De cfo neemt betere beslissingen dankzij kunstmatige intelligentie
Bedrijven kunnen putten uit een groeiende hoeveelheid aan zowel financiële als niet-financiële data. Mits goed ingezet, biedt dit stuwmeer van data waardevolle informatie voor de strategische bedrijfsvoering. Niet alleen informatie met betrekking tot profit & loss maar in toenemende mate ook inzicht in klantgedrag en potentiële omzetgroei zijn cruciaal bij het nemen van strategische beslissingen. Hoe slim gebruik van data kan bijdragen aan de winstgevendheid, laten datagedreven bedrijven als Microsoft, Amazon en Google zien. Hetzelfde geldt voor farmaceutische bedrijven zoals Pfizer en Novartis en financiële instellingen zoals de Bank of America. Een van de succesfactoren, zo blijkt uit internationaal onderzoek, is dat deze bedrijven intensief gebruikmaken van data om strategische beslissingen te ondersteunen. Bedrijven – groot én klein – kunnen hiermee hun voordeel doen. Maar wie pakt dit binnen de onderneming op? De cfo en andere financiële professionals zijn door hun analytisch vermogen bij uitstek geschikt om hiermee binnen de onderneming aan de slag te gaan.
Ontsluiten van waardevolle data
Slim gebruikmaken van data is zeker geen privilege van grote bedrijven. Dankzij de technologie zijn de praktische obstakels om data in te zetten in de bedrijfsvoering verdwenen. Kunstmatige intelligentie zoals machine learning helpt bij het ontsluiten van grote volumes aan ongestructureerde data. Machine learning kan dankzij algoritmen op basis van grote hoeveelheden diverse data gerichte voorspellingen doen. Daarbij geldt: hoe meer informatie, hoe beter het model. Investeringsbudgetten voor kostbare dataopslag en -analyse zijn ook minder hoog, mits opslag grotendeels plaatsvindt in de cloud en programmeertaal open source is.
De mogelijkheden gaan veel verder dan financiële data alleen. Algoritmen kunnen inmiddels ook tekstbestanden, foto’s en video’s analyseren. Aan de hand van de data van bestelhistorie, tevredenheidsonderzoek, productkeuze en andere klantkenmerken lukt het bijvoorbeeld om onvermoede overeenkomsten tussen winstgevende klanten te vinden. Door meer van de marketinginspanningen te richten op deze groep klanten en de inzichten te gebruiken om soortgelijke klanten aan te trekken, of door te besparen op bepaalde kostenposten en tijdig afscheid te nemen van potentieel niet-winstgevende klanten, kan de organisatie strategische beslissingen nemen om de winstgevendheid te verhogen.
Analytische kwaliteiten
De strategische voordelen van data-technologie zijn talrijk. Toch is er in Europa onder cfo’s nog veel voorzichtigheid met het gebruik van de nieuwe technologieën. Veel van hen hebben de technologische innovaties nog niet voldoende onder de knie. Zonde, want juist de cfo kan hier een voortrekkersrol in vervullen. De analytische kwaliteiten van de cfo maken hem of haar uiterst geschikt om deze ontwikkeling in de onderneming te sturen.
Cruciaal is dat de cfo de technologie omarmt, kennis opdoet en experimenteert met bijvoorbeeld machine learning. Omscholing tot datascientist is niet nodig, wel moet de cfo de taal van deze experts verstaan: dat helpt om de mogelijkheden binnen de onderneming te verkennen. Aansprekende toepassingen liggen bijvoorbeeld op het terrein van risicomanagement. Ook bewijst kunstmatige intelligentie haar kracht bij waardecreatie, in nauwe samenwerking met de ceo en andere senior managers zoals de chief information officer.
Risicomanagement
Machine learning bewijst zijn waarde in steeds meer bedrijven bij het detecteren en voorkomen van fraude. De technologie kan op basis van uiteenlopende variabelen de kans op fraude beter inschatten. Denk aan het historisch betaalgedrag van een klant, de producten die de klant afneemt en informatie uit externe kredietregisters. Maar de technologie kan meer. Bijvoorbeeld unsupervised zoeken naar afwijkende patronen in de data. De methoden van fraudeurs veranderen immers continu. Terwijl wij mensen door de werking van ons brein uitsluitend kunnen zoeken naar bekende patronen in de beschikbare data, is technologie in staat te zoeken naar elke mogelijke correlatie die op fraude kan duiden. Technologie helpt ook bij het voorspellen van het betaalgedrag van klanten. Traditioneel kijkt de onderneming naar de tijd die een vordering uitstaat. Waarom niet deze informatie combineren met meer interessante variabelen uit openbare bronnen, zoals betalingsproblemen met andere bedrijven in het verleden of lopende rechtszaken.
Praten tegen erica
Kennis van technologie zorgt ervoor dat de cfo ook in staat is beter in te spelen op processen in andere bedrijfsonderdelen – kunstmatige intelligentie wordt immers in steeds meer bedrijfsprocessen ingezet. Organisaties krijgen onvermijdelijk te maken met de bijbehorende nieuwe uitdagingen. Neem de virtuele assistent Erica van de Bank of America, die nu al meer dan een miljoen klanten bedient. Klanten kunnen Erica niet alleen om rekeninginformatie vragen, maar haar ook mondeling opdracht geven geld over te maken. Dat vraagt achter de schermen natuurlijk om nieuwe structuren om deze processen uit te voeren en fraude te herkennen en ondervangen. Er is niet alleen een algoritme dat ervoor zorgt dat Erica goed ‘verstaat’ wat de klant haar opdraagt, er is ook een algoritme dat ervoor zorgt dat het bedrag van de mondelinge overboeking wordt overgeschreven naar de juiste rekening. De keerzijde van deze technologie is dat er misbruik van gemaakt kan worden, bijvoorbeeld door een valse opdrachtgever.
Cfo’s zullen daarom moeten nadenken over hoe misbruik te voorkomen is. De analytische expertise van de cfo biedt meerwaarde bij deze processen, bijvoorbeeld bij het stellen van de juiste vragen en het analyseren van de kwaliteit van data. Een ander mogelijk probleem is dat databestanden soms zo groot zijn dat de technologie onzinnige correlaties vindt. Zo is het statistisch mogelijk om een correlatie aan te tonen tussen het aantal pasgeborenen en het aantal ooievaars in Nederland. Daar heeft de cfo een belangrijke rol, hij of zij is bij uitstek in staat om erop toe te zien dat de data en de technologie op een correcte manier worden gebruikt.
Partnerschap en waardecreatie
Uit onderzoek van Vlerick Business School blijkt dat cfo’s voor zichzelf in de toekomst een grotere rol zien op strategisch vlak, in partnerschap met de ceo of andere senior managers. In die rol denkt de cfo actief mee over toekomstscenario’s, nieuwe businessmodellen en plannen van aanpak. Machine learning kan daarbij helpen, bijvoorbeeld door het beter voorspellen van verwachte omzet en het analyseren van bestaande kostenstructuren. Dankzij de technologie is het mogelijk diverse nieuwe variabelen mee te nemen die vaak ontbreken in traditionele financiële modellen, of gebruikte variabelen te toetsen. Gebruikt de onderneming bijvoorbeeld wel de juiste kpi’s?
Ook bij het waarderen van bedrijven en bij acquisities heeft analyse van niet-financiële data meerwaarde. Financiële data als cashflow blijven belangrijk. Het analyseren van klantenbeoordelingen op sociale media kan helpen de houdbaarheid van de cashflow te duiden. Dankzij kunstmatige intelligentie kun je in kaart brengen hoe klanten zich online uiten over de producten en diensten van de onderneming. De technologie is in staat om positieve en negatieve woorden te wegen. Andere niet-financiële parameters zijn bijvoorbeeld het beloningsbeleid en de duurzame strategie van de onderneming. In deze tijd is het belangrijk om in kaart te brengen hoe een onderneming naast financiële waarde ook in staat is maatschappelijke waarde te creëren.
Proactief en ondernemend
Alle reden dus voor cfo’s om zich deze innovatieve technologieën eigen te maken. Een ondernemende houding is daarbij van belang: cfo’s zijn vaak wat conservatief. Eventuele angst voor de technologie is onterecht. Door technologie zal de functie van cfo en andere financiële professionals niet verdwijnen. Wel zal deze veranderen. Ik vergelijk het graag met de onrust midden jaren ’50, toen de uitvinding van de computer ervoor zorgde dat boekhouders niet langer alleen op papier hoefden te werken. Het was onterechte onrust, we zijn nu zo’n 65 jaar verder en er zijn meer financiële professionals dan ooit in het bedrijfsleven. In de toekomst zullen meer taken van de financiële afdeling worden geautomatiseerd. De reactieve rol van de cfo verandert daardoor in een meer proactieve rol. In onze onderzoeken geven cfo’s ook al aan minder tijd te spenderen aan traditionele rapportage en controlling. Een welkome ontwikkeling. Dankzij automatisering heeft de drukbezette cfo meer tijd voor risicomanagement en waardecreatie en meer specifiek de kans om zich steeds meer te ontwikkelen in de rol van adviseur en strategische partner van de ceo.
Dit artikel is gepubliceerd in Management Scope 10 2019.