Alex Otto, Delta Lloyd: ‘Saai is sexy geworden’

Waar menig investeerder nu zware tijden doormaakt, bevindt Alex Otto zich naar eigen zeggen in een relatieve luxepositie. Als directeur beleggingen bij Delta Lloyd Asset Management beschikt hij over kapitaal om juist nu - nu de waarde van bedrijven richting een bodem zijn gedaald - te investeren. Kansen zijn er immers volop voor diegenen die over middelen beschikken. En Delta Lloyd heeft geld.

Waar andere beleggers en investeerders vaak gedwongen zijn om te verkopen, doet Otto precies het tegenovergestelde. Hij beheert op dit moment belangen van vijf procent of meer in bijna vijftig nederlandse beursgenoteerde ondernemingen en is daarmee een van Nederlands meest invloedrijke aandeelhouders. En hij doet dat bepaald niet onsuccesvol.

"Gemiddeld is ons jaarlijks rendement de afgelopen tien jaar bijna negen procent beter geweest dan de AEX", zo vertelt Otto terwijl hij ons voorgaat naar zijn kantoor op 20ste etage van de Mondriaantoren aan de Amsterdamse Amstel.

U heeft vanuit deze toren een aardige kijk op het bedrijfsleven in Nederland. Hoe reageren bedrijven op de crisis?
"Bedrijven in Nederland reageerden in eerste instantie vertraagd. In de zomer van 2007 zagen we dat de eerste voortekenen van de crisis zich aandienden. De financiële waarden in de Verenigde Staten kregen toen al klappen. Bedrijven in Nederland haalden echter min of meer de schouders op. ‘We zien en lezen dat er problemen zijn in Amerika, maar we merken er zelf weinig van', zo luidden de reacties. Lang bleven bedrijven ontkennen dat er problemen waren. Ook de Miljoenennota van 2007 repte nog met geen woord over een dreigende crisis."

Ik vergelijk het wel eens met een strijkje op de Titanic. Men speelt rustig door terwijl het schip zinkt.
"Precies. En ineens kwam de crisis als een komeet naar binnen zeilen. Plotseling waren de problemen daar. De zwaarte van de crisis heeft ons wat dat betreft allemaal verrast. En nu zien we eigenlijk het tegenovergestelde gebeuren. De eerste tekenen van herstel dienen zich aan. De laatste kwartaalcijfers vallen mee en er is weer wat licht aan het einde van de tunnel zichtbaar. Toch zijn er maar weinig bedrijven die zeggen dat het beter gaat en dat het ergste achter de rug is. De angst zit er kennelijk goed in. En dat is niet verwonderlijk. Een crisis als deze heb ik in de bijna dertig jaar dat ik dit werk doe, niet meegemaakt."

Hebben we het ergste achter de rug?
"Het lijkt er wel op. Maar ik bekijk de wereld vooral vanuit het oogpunt van een belegger. De reële economie, en met name de bouw- en transportsector, zal nog zware tijden krijgen. Beleggers kijken echter verder vooruit, en wij zien de eerste voorzichtige signalen die aangeven dat de tijden weer beter gaan worden."

Bedrijven hebben laten zien dat ze in staat waren om snel in te grijpen in de kosten. Dat trucje hebben ze wel geleerd tijdens de vorige crisis. Verbaasde u dat?
"Nee, maar ik vind het desalniettemin knap. Veel bedrijven, neem Philips en TomTom, hebben in een heel korte tijd flink in de kosten gesneden. Dat werpt nu zijn vruchten af. Ik denk ook dat dat het positieve is van de crisis. De tering naar de nering zetten kan nooit kwaad. Zo'n crisis werkt wat dit betreft erg zuiverend. en het zal ook geen eenmalige kostenreductie betreffen. Bedrijven zullen de teugels aangetrokken moeten houden. De vetlaag die rond menig bedrijf hing, zal er vanaf moeten."

Hoe kiest Delta Lloyd Asset Management haar bedrijven?
"Wij zijn bottum-up beleggers. Wij zijn het best in het voeren van gesprekken met bedrijven. Eerst leren we een bedrijf goed kennen, daarna besluiten we er wel of niet in te investeren. En omdat we grootaandeelhouders zijn, zitten we meteen met partijen om de tafel en daardoor kunnen we vrij direct reageren. Het management van de onderneming waarin wij deelnemen zien we soms wel vier, vijf keer per jaar. En juist die kennis van de bedrijven is onze kracht."

Waar hebben die bedrijven nu het meest last van?
"Van de terughoudendheid van banken daar waar het gaat om het verstrekken van kredietfinanciering. Banken brengen bovendien hoge kosten in rekening en herzien hun convenanten voortdurend. Als gevolg van de crisis is risicokapitaal een schaars goed geworden en daar is een duur prijskaartje aan komen te hangen. Dat is voor veel bedrijven een groot probleem."

Dat kunnen wij beter en goedkoper, zo zult u gedacht hebben.
"Inderdaad. Om die reden hebben wij samen met de Rabobank het Project Holland Fonds opgericht dat financiering biedt aan Nederlandse bedrijven. Beide partijen hebben elk honderd miljoen euro in het fonds gestort, maar we verwachten dat dit bedrag eind dit jaar als gevolg van deelname van pensioenfondsen naar de 500 miljoen zal gaan. Het fonds fungeert als het ware als een financieel loket waar small- en midcapbedrijven langs kunnen komen. De financiering wordt vastgelegd voor een periode van vijf tot zeven jaar. We denken dat het mogelijk is dat we over die periode een rendement kunnen maken van twaalf tot vijftien procent. Het doel van dit fonds is om kapitaal te verschaffen aan beursgenoteerde Nederlandse ondernemingen. Maar we zijn geen goed doel. We doen het omdat we hier qua rendement op lange termijn aantrekkelijke kansen in zien."

In welk opzicht verschilt het Project Holland Fonds van venture capital?
"Wij zijn niet uit op een exit. We investeren in deze bedrijven omdat we geloven in hun toekomst en zitten er in voor de lange termijn. Dat is overigens altijd ons beleid geweest. We gaan altijd voor de lange termijn en nooit voor het korte gewin. Deze houding heeft ons ook geholpen in deze crisis. Heel lang werden wij gezien als duf en saai. We namen volgens sommigen niet genoeg risico's. Maar ‘saai' is inmiddels ‘sexy' geworden. Want juist omdat wij zelden of nooit onverantwoorde risico's hebben genomen, zijn we nu - in tegenstelling tot veel andere financiële instellingen - behoorlijk solvabel."

Wat betekent dit alles voor uw eigen rol? Er kunnen in theorie immers bedrijven aankloppen bij het Project Holland Fonds waarvan u aandeelhouder bent. Dat zou een belangenverstrengeling kunnen opleveren.
"Dat is waar. Om die reden heeft het Project Holland Fonds ook een eigen management en een eigen raad van commissarissen gekregen. Het is daarmee een onafhankelijke onderneming geworden. Ik heb daar zelf geen enkele bemoeienis meer mee. Dat mag ook niet vanwege regelingen op het gebied van compliance en dat hebben onze advocaten dan ook uiterst zorgvuldig geregeld."

Ik zie dat het u aan het hart gaat dat u daar niet langer iets in die melk te brokkelen heeft.
"Ik vind het inderdaad jammer. Het is een kindje dat je moet afstaan. Maar die keuze is gemaakt en het kan niet anders. Die onafhankelijkheid wordt ook geëist door de institutionele beleggers. En terecht."