Column:...fan van Polman?
Dat fan-zijn is anders dan bij voetbalfans, die de poster van hun held uit het hart van de Voetbal International halen, inlijsten en boven hun bed hangen. Zover zal ik niet gaan. Maar toch... Paul Polman is een bestuurder van een miljardenbedrijf, maar een bestuurder met een hart, iemand die ook geeft om medewerkers, het lot van Afrika, het milieu en een duurzame toekomst van de planeet aarde. Dus geen eendimensionaal ondernemer die alleen de cijfers van de winst- en verliesrekening in zijn hoofd heeft.
Unilever is een groot concern: 50 miljard euro omzet en meer dan 170.000 medewerkers. Een van de grootste voedingsmiddelenbedrijven van de wereld. Maar in plaats van alleen te komen met woorden over duurzaamheid, voegt Polman de daad bij het woord. Unilever verduurzaamde zijn theeproductie en introduceerde het MSC-keurmerk voor vis. En Polman heeft beloofd dat Unilever in 2020 alle voedingsingrediënten uit duurzame landbouw zal halen.
Unilever wil zijn negatieve impact op de samenleving verkleinen door minder afval te produceren, minder water te verbruiken en minder kooldioxide uit te stoten. Polman koppelt duurzaamheid aan zijn economische doelstellingen. Hij wil niet alleen zijn bedrijf duurzamer maken, maar ook de omzet verdubbelen. Wat hem betreft kunnen die twee doelstellingen hand in hand gaan, aangezien bedrijven alleen kunnen groeien als ze de wensen van de maatschappij en de grenzen van het milieu respecteren. Over aandeelhouders is Polman kritisch. Ze zijn te veel op korte termijn gericht en ze moeten niet te veel te zeggen hebben.
Polman weigert naar de pijpen van aandeelhouders te dansen en heeft een daad gesteld door kwartaalwinstcijfers af te schaffen. De uitlatingen van Polman over aandeelhouders zijn (u kent mijn achtergrond) moeilijk te plaatsen. Unilever is zo groot geworden omdat aandeelhouders hun vermogen aan deze onderneming hebben toevertrouwd en jarenlang hebben ingestemd met winstinhoudingen waarmee de expansie kon worden gefinancierd. Het is dankzij dat vermogen van aandeelhouders, die gemeten naar beurswaarde zo’n 100 miljard euro in Unilever hebben geïnvesteerd, dat Polman de baas is van zo’n sterk wereldwijd opererend concern.
Afgelopen week heb ik Polmans beloning opgezocht en ik schrok me rot. Hij verdient geen 200.000 of 300.000 euro – een bedrag dat ik als Gewoon Riant Salaris (GRS) wil kwalificeren en waar je een uitstekend leven van kunt leiden – maar een miljoenenbeloning. In 2014 was dat 9.561.000 euro. Ruim 9,5 miljoen euro aan salaris, bonus, toeslagen, aandelenregeling en pensioen. De vraag is of zo’n beloning duurzaam is. Ik denk van niet. Het is duidelijk dat Unilever, als Polman met een Gewoon Riant Salaris genoegen zou nemen, de rest zou kunnen benutten om maatschappelijk goed te doen. Ik bedacht opeens dat de opbrengst van de tv-actie voor vluchtelingen van RTL Late Night van 225.000 euro maar een fractie is van Polmans beloning. En je vraagt je toch af wat hij met al dat geld doet. Mijn op hol geslagen verbeelding ziet een duur jacht, raceauto’s, cruises, maar geen wandeltocht naar Santiago de Compostela.
Uit de AFM-registers valt voorts op te maken dat de duurzame Polman (direct en via bonussen) inmiddels een pakket van circa 800.000 Unilever-aandelen heeft gekregen. Dat is bijna 30 miljoen euro! Dat betekent dat hij, ondanks zijn kritiek op aandeelhouders, zich wél vorstelijk in aandelen laat belonen en zelf is toegetreden tot die door hem verfoeide groep aandeelhouders. Ook dat kun je moeilijk consequent noemen. Ik zal Polman geen zakkenvuller noemen, maar hij zal flink zijn best moeten doen om mij als fan te behouden.
Peter Paul de Vries is ceo van Value8.
Deze column is verschenen in Management Scope 08 2015.