Steeds Beter
INHAALSLAG AEX-BEDRIJVEN ZET DOOR
De Nederlandse AEX-bedrijven hebben de (voorzichtige) groei van vorig jaar doorgezet. Die conclusie mag men trekken bij het zien van de gemiddelde prestaties van de AEXbedrijven over 2013, uit het high performance business(hpb)-onderzoek dat Accenture jaarlijks uitvoert.
Twee jaar geleden was de conclusie dat de aan de hoofdindex van Amsterdam genoteerde bedrijven ‘geen sterspelers’ zijn. Vorig jaar leverde het onderzoek een positiever beeld over 2012 op, waarbij Nederlandse bedrijven in vergelijking met hun buitenlandse concurrenten duidelijk aan een inhaalslag waren begonnen. En nu laten de cijfers zien dat het herstel doorzet.
Dit onderzoek vergelijkt de prestaties van AEX-bedrijven met de prestaties van hun internationale concurrenten. Het gaat daarbij om de tweeduizend grootste beursgenoteerde bedrijven ter wereld, die binnen hun industrie met elkaar vergeleken worden. Daarbij wordt naar zowel naar huidige prestaties als positionering voor toekomstige groei gekeken.
DE BESTE 25
Wat zijn high performance-bedrijven? Bedrijven die hun concurrenten continu overtreffen, die deel uitmaken van een kleine groep topbedrijven binnen hun sector. Cijfermatig betekent dit dat een high performance-bedrijf te herkennen is aan twee karakteristieken: het moet behoren tot de beste vijfentwintig procent op het vlak van huidige prestaties, denk aan indicatoren als winstgevendheid en omzetgroei, én tot de beste vijfentwintig procent op het vlak van positionering voor de toekomst, waarbij we kijken naar indicatoren als marktverwachtingen en positionering in groeimarkten. De achterliggende kernvraag is uiteraard: wat maakt nou dat deze bedrijven zo goed presteren, en welke lessen kunnen we daaruit trekken?
BETERE PRESTATIES
De AEX-bedrijven wonnen in 2013 dus terrein ten opzichte van hun directe concurrenten. Gemiddeld stegen ze 92 plaatsen in de totale ranglijst van bijna tweeduizend onderzochte bedrijven. We zien dat de AEX-bedrijven vanaf 2008 onder het internationale gemiddelde presteren en dat ook hun verwachtingen voor de toekomst achterblijven bij die van de rest. Vanaf 2011 kantelt dat beeld: eerst trekken de verwachtingen voor de toekomst aan, waarna de concrete resultaten van de AEX-bedrijven vanaf 2012 ook verbeteren. De laatste twee jaar zit de lijn van de toekomstverwachtingen weer boven die van de huidige prestaties, wat een leading indicator is voor verdere verbetering van de huidige prestaties van de AEX-bedrijven. Bovendien tenderen zowel de huidige als de toekomstige prestaties weer naar het internationale gemiddelde. Wat zijn de componenten van deze groei? De huidige prestaties scoren gemiddeld een plus van twee procent en de toekomstverwachtingen een plus van vier procent ten opzichte van 2012. De Nederlandse bedrijven presteren in 2013 met name beter op omzetgroei (+acht procent) en groeiverwachtingen (+21 procent). De stijging van de prestaties werd gematigd door een verslechterende marktpositionering (-tien procent).
CONSISTENTE WINNAARS
Een paar hoogvliegers zien we ieder jaar weer terug: net als in eerdere jaren waren ASML en Unilever in 2013 goede performers. De sterke positie van ASML zal niemand verbazen: het concern heeft de concurrentie in de afgelopen jaren verpulverd en sterke allianties weten te smeden met grote klanten als Intel, Samsung en TSMC, die allen een minderheidsbelang in ASML hebben opgebouwd. De producent van lithografiemachines heeft zijn voorsprong weten te behouden door continu te investeren in r&d, door flexibel te werken (zowel in personeelsbestand als in productieprocessen) en door wereldwijd de grootste it-talenten in te lijven. Want ‘iedere techneut wil nou eenmaal graag bij ASML werken’, zoals hr-directeur Harry de Vos vorig jaar zeiin een interview in dit magazine. Mogelijke bedreigingen voor ASML zijn dat de winstmarge iets afkalft en dat de komst van de nieuwe euv-technologie mogelijk te lang op zich laat wachten. In ons hpb-onderzoek rafelen we de prestaties van het consistente ASML verder uiteen: de totaalscore van ASML loopt in 2013 iets terug, maar het bedrijf uit Veldhoven prijkt nog steeds bovenaan de lijst met AEX-bedrijven. Met name dankzij de sterke stijging van de beurskoers (die met liefst 48 procent opliep in 2013) en de omzetstijging van elf procent. Ook Unilever behoort, net als het jaar daarvoor, tot de topperformers binnen de AEX. De haperende beurskoers hielp niet mee, maar de hoge verwachte marges en de stijgende groeiverwachtingen waren belangrijke pijlers onder een mooie totaalscore. Unilever ligt voor op de concurrentie, mede dankzij forse kostenbesparingen en investeringen in innovatie: dertig procent van de producten wordt jaarlijks vernieuwd. Ook op het gebied van duurzaamheid heeft Unilever zich inmiddels een vooraanstaande positie weten te verwerven.
SNELLE STIJGERS
De grootste prestatieverbetering in 2013 komt op naam van Ahold en SBM Offshore. Ahold boekte ten opzichte van internationale concurrenten een sterke omzet en wist de marges te verbeteren. Gevolg: de aandelenkoers steeg sterk, met zo’n dertig procent. Ook SBM Offshore, dat dit jaar in opspraak kwam vanwege vermeende steekpenningen, deed het in 2013 erg goed. Het boekte een forse omzetstijging van dertig procent, onder meer dankzij een opdracht voor de bouw en het beheer van twee drijvende productie- en opslagplatforms voor olie; een opdracht met een totale contractwaarde van 3,5 miljard dollar. De aandelenkoers van SBM Offshore steeg in 2013 dan ook ruim veertig procent.
VIJF GROEITHEMA’S
Uit de analyse van dit onderzoek destilleren wij vijf thema’s die een sterke relatie lijken te vertonen met high performance. Het eerste thema is digitalisering. Integratie van on- en offline activiteiten in één naadloos werkend omnichannel-systeem is daartoe de sleutel. Zoals Ahold dat nu doet met de integratie van Bol.com en Appie in haar fysieke activiteiten. Daarnaast is duurzaam gedrag en high performance moeiteloos te combineren. Unilever is hier een mooi voorbeeld van. Als derde thema noemen we wendbaarheid. Hierbij gaat het om bedrijven die het vermogen hebben om zich snel aan te passen aan veranderende marktomstandigheden en die daarbij de time-to-market steeds verder weten te verkorten. Een vierde thema is het opbouwen en deel uitmaken van een ecosysteem, een open netwerk waarin bedrijven soepel samenwerken met toeleveranciers, klanten en andere belanghebbenden in de keten, zoals ASML dat nu doet met de ontwikkeling van de euv-technologie. Sectoroverstijgende samenwerkingsverbanden noemen we als laatste thema: hierbij draait het om het denken over traditionele productgrenzen heen en het vinden van verrassende cross sectorpartners. Dat lukte bijvoorbeeld telecomspeler Belgacom door met BNP Paribas Fortis de Belgian Mobile Wallet te introduceren; een mobiele portefeuille voor smartphonegebruikers die mobiele betalingen, virtuele tickets, kortingsbonnen en klantenkaarten integreert. Door succesvol te zijn op één of meerdere genoemde thema’s kunnen bedrijven hun kans vergroten om uit te groeien tot high performance bedrijf of hun positie moeiteloos continueren.
Sander van Ginkel is managing director strategie van Accenture Nederland.
Peter Zuyderduyn is werkzaam bij Acenture Strategy Consulting.
Deze analyse is gepubliceerd in Management Scope 05 2014.