de Raad van Toezicht zat, zag hij dat steeds meer dingen gemeten en gestructureerd werden. De regelgeving heeft ook als gevolg dat hij in 2011 verplicht afscheid moet nemen als voorzitter: net als veel bedrijven hanteert Terre des Hommes een maximum van drie termijnen voor de toezichthouders. ‘In de laatste jaren is de sector enorm geprofessionaliseerd', zegt hij hierover.
Vertrouwen is goed, controle is beter
‘Toen ik hier net begon ging men altijd uit van de goede bedoelingen, nu willen donoren gewoon kunnen controleren waar het geld naartoe gaat. We meten nu ook de eff ectiviteit - value for money - en doen aan benchmarking. Voor mij is er nauwelijks nog verschil tussen onze Raad van Toezicht en de Raad van Commissarissen van een bedrijf. In die zin is er bij Terre des Hommes een grote slag gemaakt.'
Lees ook:
> Biografie Jan de Kreij
> Vereniging het Verschil
> Karien van Gennip, voorzitter SOS-kinderdorpen
> Crisis belemmert doorstroming
> Corio stapt uit kantoren- en bedrijfspanden