Innoveren is niet vrijblijvend
In de managementliteratuur is het algemeen geaccepteerd dat bedrijven die zich willen onderscheiden van de concurrentie innovatie hoog in het vaandel hebben staan. Zeker als prijs niet het (enige) wapen is waarmee men de strijd op de markt wil beslechten. Innovatie als motor voor het onderscheidende vermogen heeft binnen een organisatie pas echt kans van slagen als het een breed draagvlak heeft, voldoende aandacht krijgt en serieus georganiseerd is.
Missie, visie en strategie
Als innovatie een belangrijke rol moet spelen in de manier waarop een bedrijf in de markt staat, dan dient vernieuwing in eerste instantie verankerd te zijn in de uitgangspunten van de organisatie. Een blik op de missie, visie en strategie van Nuon leert dat termen als ‘inspireren', ‘grenzen verleggen', ‘toonaangevend zijn', ‘nieuwe producten' en ‘vooroplopen' in ieder geval een duidelijke koers aangeven. Het bedrijf geeft te kennen dat het vernieuwend en richtinggevend wil zijn.
Aandacht voor vernieuwing
Het geeft een goede basis als er op dit niveau ontegenzeggelijk aandacht voor vernieuwing is, maar dat alleen is niet voldoende. Zoals gezegd, innovatie moet in de genen en de structuur van een organisatie zitten en gedragen worden door management en medewerkers.
Advies over energie
De positionering van een bedrijf - wat een bedrijf voor haar klanten wil zijn - kan, of beter gezegd, móet een inspiratiebron zijn voor het vernieuwingsproces. Nuon positioneert zich als de ‘vertrouwde en betrouwbare energieadviseur'. Alle vernieuwingen rondom de levering van en advies over energie zijn zo dicht mogelijk bij de klant, dus decentraal, georganiseerd.
Verspilling van energie
In deze hoedanigheid wil ze haar klanten helpen verspilling van energie tegen te gaan. Een streven dat bij sommigen de wenkbrauwen omhoog doet gaan. Een energieleverancier die haar klanten helpt minder van het geleverde product af te nemen?
Verantwoord omgaan met energie
Een dergelijke positionering is alleen geloofwaardig als het handelen en het aanbod van het bedrijf hiervoor het overtuigende bewijs levert. Beter nog, als de hulp aan de klant bij het verantwoord en efficiënt omgaan met energie dé expertise van de leverancier wordt, waarbij productontwikkeling en business development voornamelijk op dit gebied plaatsvindt. Nuon heeft ondertussen een portfolio van energie- en energiegerelateerde producten en diensten ontwikkeld dat deze gekozen positionering duidelijk handen en voeten geeft.
Strategie
Voor de middellange en lange termijn heeft Nuon binnen de salesomgeving een afdeling New Business Development, die vernieuwing initieert, coördineert en stimuleert. In samenwerking met andere onderdelen van het bedrijf, zoals strategie, verschillende externe partners en haar eigen klanten, ontwikkelt men hier nieuwe producten en diensten voor de consumentenmarkt en de zakelijke markt. De concepten waaraan wordt gewerkt moeten, als het even kan, binnen één tot vijf jaar op de markt komen. Sommige projecten, zoals elektrisch vervoer, liggen nog verder in de toekomst. Maar daar moet je als bedrijf juist nu de positie op bepalen en ervaring mee opdoen.
Innovatieproces
New business development is binnen Nuon geen vrijblijvend proces. Het is gestructureerd in een strak innovatieproces met duidelijke geplande uitkomsten. Het resultaat van innovatie is met heldere (financiële) doelstellingen in de business planning opgenomen. Hierdoor is innovatie een opdracht voor de gehele organisatie en blijft het niet beperkt tot het aandachtsgebied van een groep ontwikkelaars.
Implementatie van vernieuwing
Het schept op deze manier verplichtingen en dat is belangrijk voor het draagvlak en het verstrekken van middelen voor deze vernieuwing. Belangrijk, want er bestaan diverse potentiële drempels die de implementatie van vernieuwing in de weg kunnen staan, zeker als kortetermijndoelstellingen de aandacht opeisen.
Duurzaamheid
Op basis van onder andere de ontwikkelingen in de markt, trendanalyses, klantonderzoek en de aanwezige expertise binnen Nuon is een toekomstbeeld geschetst van de leef- en werkomgeving van mensen. Dit toekomstbeeld is richtinggevend voor de gekozen ontwikkelthema's waarbinnen new business development zich concentreert. Duurzaamheid, energie-efficiency en mobiliteit zijn voorbeelden van degelijke thema's. Door op deze manier focus aan te brengen, stuurt men innovatie in een bepaalde richting.
6 fasen innovatie
Innovatie binnen Nuon wordt procesmatig vormgegeven met een innovatietraject waarin in ‘goed Nederlands' zes fasen zijn te onderscheiden:
1. idea generation
2. opportunity assessment
3. concept development,
4. detailed development
5. testing and validation
6. preparation and commercial launch.
Elk van deze fasen kent criteria waaraan moet worden voldaan om met een idee of project door te kunnen stromen naar een volgende fase. Afhankelijk van de strategische importantie en de met het project gepaard gaande financiële en personele impact op de organisatie, wordt bekeken welk beslissingsniveau men betrekt bij het project.
Crowdsourcing
Klanten worden nauw betrokken bij het vernieuwingstraject van Nuon. Intensief marktonderzoek, focusgroepen en panelsessies vormen een belangrijke basis voor het toetsen en verbeteren van verschillende ideeën. Met crowdsourcing, het genereren van ideeën door groepen mee te laten denken, heeft Nuon voorzichtig ervaring opgedaan door het uitzetten van een aantal uitdagingen. Ervaring leert tot nu toe dat hier een aantal interessante ideeën naar voren komt, maar dat deze nog ver van een definitieve vorm verwijderd zijn. Een goede opvolging is hierbij noodzakelijk.
Kracht eigen organisatie
Een andere mogelijkheid om aan nieuwe ideeën te komen, is het aanspreken van de grootste waarde van een bedrijf: de eigen mensen. Naast het organiseren van brainstorms en andere vormen van interactie, bouwt Nuon momenteel aan een innovation portal. Dit is een intranetplatform waar medewerkers interactief ideeën kunnen plaatsten, reacties kunnen geven en zo gezamenlijk kunnen voortbouwen op een idee. Ook kan men hier gerichte uitdagingen uitzetten en specifieke vragen aan medewerkerstellen, die daarop ook weer kunnen reageren. Dit alles met de gedachte dat de beste ideeën ergens in de organisatie rondwaren en gezamenlijk verder gevormd kunnen worden, gebruikmakend van de kracht van de eigen organisatie.
Multidisciplinaire aanpak
In de transitie van de rol van stroom- en gasleverancier naar die van de energieadviseur die klanten helpt om efficiënt met energie om te gaan, heeft Nuon haat portfolio de laatste jaren ingrijpend veranderd. Dit varieert nu van energieadvies en consultancydiensten (zowel online als face-to-face), warmte (installatie en onderhoud van CV-installaties), vloer-, muur- en dakisolatie tot het leveren van beveiligingsinstallaties.
Energiemanagementsystemen
In verschillende fasen van het innovatieproces zoekt Nuon de samenwerking met andere bedrijven. Het koppelen van verschillende soorten van expertise, invalshoeken en innovatiekracht leidt in een aantal gevallen tot een gezamenlijk project of op zijn minst tot een interessante voorraad aan creatieve invallen en gedachten. De eerder genoemde test in Amsterdam, waarin energiemanagementsystemen bij consumenten worden geplaatst, is een samenwerkingsverband met een groot aantal partijen. IBM, Cisco, de Gemeente Amsterdam, de woningcorporaties Ymere en Far West, de netbeheerder Alliander, de Universiteit van Amsterdam, Home Automation Europen Amsterdam Innovation Motor spelen hierin een belangrijke rol.
Multidisciplinaire aanpak
Met deze multidisciplinaire aanpak brengen de verschillende partijen hun expertise in en profiteert elk van het grotere geheel. Belangrijk hierbij is dat elke deelnemer zijn eigen (leer)doelen heeft, een duidelijke rol speelt en verantwoordelijk is voor de eigen inbreng. Pilots zijn er om te leren en ze hebben hun eigen dynamiek. Tegenvallers zijn inherent aan vernieuwing dus uithoudingsvermogen, goede afspraken en vertrouwen in elkaar zijn van cruciaal belang voor het welslagen van een dergelijk avontuur. Dit alles vastleggen in een samenwerkingsovereenkomst klinkt als een open deur, maar is onontbeerlijk in een complex traject.
Implementatie innovatie
Innovatie begint met een goed idee, maar dat is letterlijk en figuurlijk de eerste stap. De uitdaging ligt vooral in de verdere ontwikkeling van dat oorspronkelijke idee en de uiteindelijke implementatie ervan, het einddoel van elke innovatie. Dat vraagt niet alleen om overtuigingskracht, maar ook om een omgeving die vernieuwing verwelkomt, ervoor openstaat en innovatie structuur geeft.
Peilers organisatie
Zoals bepleit, begint innovatie met de peilers van een organisatie (missie, visie, strategie en positionering) die borg moeten staan voor een innovatievriendelijke omgeving. Daarnaast dient men gebruik te maken van alle assets die het innovatieproces kunnen professionaliseren. Hierbij zijn de klanten, de samenwerking met partners, het eigen personeel, het aanbrengen van structuur en een professioneel team dat het gehele traject vorm geeft, cruciale ingrediënten om succesvolte zijn.
Leo-Peter van Aerde is manager New Business Development bij Nuon.
Lees ook:
> Dossier energie
> Dossier innovatie
> CEO's. Hulpzaam of hinderlijk bij innovatie?
> De weg naar duurzaam commercieel succes
> Te weinig aandacht voor de klant