Van zorg naar gezondheid
De zorgsector is de laatste tijd vaak in het nieuws, met alarmerende berichten over stijgende zorgkosten, groeiende wachttijden en een toenemende zorgvraag. Tegelijkertijd zien we dat de gezondheidsverschillen tussen bevolkingsgroepen toenemen en dat we ons bewuster worden van verschillen in de effectiviteit van behandelingen, bijvoorbeeld tussen mannen en vrouwen. Dit heeft een opdrijvend effect op de zorgvraag. Bovendien roept de verschuiving in de wereld om ons heen de vraag op hoe weerbaar en zelfvoorzienend ons zorgsysteem is. Zijn we nu echt beter voorbereid op een pandemie of crisis dan voorheen?
Gevolgen
Dit zijn grote uitdagingen waardoor de zorg in beweging is. Een aantal belangrijke uitkomsten van deze transitie:
- Een gezondheidsgedreven systeem: Het huidige gefragmenteerde zorgsysteem, gericht op ziektebehandeling, zal transformeren naar een geïntegreerd gezondheidsgedreven systeem waarin de patiënt centraal staat en innovatie ruimte krijgt;
- Een sterke focus op gelijke uitkomsten voor iedereen: De nadruk ligt op gelijke toegang tot zorg- en gezondheidsvoorzieningen, waarin rekening wordt gehouden met sociale, economische en omgevingsaspecten;
- Het opbouwen van een weerbaar systeem: Het toekomstige systeem is niet alleen in staat om aan de zorgvraag te voldoen, maar is ook weerbaar in tijden van crises.
Vier aanbevelingen
Er zijn veel mooie initiatieven om de transitie in deze richting vorm te geven, waarbij zorgpartijen samenwerken aan thema’s zoals preventie, digitalisering, passende zorg en het ontzorgen van zorgverleners. De overheid en zorgverzekeraars spelen een stimulerende rol in deze veranderingen. Toch hebben we twijfels of deze initiatieven leiden tot de fundamentele veranderingen die nodig zijn om de uitdagingen op de lange termijn op te lossen. Daarom vier aanbevelingen:
- Herontwerp het systeem: Incrementele verandering is niet genoeg. We moeten het systeem durven herontwerpen, met nieuwe zorg- en gezondheidsmodellen die dicht bij de patiënten staan en ondersteund worden door passende financiering, wetgeving, technologie en veilige data-uitwisseling. Dit vereist heldere doelen, een lange adem om consistentie te waarborgen en bestuurlijk lef om de grote thema’s aan te pakken;
- Urgentie bij de juiste thema’s: We zien onevenredige investeringen in zorg versus investeringen in preventie. In kortetermijnoplossingen versus oplossingen voor de lange termijn. In populaire thema’s die zichtbaar waarde opleveren versus minder zichtbare maar eveneens cruciale thema’s, zoals beveiliging en crisisvoorbereiding. Dat moet in balans worden gebracht;
- De manier van veranderen: De huidige manier van veranderen is niet houdbaar; het is te veel tegelijk en te versnipperd. Om de transitie te organiseren, is een transitiestrategie nodig waarmee partijen slimmer samenwerken, gerichter en effectiever tijd en middelen inzetten voor de juiste initiatieven;
- Publiek-private samenwerking: De transitie wordt gedreven door zorgpartijen, terwijl een groot deel van de oplossing niet binnen de zorg ligt, maar daarbuiten. De fundamentele thema’s rondom gezondheid zijn per definitie breder dan alleen zorg.
Een succesvolle transitie
Samenwerking tussen publieke en private organisaties, de overheid en lokale gemeenschappen is essentieel bij de transitie die zich moet gaan voltrekken. Alleen als partijen die toegewijd zijn aan een beter zorgsysteem zich verbinden, kan een succesvolle transitie gerealiseerd worden.
Essay door Aida Demneri, partner bij Deloitte. Gepubliceerd in Management Scope 04 2025.