Peter Berdowski en Ben Vree: ‘De kunst is om vooral rustig te blijven’

Al twee decennia draaiden beide partijen om elkaar heen, maar op twaalf november jongstleden was de kogel ineens door de kerk. Peter Berdowski (51) en Ben Vree (55) brachten die dag een gezamenlijk persbericht naar buiten met de mededeling dat koninklijke Boskalis Westminster de maritieme dienstverlener Smit Internationale overneemt voor een totaalbedrag van 1,35 miljard euro.

Naar verwachting zal de deal in de eerste helft van 2010 worden afgerond. Daarmee is een nieuwe maritieme dienstverlener van wereldformaat een feit. gezamenlijk heeft de nieuwe combinatie een omzet van zo'n 2,7 miljard euro en ruim 13.500 werknemers. Afgesproken is dat Berdowski aan het roer zal blijven staan en dat Vree een plek krijgt in de raad van bestuur van Boskalis.

We spreken Berdowski en Vree op het hoofdkantoor van Boskalis in Papendrecht enkele dagen nadat beiden de fusieplannen wereldkundig hebben gemaakt. ‘Het waren hectische dagen,' zegt Peter Berdowski, terwijl hij ons voorgaat in zijn kamer met uitzicht op de Merwede. Even later komt Ben Vree binnen en overhandigt Berdowski een plastic zak. ‘Een cadeautje,' zegt hij met een brede glimlach. Berdowski haalt een immense vlag van Smit uit de verpakking. ‘De kleuren kloppen in ieder geval,' zegt hij lachend. ‘Blauw en geel. Net als Boskalis. Maar hij is zo groot dat ik er onder kan slapen.'
Vree: ‘Er zit ook nog een kleintje bij. Voor thuis.'
Berdowski: ‘Die moet ik zeker halfstok ophangen, haha.'

De stemming tussen beide heren is overduidelijk ontspannen en aangenaam. En dat is wel eens anders geweest. Vorig jaar nog probeerde Boskalis, samen met haar Lamnalco-partner Rezayat, tevergeefs de Terminals divisie van Smit over te nemen voor 300 miljoen dollar. Later in het jaar kocht Boskalis ruim 6,5 procent van de aandelen van Smit en bracht op diezelfde dag een bod uit van 1,1 miljard euro in contanten op Smit als geheel. Boskalis wilde het bedrijf vervolgens opdelen.

De Harbour-Towage divisie van Smit zou bijvoorbeeld niet mogen blijven. Smit-topman Vree was ‘not amused'. Hij zag niets in een splitsing van zijn bedrijf door Boskalis. Alle avances van Berdowski stuitten dan ook op hevig verzet vanuit het Rotterdamse hoofdkantoor van Smit. In de media beet Vree fel van zich af, de spanning tussen beide bedrijven was voelbaar voor de omgeving.

U zit hier nu wel gezellig met elkaar te grappen, maar ik heb begrepen dat de emoties ten tijde van het vorige overnamebod behoorlijk hoog opliepen.
Berdowski: ‘Klopt. Ik heb hier wel medewerkers schuimbekkend aan mijn tafel gehad die zich beklaagden over het feit dat Smit-medewerkers te kennen hadden gegeven niet voor baggerboeren te willen werken. "Daar moet je op reageren in de pers," zo werd mij dringend verzocht. Maar dit soort ketelmuziek, zoals we dergelijke emotionele reacties van medewerkers noemen, hoort er nu eenmaal bij. Het maakt allemaal deel uit van het Handboek Soldaat voor de bestuurder. De kunst is dan om vooral rustig te blijven en niet met grote hoeveelheden modder te gaan gooien. Hoewel we dat laatste natuurlijk wel erg goed kunnen.'

Hoe gaat zoiets vervolgens? Is er dan een tijdje absolute radiostilte of heeft u tussendoor toch contact met elkaar onderhouden?
Vree: ‘We hebben elkaar tussendoor niet persoonlijk gebeld, nee. We stonden immers lijnrecht tegenover elkaar. Het heeft ook best wel even geduurd voordat we elkaar weer gesproken hebben. "Wie zal het eerst met de ogen knipperen?", zo werd over en weer gedacht. Ineens was daar dan het postiljon d'amour van Peter.'

Het lijkt me best moeilijk om na twee rigoreuze afwijzingen in relatief korte tijd nog een keer een poging te wagen.
Berdowski: ‘De tijd is nu rijp, zo meenden we. Een jaar geleden was dat bij nader inzien niet het geval. Op de dag dat Lehmann Brothers failliet werd verklaard, 15 september 2008, brachten wij ons voorgenomen bod uit bij Smit. Dat was tevens de dag dat officieel de crisis haar intrede deed in Nederland. Ook ons leek het beter om niet door te gaan met de overname. Eerst maar eens kijken hoe de wereld zich zou gaan ontwikkelen.

Nu, ruim een jaar later, valt onze aankondiging van de fusie bijna tot op de dag samen met de mededeling van het CBS dat Nederland officieel uit de recessie is. Op mijn verzoek was er eind oktober jongstleden dan ook een afspraak gepland met Ben om opnieuw te spreken over een mogelijke fusie.'

Kwam het verzoek van Boskalis voor u onverwacht?
Vree: ‘Ja. Maar we wilden het voorstel best objectief bekijken. Dat zijn we overigens ook verplicht aan onze aandeelhouders. En het nieuwe verhaal van Boskalis, waarbij Smit intact blijft, paste keurig in onze strategie.'

Maar hoe kon die ommekeer zo snel plaatsvinden?
Berdowski: ‘Ik denk dat de snelheid inderdaad redelijk uniek is. Maar die snelheid was mogelijk omdat veel van het voorwerk vorig jaar al had plaatsgevonden. Het financiële plaatje was bijvoorbeeld al een keer eerder uitgerekend. En het helpt natuurlijk ook dat we elkaar al kenden omdat Boskalis sinds vorig jaar aandeelhouder is van Smit. Ook dat heeft een belangrijke rol gespeeld bij het bezegelen van de deal. We hebben het laatste jaar om die reden veel contact gehad.

Ben en ik hebben geregeld gesproken over de ontwikkelingen in de markt. Persoonlijk klikten wij - ondanks onze meningsverschillen vorig jaar - ook wel met elkaar. We kennen elkaar nu tien jaar en bevinden onszelf in een vergelijkbare positie. We staan allebei aan het hoofd van een kleinere multinational in een hele grote wereld. Die ervaring - plus de maritieme aard van onze activiteiten- delen we. En er zijn maar weinig mensen waar we ons wat dit betreft mee kunnen vereenzelvigen. Dat schept hoe dan ook een band. Daarnaast delen we dezelfde humor. Het helpt bij het sluiten van een overeenkomst als deze ook dat je elkaar mag.'

U moest het natuurlijk anders aanpakken dan de vorige twee pogingen. Want u wilde natuurlijk niet voor de derde keer een blauwtje lopen.
Berdowski: ‘Inderdaad. We hebben als Boskalis de afgelopen zomer goed nagedacht en diverse scenario's uitgewerkt. We hebben de plannen met een klein select groepje opgesteld. Ik wist dat er voor dit voorstel draagvlak zou zijn bij de commissarissen en aandeelhouders en we wisten ook dat het gefinancierd kon worden. Verder wilde ik het plan nog niet al te ver uitwerken.

Ik wilde het eerst bij Ben neerleggen zodat we er gezamenlijk verder invulling aan zouden kunnen geven. Tijdens ons eerste gesprek op 22 oktober heb ik dan ook het volgende gezegd. "Ben, je hebt me verteld dat een fusie alleen bespreekbaar is wanneer deze past in jullie strategie waarbij de vier activiteiten van Smit behouden blijven. Ik heb mijn huiswerk gedaan, maar laat hierbij ook ruimte over voor jullie invulling ervan."

Waarom nu een bod uitbrengen op het hele bedrijf, terwijl Boskalis vorig jaar nog een bod deed op uitsluitend de Terminals divisie van Smit?
Berdowski: ‘Het overnamebod vorig jaar op Smit Terminals was op initiatief van Lamnalco, een gezamenlijk bedrijf van Boskalis en het Saudische bedrijf Rezayat. Lamnalco had belang bij deze overname omdat het daarmee wereldmarktleider zou worden in olie- en gasterminals. En dat initiatief hebben wij uiteraard gesteund. We hebben het voorstel ook als Lamnalco neergelegd bij Smit. Niet als Boskalis.'

En waarom een jaar geleden een
bod voor overname afwijzen en deze nu
omarmen?
Vree: ‘De ommekeer heeft niet te maken met de prijs. Het is veel meer een strategische overweging geweest. De markt en omgeving zijn het afgelopen jaar sterk veranderd. We kunnen best alleen verder, maar we zien ook dat een fusie met Boskalis ons kansen biedt. Uiteindelijk is dat natuurlijk het belangrijkste.

Het is goed voor het bedrijf. En ik realiseer me heel goed dat het mijn rol zal veranderen. Maar daar gaat het niet om. Het bedrijf staat centraal. Bovendien, en dat is een erg belangrijk punt voor ons, blijven de vier disciplines van Smit - dus ook Harbour Towage - nu bij elkaar. Onze identiteit blijft behouden. Dat is een wezenlijk verschil met het vorige bod. Boskalis wilde destijds Smit opsplitsen en de havensleepdiensten doorverkopen. Daar is nu geen sprake van.

Het was voor mij erg belangrijk om persoonlijk van Peter te horen dat het bedrijf intact blijft. En eerlijk gezegd was ik aanvankelijk wel wat argwanend. Is hier geen sprake van een tweetrapsraket?, vroeg ik me af. Wordt er niet plotseling nog een heel groot konijn uit de hoed getoverd? Is dit wel de hele boodschap? Ik moest er kortom wel even over nadenken.'

Berdowksi: ‘Toch wel een minuut of twee...'
Vree: ‘Nou, zo lang nu ook weer niet. Maar zonder gekheid. Ik wilde niet meteen reageren. Dan kun je namelijk niet meer bewegen. We hebben daarom de keuze gemaakt om het voorstel in kleine kring te houden. Ik was op dat moment immers niet helemaal zeker van de intenties van Peter.'