Ook u kunt te maken krijgen met een massaclaim

Een toename van claims
Het ligt in de lijn der verwachting dat het aantal massaclaims in Nederland de komende jaren verder zal toenemen. Dat heeft te maken met een aantal factoren. Zo dringt bijvoorbeeld de Amerikaanse claimcultuur steeds meer door tot de West-Europese markt. Ook in Nederland ontstaat er een sterke professionalisering van de claimmarkt en zijn er partijen actief die van massaclaims hun core business hebben gemaakt. Professionele investeerders funden de stichtingen die massaclaims instellen, in ruil voor een deel van de opbrengst. Daarmee kunnen dergelijke stichtingen op professionele wijze omvangrijke procedures voeren en zijn zij niet afhankelijk van het aantal claimanten en hun individuele draagkracht.
Verder zien we een opvallende toename van massaclaimprocedures die zich richten op andere terreinen dan financiële genoegdoening; bijvoorbeeld met een politiek of maatschappelijk doel, zoals milieu, privacy, of governance. De zaken van de milieubeweging tegen oliemaatschappij Shell of van privacy-organisaties tegen social media-app TikTok zijn hier goede voorbeelden van.
Tot slot is ook de wetgeving in Nederland verder herzien: claimorganisaties moeten enerzijds voldoen aan steeds strengere eisen op het gebied van governance, transparantie en verslaglegging, anderzijds is het door de wetgever makkelijker en aantrekkelijker gemaakt om massaschade te vorderen.

Foutjes blijven niet onopgemerkt
Al die trends zorgen ervoor dat bedrijven en organisaties in Nederland maar beter voorbereid kunnen zijn op mogelijke massaclaims. In eerste instantie gaat het daarbij natuurlijk vooral om het voorkomen van mogelijke massaclaims. Een groot deel van de massaclaimzaken is in de kern te herleiden tot informatieverstrekking of het gebrek daaraan. Gedacht kan worden aan (reclame-)uitingen waarin (de werking van) een product niet juist is voorgesteld, of aan beursvennootschappen die te laat of onvolledig de markt informeren. De belangrijkste tip is eenvoudig en ingewikkeld tegelijkertijd: doe wat je zegt en zeg wat je doet. Dit vereist een geïntegreerde benadering van productontwikkeling en dienstverlening, marketing en communicatie en juridische expertise.
Toch kan het altijd misgaan. Sommige producten zijn complex. Soms gaan zaken fout in de communicatie tussen afdelingen binnen een organisatie. Soms wordt er simpelweg iets over het hoofd gezien. Door bovengenoemde ‘claimtrends’ zullen die foutjes meestal niet meer onopgemerkt blijven.

Werk met brede teams
Wat moet je in dat soort gevallen doen? Tot voor kort lag het antwoord op die vraag in de meeste gevallen op het bord van de bedrijfsjurist. Dat is tegenwoordig niet meer voldoende. Omdat aan de kant van de claimanten (en de mogelijkheden die de wetgever biedt) sprake is van een serieuze professionaliseringsslag, zal die ook gemaakt moeten worden aan de kant van het verdedigingsteam. Omdat massaclaims vaak groot en ingewikkeld zijn, is het belangrijk de zaak grondig aan te pakken in multidisciplinaire teams. Een claim is zeker niet alleen een zaak van de bedrijfsjurist met een ingeschakelde externe advocaat. Juist niet.
Er zal gewerkt moeten worden met veel bredere teams met vertegenwoordigers uit alle relevante lagen van het bedrijf en specialisten van buiten. Zo zal een dergelijk team van het begin af aan, naast juristen en advocaten, ook moeten bestaan uit vertegenwoordigers van de raad van bestuur en raad van commissarissen, van de afdeling communicatie en van productspecialisten. Op het juiste moment zullen ook bijvoorbeeld accountants, verzekeraars en andere relevante stakeholders moeten worden geïnformeerd en bij een dergelijke kwestie moeten worden betrokken. Een massaclaim vraagt niet alleen om casemanagement, maar (zeker) ook om stakeholdermanagement en een gezamenlijk gedragen strategie. Daarvoor is het noodzakelijk dat het samengestelde multidisciplinaire team een duidelijk mandaat krijgt en met één mond spreekt.

Schoon schip
Een massaclaim brengt in de meeste gevallen zowel financiële risico’s als reputatierisico’s met zich mee. Kijken we naar de bedragen die de afgelopen jaren gemoeid zijn met de afwikkeling van massaclaims, dan lopen die al snel in de tientallen miljoenen euro’s. Daarnaast kan een dergelijke kwestie organisaties soms jarenlang publiekelijk achtervolgen.
Een massaclaim is echter niet in alle gevallen een ramp. Rond het begrip hangt vaak ten onrechte alleen een negatieve connotatie. Een procedure en/of het bereiken van een schikking met de claimanten (al dan niet onder begeleiding van de rechter) geeft organisaties ook de mogelijkheid schoon schip te maken, een duidelijke punt te zetten achter een bepaalde, soms zwar(t)e periode, en de buitenwereld te laten zien dat het bedrijf verantwoordelijkheid kan nemen – en bedrijven die verantwoordelijkheid nemen zijn tegenwoordig bovengemiddeld geliefd.