Veilig ai-gebruik op de werkvloer: richtlijnen zijn essentieel
Generatieve ai groeit snel in populariteit binnen Europa en Nederland. Het recente onderzoek Trust in generative AI onder meer dan 30.000 Europese deelnemers toont aan dat ongeveer twee derde van zowel de Nederlandse (65 procent) als Europese (66 procent) bevolking bekend is met deze technologie. Vooral tools zoals ChatGPT worden veelvuldig gebruikt voor persoonlijke doeleinden, zoals het genereren van ideeën of het opzoeken van informatie. Ongeveer 30 procent van de respondenten maakt zeker wekelijks gebruik van deze ai-tools.
Opvallend is het verschil tussen privégebruik en zakelijk gebruik: waar 47 procent GenAI inzet voor persoonlijke activiteiten, gebruikt slechts 23 procent het voor werkgerelateerde taken.
Optimisme en angst
Het optimisme over GenAI is groot. Werknemers zien nu al hoe GenAI hen helpt om efficiënter en creatiever te werken. De meeste gebruikers van GenAI in Nederland geloven bovendien dat GenAI hun werk de komende twee jaar gemakkelijker (77 procent) en leuker (77 procent) zal maken, en dat het mogelijk sommige taken zal automatiseren (45 procent). Tegelijkertijd bestaat er wantrouwen jegens GenAI. Mensen vertrouwen de technologie meer bij eenvoudige taken zoals het maken van samenvattingen, terwijl ze terughoudender zijn bij toepassingen met een hoger risico, zoals financieel advies. Respondenten maken zich vooral zorgen over deepfakes, desinformatie, privacy-schendingen en onnauwkeurige resultaten. Opmerkelijk is dat degenen die de technologie daadwerkelijk gebruiken, vaak een positiever beeld hebben van de voordelen ervan. Niet-gebruikers hebben waarschijnlijk een sterke angst voor het onbekende. Bedrijven moeten niet langer wachten om een visie te vormen over wat ai voor hen betekent, om te voorkomen dat ze achterblijven in productiviteit en talent verliezen.
Bedrijven kunnen het beste omgevingen creëren waarin werknemers zich comfortabel voelen om te experimenteren met ai en het op een veilige en gestructureerde manier kunnen omarmen, daarmee waarborgen ze ook de veiligheid en het verantwoorde gebruik van hun data. Essentieel zijn duidelijke richtlijnen en beleid rond het verantwoord gebruik van generatieve ai, naast investeringen in training om werknemers vertrouwd te maken met ai.
Geen beleid
Zorgelijk is dat ongeveer een kwart van de organisaties niet beschikt over die toch zo belangrijke richtlijnen voor het gebruik van generatieve ai.
De invoering van de Europese AI Act op 1 augustus 2024 heeft veel Nederlandse bedrijven wel aangezet tot herbezinning op hun (Gen)AI-aanpak. Maar bedrijven moeten zich niet blindstaren op die wet. Naast de nieuwe ai-verordening blijft bestaande wetgeving op ai-systemen namelijk van toepassing, zoals de regelgeving rond auteursrecht, discriminatie, werknemersrechten en menselijke veiligheid. Verder gaat betrouwbaar gebruik van ai niet alleen over naleving van de regels. Zeker zo belangrijk is dat bedrijven doordrongen zijn van een intrinsieke motivatie om ai op een robuuste en ethische manier te gebruiken. Een duidelijke visie over de inzet van ai voor elk bedrijf, en het opstellen van beleid en richtlijnen, is een essentiële stap om ook op dit vlak toekomstbestendig te worden.
Dit onderzoek door Marc Verdonk en Sjoerd Kampen, beiden partners bij Deloitte, iis gepubliceerd in Management Scope 01 2025.