Steeds meer nadruk op impactvol en duurzaam investeren

Hoe Rooseboom en De Graaf hun rol zien als aanjagers van de transitie naar een betere wereld, bespreken zij met Marc van Voorst tot Voorst, plaatsvervangend directeur van de Nederlandse Vereniging voor Participatiemaatschappijen (NVP). Het gesprek vindt plaats op het kantoor van StartGreen Capital in het monumentale pand van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) in Amsterdam. Hier werken verschillende experts, bedrijven en ngo’s samen aan het behalen van een of meer van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties. In 2017 werd de plek – als eerste ter wereld – omgedoopt tot SDG House.

Wat is het verschil tussen ESG en impactinvesteren?
Rooseboom: ‘Impactinvesteren is het financieren van bedrijven die een positieve impact hebben op mens en milieu. Het gaat verder dan investeringen die rekening houden met de Environmental, Social and Governmental-factoren; hierbij ligt de nadruk vooral op het verminderen van de negatieve effecten op de samenleving.’

Hoe ziet jullie duurzaamheidsbeleid eruit?
Rooseboom: We hebben een duurzaamheidsbeleid dat drieledig is. Allereerst willen we met onze investeringen positieve impact bewerkstelligen. De prestaties staan in ons impact report. Daarnaast hebben we een ESG-beleid. Hierbij gaat het om de risico’s en kansen op ESG-gebied tijdens het investeringstraject. Hoe kunnen we ongunstige effecten van de business reduceren? Sinds 2018 gebruiken we de Theory of Change waarin zowel ESG als impact wordt meegenomen. We beschrijven welke activiteiten een organisatie onderneemt, tot welke effecten die leiden (outcomes) en wat de maatschappelijke doelstellingen (impact) op korte of langere termijn zijn. Met Sinzer, een consultant op het gebied van duurzaamheid, ontwikkelden we een methode om die impact te meten. Tenslotte hebben we een intern duurzaamheidsbeleid. Zo willen we ook onze eigen carbon footprint reduceren en de diversiteit in het team verbeteren.’
De Graaf: ‘Sinds 2019 hebben we een ESG-beleid, dat inmiddels is samengevoegd met een impactbeleid. We leggen steeds meer nadruk op hoe we impactvol kunnen investeren. Ook bij ons hielp Sinzer met het opstellen van een ESG-raamwerk. Dat begon met een materialiteitsanalyse – op welke ESG-indicatoren kunnen we als zorginvesteerders het verschil maken? Vervolgens hebben we op elk thema vier indicatoren bepaald. Alle bedrijven waarin we investeren, leggen we langs deze meetlat.’

Hoe integreren jullie duurzaamheid in investeringsbeslissingen?
Rooseboom: ‘Tijdens het screenen letten we op de ESG-risico’s, we duiken er nog beter in tijdens de due diligence. Ook kijken we naar de impactkansen. Hebben we een bedrijf eenmaal in beheer, dan kijken we met het management hoe we ESG-risico’s kunnen verminderen en impactkansen kunnen verzilveren.’
De Graaf: ‘We beoordelen eerst hoe volwassen een bedrijf is op het gebied van duurzaamheid. Veel startende bedrijven hebben hun ESG-beleid nog niet op orde. Als we besluiten te investeren, doen we een nulmeting en stellen we met het management actiepunten op hoe een bedrijf beter kan presteren op ESG-gebied. Dat lukt niet in twaalf maanden. De horizon is drie tot vijf jaar. Voor een ondernemer is zo duidelijk welke maatregelen hij of zij kan nemen. Vaak zie je terughoudendheid omslaan in enthousiasme. Dat is mooi om te ervaren. Overigens zullen we een bedrijf nooit uitsluiten omdat het slecht scoort op ESG. Dat doen beleggers in beursgenoteerde bedrijven wel; ondernemers die op duurzaamheid onderpresteren, zijn vaak oninteressant om in te investeren. In die aanpak geloven we niet. Een uitzondering is als er significante controverses zijn, die we niet kunnen oplossen. Daar kijken we naar voordat we gaan investeren door middel van een Rep- Risk-screening en in onze due diligence.’

Met welk doel sturen jullie op ESG? Is de achterliggende gedachte compliance, risicomanagement of waardecreatie?
De Graaf: ‘Ik vind dat waardecreatie meer gerelateerd is aan impactinvesteren. Vooral vanuit risicomanagement-oogpunt is het logisch om het onderwerp ESG aan te snijden. Als zaken als diversiteit, datasecurity en afvalbeleid niet op orde zijn, kunnen ze de strategie en doelstellingen belemmeren. Tegelijkertijd wordt ESG belangrijker vanwege de compliance- component. De rapportageverplichtingen over ESG nemen alleen maar toe. Je kunt je maar beter voorbereiden.’
Rooseboom: ‘Helemaal eens. Ik zou eraan toe willen voegen dat een bedrijf ook voldoende aandacht moet besteden aan ESG vanwege het reputatierisico. Je kunt negatief in de media komen als je tekortschiet.’

Zijn er bedrijven die met een sterke focus op ESG waarde wisten te creëren?
Rooseboom: ‘Ik vind Fairphone een mooi voorbeeld. Het bedrijf zet zich in voor betere salarissen en leefomstandigheden van arbeidskrachten die mobiele telefoons elders in elkaar schroeven. Daarnaast strijdt Fairphone tegen verspilling van grondstoffen door recyclebare smartphones te maken. Fairphone begon ooit als ngo, maar is dankzij de duurzame koers en een onderscheidend product een bloeiend bedrijf geworden.’
De Graaf: ‘Een interessant voorbeeld voor ons is Withings, dat impact weet te creëren met smart devices. Hun connected weegschalen, urinescanners en horloges zijn niet alleen handig voor consumenten die gezondheidsindicatoren willen monitoren en verbeteren, maar maken het ook mogelijk om patiënten op afstand te bewaken. Dit spaart niet alleen veel CO2 uit door minder reiskilometers, maar voorkomt ook veel problemen voor patiënten en het zorgsysteem. Withings heeft ook een Life Cycle Assessment (LCA) van zijn producten gedaan en werkt eraan om het assortiment steeds milieuvriendelijker te maken, ook door middel van een programma voor refurbished producten. Door negatieve milieueffecten te verminderen en productontwerp en -innovatie te bevorderen, creëren ze waarde in een wereld die steeds milieubewuster wordt.’

Wie is er binnen uw team verantwoordelijk voor duurzaamheid?
Rooseboom: ‘Als directeur van StartGreen Capital ben ik verantwoordelijk voor ESG en impact. Daarnaast zorgt de sustainability lead, Dylan Perales, voor het mede vormgeven en de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid. Uiteindelijk zijn alle professionals tijdens het investeringsproces bezig met het verder verduurzamen en vergroten van impact bij onze portfoliobedrijven.’
De Graaf: ‘Binnen Gilde Healthcare ben ik hoofd impact en ESG. Stephanie Mooij is als manager ESG & Impact operationeel verantwoordelijk. ESG moet door de directie worden gedragen. Zo is voor medewerkers duidelijk dat het thema belangrijk is en wordt er daadwerkelijk vooruitgang geboekt. Veel collega’s zijn enthousiast over onze duurzamere koers. Maar er zijn ook collega’s die minder overtuigd zijn van het nut en opzien tegen het extra werk dat ESG met zich meebrengt. De boodschap vanuit de leiding is duidelijk: we kunnen en willen niet om ESG heen.’

Waarom is duurzaamheid voor investeerders een ‘Chefsache’? Wat is jullie persoonlijke motivatie?
Rooseboom: ‘Als samenleving moeten we de verantwoordelijkheid nemen om een betere planeet achter te laten aan onze kinderen en kleinkinderen. Investeerders hebben invloed op die transitie – zij kunnen aan de goede knoppen draaien door changemakers financieel te steunen. Als we het tij niet keren, krijgen we de komende jaren verschrikkelijke oorlogen om water, voedsel en huisvesting. De stijgende temperatuur zal leiden tot droogte, de stijgende zeespiegel tot overstromingen; grote gebieden zullen onbewoonbaar worden, er zullen grote vluchtelingenstromen op gang komen.’
De Graaf: ‘De uitdagingen – klimaatverandering en de eindigheid van grondstoffen – zijn duidelijk. We realiseren ons dat we met financiële middelen in de positie verkeren om een verandering teweeg te brengen. Dat is voor de directie van Gilde Healthcare reden geweest om hier vierkant achter te staan en ESG in ons hele investeringsproces te integreren.’

Waarom zijn private equity en venture capital geschikt om verduurzaming naar een hoger niveau te tillen?
Rooseboom: ‘Durfinvesteerders investeren in innovatieve technologieën en producten die anders niet van de grond zouden komen.’
De Graaf: ‘Daarbij leveren private equity en venture capital niet alleen geld, maar zijn ze ook betrokken bij de business. Durfinvesteerders kunnen het transitieproces daadwerkelijk versnellen. Dat lukt investeerders in beursgenoteerde bedrijven minder goed. Een bedrijf dat in handen is van een durfinvesteerder heeft bovendien toegang tot een groot kennisnetwerk. Gilde Healthcare beheert sinds 2019 verschillende fondsen. We hebben veel ervaring opgedaan waarvan portfoliobedrijven profiteren.’

Hoe vaak zit u rond de tafel met het management van een portfoliobedrijf?
De Graaf: ‘Onze ESG-manager heeft regelmatig contact. Daarnaast wordt er één keer per jaar uitgebreid geëvalueerd waar het bedrijf staat, wat de volgende stappen zijn en hoe we kunnen helpen. We leggen een bedrijf niets op, maar denken constructief mee. Het is belangrijk dat de stappen passen bij de groeifase van een onderneming. Van een klein bedrijf moet je niet altijd CO2-metingen in scope 1, 2 en 3 verlangen.’
Rooseboom: ‘Ook wij gaan geregeld in gesprek met het MT van de portfoliobedrijven. Vaak horen we: “Maar we zijn toch al duurzaam bezig?” Daarmee doelen ze op de innovatieve technologie die ze ontwikkelen. We leggen dan uit dat duurzaamheid meer omvat. En dat het bijvoorbeeld ook gaat om diversiteit binnen het team. Zo hadden ze er vaak nog niet naar gekeken.’

Wat zijn de grootste rapportage-uitdagingen?
Rooseboom: ‘Om van bedrijven goede data te krijgen.’
De Graaf: ‘Eerst werkten we met spreadsheets, maar daar slopen veel onjuiste gegevens in. Bedrijven moeten hun gegevens nu op een platform invoeren, waar per vraag ook veel uitleg gegeven wordt om ze te helpen met berekeningen, bijvoorbeeld. Als een getal niet realistisch is, volgt er een foutmelding en uitleg over wat er precies wordt gevraagd. Maar het is nog veel handwerk, het samenstellen van rapportages kost veel tijd. Daarnaast is het pittig om op de hoogte te blijven van nieuwe wet- en regelgeving. De implementatietijd is kort. Onze ESG-professionals zitten er bovenop, zodat wij compliant blijven.’
Rooseboom: ‘Ik hoop dat er snel meer standaardisatie komt. Bedrijven en investeerders kunnen dan beter vergeleken worden. We zitten nog steeds in de uitvindfase. Investeerders hebben allemaal hun eigen manier van rapporteren. Ook institutionele beleggers hebben hun eigen vragenlijsten over de ESG-prestaties.’

Jullie beschikken over een artikel 9-fonds, fondsen met duurzaam beleggen als expliciete doelstelling, die door de EU als meest duurzame fondsen worden bestempeld. Wat betekent dat voor jullie?
Rooseboom: ‘Al onze impactfondsen hebben het artikel 9-label. Er komt in de rapportageverplichtingen veel bij kijken. Een accountant moet de doelstellingen en prestaties valideren. Het is nog een zoektocht, soms is onduidelijk hoe er precies moet worden gerapporteerd.’
De Graaf: ‘Ons zesde, meest recente venture- en groeikapitaalfonds is een artikel 9-fonds. We hebben voor dit fonds naast impactinvesteringscriteria een externe adviescommissie ingesteld die beoordeelt hoe een bedrijf daadwerkelijk bijdraagt aan betere zorg tegen lagere kosten. Als investeerder moeten we de duurzame prestaties goed kunnen verantwoorden richting de Autoriteit Financiële Markten.’

Dit dubbelinterview is gepubliceerd in Management Scope 07 2023.