Leon van Riet (NN Group) over de pensioentransitie: ‘Geen tijd te verliezen’

Van Riet is sinds 2020 ceo bij ‘het levenbedrijf’ van NN, zoals Life & Pensions in de wandelgangen wordt genoemd. Het is, zo tekent Bloos aan, ‘een groot en belangrijk onderdeel’ van NN Group en ‘dús’ mag Van Riet zich ‘een invloedrijk persoon binnen NN’ noemen, al is Van Riet zélf zichtbaar ongemakkelijk bij die kwalificaties. ‘Nee, zo kijk ik er helemaal niet naar. Ik vind het natuurlijk wel fijn om met iets substantieels bezig te zijn. Maar de kracht van NN is juist dat we van meerdere markten thuis zijn. Het één is echt niet belangrijker dan het ander. Sterker nog: de groei moet in de toekomst juist ook uit de andere onderdelen komen.’
Voor zijn tijd als ceo Life & Pensions gaf Van Riet leiding aan één van de andere onderdelen: Schade & Inkomen. En in de bijna 20 jaar daarvoor was hij werkzaam bij Delta Lloyd. Hij is een van velen die met Delta Lloyd meekwamen, na de overname door NN. Van bloedgroepen is er volgens Van Riet al lang geen sprake meer, laat staan van een bloedgroepenstrijd. Van Riet: ‘Nee, dat speelt niet. Ik denk dat we met de overname hebben bewezen dat één plus één drie is. We hebben nu the best of both worlds. Heel soms is er een blik van verstandhouding onder de collega’s, zo van “ha, jij bent net als ik afkomstig van Delta Lloyd”. Maar er is inmiddels zoveel nieuwe instroom, er is alweer een aantal nieuwe overnames geweest, dat van bloedgroepen geen sprake meer is.’

Als ik de verhalen over u mag geloven, bent u vooral een doener, iemand die weet wat hij wil, iemand die vooral naar het resultaat kijkt – herkent u zich daarin?
‘Ik ben zeker resultaatgericht. Ik leg voor mezelf de lat altijd vrij hoog. En daarmee verwacht je al snel dat andere mensen in je omgeving hetzelfde doen. Ik probeer altijd goed helder te hebben hoe de klus die we te klaren hebben eruitziet. En met de langetermijnvisie in het achterhoofd handel ik. Die visie probeer ik dan als een inspirerend, lonkend perspectief aan de organisatie over te brengen. En dan zetten we samen met de organisatie de schouders eronder. Dat is mijn aanpak, mijn stijl. De resultaatgerichtheid gaat veel verder dan alleen het financiële resultaat. Het gaat me vooral ook om klanttevredenheid en om medewerkerstevredenheid. Het gaat vooral ook om duurzaamheid.’

Als u de laatste zeven jaar als ceo van eerst Schade en Inkomen, en nu ‘het levenbedrijf’ overziet, doet u als leider nu dan dingen anders dan in het begin?
‘Ik heb me door de jaren heen natuurlijk ontwikkeld. Gelukkig maar. Door ervaring weet ik nu beter waar ik op moet letten en vooral ook waar ik even niet op hoef te letten. Daar ben ik doelmatiger in geworden. Zeker als ik 10 of 15 jaar terugga in de tijd, zie ik bij mezelf een duidelijk verschil. De jongere versie van mezelf had de neiging álles belangrijk te vinden. Nu laat ik veel meer los. Ik probeer de organisatie te empoweren. Ik durf erop te vertrouwen dat ik slechts af en toe hoef in te springen. Dat loslaten kostte me in het begin moeite, maar het gaat me steeds beter af. Het moet ook wel, want door mijn dubbelrol als ceo en board member, komt er op een dag heel veel voorbij. Ik kan me simpelweg niet met alles bezighouden.’

Wat ziet u als uw belangrijkste succes bij NN?
‘Dan denk ik toch terug aan mijn jaren bij het schadebedrijf. Ik kwam mee van Delta Lloyd en het was echt een mooie klus om die twee schadebedrijven – met ook nog eens elk hun eigenaardigheden en problemen – te integreren. En het is wonderwel goed uitgepakt. Het is heel goed gelukt om de twee culturen samen te laten gaan. Het was een succesvolle integratie. Een inspirerende tijd. En direct na die integratie kregen we de mogelijkheid om ook VIVAT Schade over te nemen. Toen zijn we full speed verdergegaan, “erop en erover” zou je in wielertermen zeggen. Vanuit deze drie losse bedrijven hebben we onze marktleiderspositie verworven. Heel motiverend om hieraan mee te mogen werken.’

Gaat daar u hart het snelst van kloppen: transitie, integratie?
‘Dat stimuleert me wel ja. Het is ook mijn achtergrond en mijn oorspronkelijke expertise. Ik ben ooit bij KPMG begonnen als integratiespecialist. Maar ik vind andere dingen ook interessant hoor. Klantcontacten bijvoorbeeld. Ik vind het altijd leuk om te kijken waar de behoeftes van de klant liggen. Om daarmee aan de slag te gaan. Te werken aan nieuwe use cases. Zo bezoek ik veel klanten en adviseurs om over allerlei ontwikkelingen te praten. Ik heb voor mezelf de regel ingesteld dat ik zeker een kwart van mijn tijd met klanten bezig ben. Een risico voor een ceo is dat je op een gegeven moment alleen nog maar met interne zaken bezig bent, binnen de vier muren van het hoofdkantoor. Allemaal heel belangrijk, maar het is niet de kern waar het om draait, uiteindelijk begint alles bij de klant.’

Over transities gesproken: een belangrijke verandering voor u en uw organisatie is de nieuwe Wet toekomst pensioenen, de Wtp. Hoe staat die transitie ervoor?
‘De nieuwe pensioenwet zorgt voor een ingrijpende en omvangrijke verandering in het pensioenlandschap en dus ook bij ons. Als sector hebben we vier jaar om die transitie te vervolmaken. We zitten er nu middenin. Het brengt heel veel veranderingen met zich mee. De nieuwe pensioenregeling gaat ons allerlei nieuwe kansen brengen. Daar willen we op inspringen. We willen zeker niet defensief in de wedstrijd zitten en juist een stapje extra zetten om onze klanten in de toekomst nog beter te bedienen. Het is heel belangrijk om de klant ook goed te informeren wat het nieuwe stelsel inhoudt, ook omdat er voor de klant straks veel meer keuzes te maken zijn. Daar komt heel veel bij kijken: goede communicatie via goede portals bijvoorbeeld. Een monsterklus.’

Hoe is het binnen NN gesteld met de pensioentransitie?
‘Met twee van onze drie pensioenlabels lopen we voorop. Zowel NN als BeFrank waren als eerste klaar in de markt voor de Wtp. Zij konden als eerste de klant het nieuwe product aanbieden. Ons derde bedrijf, pensioenuitvoerder AZL, heeft nog wat meer werk te verzetten, maar ook daar maken we nu grote stappen. Ik ben trots op onze voorlopersrol. Ik wil ook echt verantwoordelijkheid nemen. Dat doen we bijvoorbeeld door kennissessies voor de pensioensector te organiseren. We hopen op die manier de markt mee in beweging te krijgen.’

Nu is de Wtp nog altijd met veel gedoe omgeven, met name in politiek Den Haag. Er is bijvoorbeeld een nieuw kabinet in de maak, met partijen die het nieuwe stelsel helemaal niet zien zitten. Maakt u zich daar zorgen over?
‘Alle onduidelijkheid over de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel is niet goed. Er is 15 jaar over de Wtp gesproken en het is nu tijd om de wet uit te voeren. De aanhoudende discussies zorgen voor een afwachtende houding bij de betrokken partijen. Zo merken wij nu al dat veel bedrijven zeggen “laten we nog maar heel even wachten met het aanpassen van onze pensioenorganisatie en het voldoen aan de nieuwe wetgeving.” Daardoor dreigen we over een aantal jaren, als de deadline nadert, echt in de problemen te komen. We moeten nu meters maken om dat te voorkomen. Dus ja, laten we met die Wet toekomst pensioenen aan de slag gaan!’

Zijn bedrijven in Nederland voldoende met dat nieuwe pensioen bezig?
‘Dat baart me soms zorgen. Bij elk Kamerdebat hoor ik van bestuurders dat ze de neiging hebben om “even te wachten”. Dat is risicovol. Daar zijn we niet bij gebaat. Hoe de discussie ook verloopt: als je door je oogharen heen kijkt, zie je wel degelijk waar het heen gaat met het pensioen. Het einddoel staat vast, de weg ernaartoe kan misschien nog beperkt wijzigen. Dat ligt ook in lijn met internationale pensioentrends. De pensioensector heeft nog minder dan vier jaar voor de transitie, het is dus van belang dat bedrijven er nu mee aan de slag gaan. Anders komt de pensioensector in tijdnood.’

Een ander belangrijk dossier voor u was de afhandeling van de zaak rond de woekerpolissen. Eind vorig jaar heeft NN daarover een schikkingsovereenkomst gesloten met de betrokkenen. Hoe kijkt u daarop terug?
‘Het is heel fijn om dat boek binnenkort dicht te kunnen slaan. Het goed ten uitvoer brengen van de overeenkomst die we met de claimorganisaties hebben gesloten heeft voor mij nu de hoogste prioriteit. We willen het binnen anderhalf jaar helemaal uitgevoerd hebben. Dit was voor ons een heel vervelend reputatiedossier. Het is mooi dat er straks echt een punt achter staat, zeker ook met het oog op alle marktveranderingen en de nieuwe pensioenwetgeving. We kunnen dan weer met open vizier naar de kansen in de markt kijken.’

Als ceo zult u ongetwijfeld ook veel aandacht hebben voor artificial intelligence (ai), misschien ook wel in de afhandeling van de claims. Hoe beoordeelt u kansen en risico’s?
‘Ai gaat dusdanig snel dat we niet eens weten waar we over drie of vijf jaar staan. Maar ik zie bij ai toch vooral heel veel toepassingsvormen waar wij als verzekeraar ons voordeel mee kunnen doen. We zitten op een enorme berg aan waardevolle data en ai kan ons helpen om die data te ontginnen. Ik zie vooral heel veel kansen waarvoor we zeker nieuwe use cases zullen ontwikkelen. Natuurlijk zijn er ook risico’s en moeten we er alles aan doen om de security op orde te hebben en de privacy van de klanten te waarborgen. Daar zijn en blijven we extra alert op. Ai-modellen zullen in onze branche nooit volledig autonoom mogen beslissen. Zo’n model mag voor ons nooit een claim afwijzen of toekennen. Dat zal uiteindelijk altijd een mens moeten doen. Maar ai kan wel heel goed helpen om tot een afgewogen beslissing te komen.’

NN is ook volop bezig met de klimaatdoelen en met ESG-beleid. Waar ligt op dat gebied voor u de nadruk?
‘Met een beleggingsportefeuille bij Life & Pensions van in totaal ruim 130 miljard euro kunnen we natuurlijk een verschil maken – zeker met de aandelenbeleggingen en in de leningenportefeuille. We hebben als ambitie om de uitstoot op basis van ons beleggingsportefeuille naar net zero te krijgen in 2050. Daar zetten we fors op in. Maar onze ESG-agenda is veel breder. Het “E”-deel is belangrijk, maar we hebben ook veel aandacht voor het “S”-deel. We zetten sterk in op goed werkgeverschap aanvullend op onze verzekeringsproposities met extra veel aandacht voor verzuim, reïntegratie, preventie en mantelzorg.
Een interessant project dat we nu hebben lopen, is “de doorwerkgever”. Dat richt zich op mensen van rond de pensioengerechtigde leeftijd. Onder die groep is er veel verzuim. Daar willen we slimmer mee omgaan, bijvoorbeeld door regelingen aan te bieden om parttime te gaan werken. Of door het juist mogelijk te maken om na het bereiken van de aow-leeftijd nog even langer door te werken. We zetten flink in op onze human capital planner – een datadashboard dat allerlei relevante pensioen- en hr-inzichten uit de onderneming samenbrengt. Goed inzicht hebben in je werknemersbestand wordt in de toekomst steeds belangrijker, daar ben ik van overtuigd. We staan nog maar aan het begin van wat er op dat terrein allemaal mogelijk is.’

Vooruitkijkend naar de komende jaren, wanneer bent u tevreden?
‘Ik ben vooral tevreden straks als het ons gelukt is om de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel succesvol uit te voeren. Daar willen we als NN graag onze verantwoordelijkheid pakken, om dat verder te brengen. Verder wil ik dat we op een aantal vlakken de komende jaren nog beter gaan scoren. We willen een bedrijf zijn met uitmuntende klanttevredenheid, met hoge medewerkerstevredenheid en oog voor maatschappij en klimaat. Ik denk dat ik daar de komende jaren mijn handen wel vol aan heb.’

Dit bedrijf zal in transitie blijven. In de wandelgangen passeren nieuwe overnamekandidaten en wordt NN ook zelf genoemd als mogelijk overnamedoelwit. Goed nieuws voor u als transitiespecialist?
(Lacht) ‘Daar kan ik natuurlijk niets over zeggen. Consolidatie is in deze sector een belangrijke trend, bij de intermediair, bij de verzekeraars en bij de pensioensector. We zitten nog midden in de golf. Mogelijk is een belangrijk deel van de nationale consolidatie achter de rug, hoewel er wellicht binnen onze sector ook nog wel enkele stappen gezet kunnen worden. En dat geldt ook voor de internationale consolidatie. Waar dat gaat eindigen? Geen idee. Het zijn interessante tijden, zeker voor een transitiespecialist.’ 

Interview door Jan-Wouter Bloos, partner bij Deloitte. Gepubliceerd in Management Scope 05 2024.