Zorggroep 's Heeren Loo kijkt verder dan de commerciële banken
De grootste landelijke organisatie voor het bieden van zorg, huisvesting en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking, ’s Heeren Loo, had begin dit jaar een primeur. Binnen Europa kreeg de organisatie als eerste in de langdurige zorg een financiering van de Europese Investeringsbank. De lening van 200 miljoen wordt geïnvesteerd in nieuw te bouwen duurzame woningen en dagbestedingslocaties. Voor cfo Ernst Klunder voelde het partnerschap van het begin af aan goed. Aan branchegenoten vertelt hij graag waarom hij de samenwerking zo waardeert en hoe deze in elkaar steekt.
De EIB kan ambassadeurs als Klunder goed gebruiken, zegt de Vlaamse oud-politicus Kris Peeters, de er in januari 2021 aantrad als vicevoorzitter. De in Luxemburg gevestigde bank is bij het bedrijfsleven nog vrij onbekend als kredietverstrekker. Dat moet veranderen. Zeker nu de EIB – zo besloot de Europese Unie onlangs – zal transformeren tot een klimaatbank die de Europese klimaatdoelen moet helpen verwezenlijken. ‘De uitdaging om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken, is door de coronacrisis nóg groter geworden’, aldus Peeters. Maar liefst 1.000 miljard zal de EIB in de komende tien jaar mobiliseren om de Europese economie na de coronapandemie uit het slop te trekken en de energietransitie te realiseren. Peeters en Klunder vertellen geanimeerd over de meerwaarde van hun partnerschap tijdens een dubbelinterview met Saskia Laseur, managing partner bij advocatenkantoor Van Doorne, en Roel Botter, partner bij Van Doorne. Als advocaat gespecialiseerd in financiële transacties begeleidde Botter de kredietverlening tussen ’s Heeren Loo en de EIB.
Waarom koos ’s Heeren Loo voor een lening van de EIB?
Klunder: ‘’s Heeren Loo is een 130 jaar oude instelling die zich bezighoudt met het bieden van zorg, huisvesting en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking. We ondersteunen ruim 14.000 cliënten verdeeld over 1.100 locaties. Dat varieert van woonzorgparken tot woningen in de wijk of kinderen die nog bij hun ouders thuis wonen. Dat doen we met bijna 17.000 medewerkers. ’s Heeren Loo is daarmee de grootste organisatie op het gebied van begeleiding, verzorging en huisvesting van mensen met een verstandelijke beperking. Mensen wonen gemiddeld 40 jaar bij ons. Vanzelfsprekend hebben we een grote vastgoedportefeuille waarbinnen altijd wel wat te bouwen, verbouwen of renoveren is. De komende vijf jaar staan er 300 projecten op de rol. Voor de financiering daarvan keken we verder dan de commerciële banken. We wisten dat de EIB actief was op de zorgmarkt – in Nederland kregen reguliere en universitaire ziekenhuizen al eerder leningen. Dat leek ons een goed alternatief. De kennismaking was bijzonder: we kregen bezoek van EIB-medewerkers uit Hongarije, Duitsland en Oostenrijk, vergezeld van een vertaler. Het klikte meteen. De delegatie was ook enthousiast; de EIB bleek een gelijkgestemde partij. Natuurlijk zijn zakelijke voorwaarden belangrijk bij een financiering, maar de zielsverwantschap was voor ons ook veel waard.’
Waarom zegde de EIB de lening toe aan ’s Heeren Loo?
Peeters: ‘We zijn een Europese bank in eigendom van 27 lidstaten, die investeringen financieren in heel Europa en zelfs daarbuiten. Met onze lange en middellange leningen steunen we projecten die maatschappelijke meerwaarde bieden. Gezondheidszorg vormt een belangrijk thema. Als we denken dat een project in aanmerking komt, sturen we onze experts van verschillende nationaliteiten eropuit. Zij toetsen de plannen op inhoudelijke aspecten. Ik heb begrepen dat zij onder de indruk waren van ’s Heeren Loo. De organisatie biedt meerwaarde door duurzame woonvormen. Overigens zijn we een crowding in-bank, dat wil zeggen dat we meestal samenwerken met andere financiers. We zijn huiverig voor crowding-out. We willen geen andere banken van de markt verdringen.’
> Lees ook: De Europese Investeringsbank als financier van de energietransitie
Hoe verliep de aanvraagprocedure?
Klunder: ‘We hebben ons verhaal door een aantal gedreven collega’s laten vertellen. Wat is onze doelgroep, wat is het aanbod en wat betekent het om te zorgen voor mensen met een verstandelijke beperking? Voor het zakelijke deel werkten we samen met externe specialisten. We schakelden Roel Botter, advocaat van Van Doorne, in voor het juridische kader. Ook huurden we een financieringsspecialist in voor de financieringsstrategie. De procedure verliep vlot. Binnen een half jaar was de aanvraag goedgekeurd.’
Hoe draagt de EIB-investering bij aan de maatschappelijke doelen van ’s Heeren Loo?
Klunder: ‘Onze organisatie heeft drie beloften: we willen een goede kwaliteit van leven voor onze cliënten, onze medewerkers moeten trots zijn op hun werk en we willen een duurzaam gezonde organisatie zijn. De EIB toetst daarop. Voldoen we aan de sociale standaarden, hoe duurzaam zijn we en nemen we de juiste stappen om de leefomstandigheden van cliënten verder te verbeteren?’
Wordt er ook gerapporteerd aan de EIB bij investeringsbeslissingen?
Peeters: ‘Een vaste relatiemanager houdt contact om het verloop van de investering te volgen. Maar ik benadruk dat wij bankier zijn, onze partners hebben de kennis om de plannen te realiseren.’
Klunder: ‘’s Heeren Loo was een van de eerste ondertekenaars van de Green Deal in de zorg, waarin afspraken werden gemaakt voor minder milieu-impact binnen de sector, en is koploper op het gebied van duurzaamheid. We vragen ons voortdurend af hoe onze CO2-uitstoot verder omlaag kan, hoe we ons afval kunnen verminderen. Die resultaten monitoren we en delen we in de toekomst met de EIB, zoals we die ook delen met andere stakeholders. Momenteel is tweederde van onze energiebehoefte groen, dat moet uiteindelijk 100 procent worden. Daarvoor werken we in een peer to peer-constructie samen met wind- en zonneparken. We zoeken bewust naar partijen met duurzame aspiraties, maar het is ook nadrukkelijk een zakelijke transactie. Elke euro die we uitgeven aan energie, kunnen we niet besteden aan onze cliënten. Dat vraagt extra zorgvuldige afwegingen.’
Staat de EIB open voor meer kredietverlening in de langdurige zorg?
Peeters: ‘Jazeker. In alle Europese landen heeft de zorgsector behoefte aan het duurzaam ontwikkelen van vastgoed. We zijn altijd geïnteresseerd om daar een rol in te spelen.’
Klunder: ‘Volgende week mag ik branchegenoten bijpraten over hoe de EIB-lening tot stand kwam. Ik merk dat veel collega’s geïnteresseerd zijn. Het beeld bestaat dat enkel ziekenhuizen of grote organisaties ervoor in aanmerking komen. Dat is niet zo. Het is wel belangrijk dat je de juiste kennis in huis hebt of inschakelt voor het financieringstraject. Er moet professioneel onderbouwd worden dat de lening wordt terugbetaald. Mijn ervaring is positief, ik kan het bestuurders in de zorg aanbevelen.’ Lachend: ‘Met een beetje pech krijgt de EIB het druk met aanvragen van collega’s van ons.’
Reikt de EIB ook de hand naar het midden- en kleinbedrijf (mkb)?
Peeters: ‘Zeker. Het mkb is een belangrijk segment. Met het oog op het noodzakelijk herstel in Europa kunnen we ook daar van betekenis zijn. Deze ondernemers kunnen alleen niet rechtstreeks bij de EIB aankloppen. Samenwerken verloopt via tussenpersonen. In Nederland zijn bijvoorbeeld Rabobank, ABN AMRO en ING intermediairs.’
Hoe belangrijk is samenwerking met corporates voor de EIB?
Peeters: ‘Als het gaat om corporate financiering, zeer belangrijk. De Europese Unie heeft ons als opdracht gegeven uit te groeien tot klimaatbank. Het is de ambitie om de komende jaren 1.000 miljard euro te besteden aan de klimaatdoelstellingen in de 27 lidstaten. Vooral grotere corporates kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie. De coronacrisis speelt ons echter parten. Bedrijven hebben een grote bereidheid om te investeren in groene energie en duurzame oplossingen, maar stellen investeringen uit vanwege de crisis. Na de pandemie staat de EIB klaar om een belangrijke rol te spelen bij de drie grote uitdagingen: duurzaamheid, digitalisering en herstel.’
Zal de EIB als klimaatbank nog investeren in infrastructuur als snelwegen en vliegvelden?
Peeters: ‘Dat wordt een interessante discussie. In onze nieuwe rol als klimaatbank zouden we niet meer moeten investeren in fossiele brandstoffen en ook niet in beton. Dat heeft gevolgen voor onze ontleningspolitiek. Welke voorwaarden stellen we straks aan investeringen in snelwegen en vliegvelden? West-Europa beschikt over een uitstekende infrastructuur, maar dat is niet in alle landen zo. Die lidstaten vinden het onterecht als de EIB geen wegen meer meefinanciert nu er stevige duurzaamheidsambities liggen. Ik vind dat we niet al te zwartwit moeten denken. De weg naar een klimaatneutrale Europese economie in 2050 is een boeiende maar tegelijkertijd hobbelige weg, bezaaid met stenen en putten. We moeten soms bijsturen zodat alle partners in de wagen blijven. Voor de coronacrisis was dat al een grote uitdaging, nu zijn er nog meer stenen en putten bijgekomen.’
Hoe kan een ecosysteem bijdragen aan een gemeenschappelijke opdracht om te verduurzamen?
Klunder: ‘’s Heeren Loo heeft 1.100 locaties met elk een eigen ecosysteem. De locaties zijn nauw verbonden met de lokale maatschappij. Er wordt samengewerkt met gemeenten, bedrijven en andere instellingen. De vraag is steeds hoe we ervoor zorgen dat onze cliënten het goed hebben. In ons streven om te verduurzamen zien we onze stakeholders zoals gemeenten, banken, zorgverzekeraars en nu ook de EIB, steeds meer als partners die hetzelfde doel hebben. Het mooie is dat duurzaamheid ook goed landt bij cliënten, medewerkers, familie en de lokale samenleving. Ze vinden het prachtig mee te denken over hoe we bijvoorbeeld afval kunnen verminderen en waterverspilling tegengaan. Daar doen ook onze cliënten heel actief aan mee.’
Peeters: ‘De EIB streeft bewust naar partnerships die duurzaamheid onderschrijven en productief willen samenwerken. We weten nu hoe ontwrichtend een pandemie kan zijn voor de samenleving. De opwarming van de aarde zal tot een nog grotere ontwrichting leiden, waar we geen vaccin tegen kunnen ontwikkelen.’
U was eerder minister in België en lid van het Europees Parlement. Nu zit u aan de knoppen van de EIB. Heeft u nu meer of minder invloed?
Peeters: ‘Ik kijk met genoegen terug op mijn politieke carrière. Politieke debatten zijn buitengewoon boeiend. Maar bij de EIB kan ik concreet invulling geven aan wat de Europese politiek met krijtlijnen uitzet. Het geeft me nog meer voldoening om bedrijven te ondersteunen bij hun verduurzamingsambities en de energietransitie gezamenlijk vorm te geven. Het is wel van belang dat investeringen uiteindelijk rendabel zijn. In 2050 moet er een klimaatneutrale economie zijn, ook moet de welvaart hetzelfde of zelfs beter zijn.’
Lange tijd wisten Nederlandse bedrijven de EIB moeilijk te vinden. Hoe kwam dat?
Peeters: ‘Het bedrijfsleven zag de EIB als een log, bureaucratisch apparaat. De EIB deed zelf weinig aan promotie. Jarenlang was de mentaliteit: een dag niet in de media, is een goede dag. Die tijd is voorbij. Mede vanuit ons kantoor in Amsterdam, zullen we ons de komende tijd beter positioneren om bedrijven ervan te overtuigen dat we een waardevolle partner zijn. In Nederland investeerde de EIB afgelopen jaar 3,18 miljard, dat moet minimaal op hetzelfde niveau blijven.’
Dit artikel is gepubliceerd in Management Scope 04 2021.