Interview met olie- en gasexpert Cyril Widdershoven
Dr. Cyril Widdershoven (47) heeft olie en gas door zijn aderen stromen en adviseerde vele Arabische en westerse energiebedrijven. Hij woonde jaren in het Midden-Oosten en spreekt Arabisch.
Carrière bij Artoc
In Egypte was Widdershoven head of investment and research van Artoc, het investeringsvehikel van multimiljardair Mohammed Shafik Gabr, één van de vijf rijkste Arabieren. ‘Mijn Egyptische vrouw - ze was assistente van Gabr - zegt dat ik meer Arabier ben geworden dan zij.'
Energiemarkt
Widdershoven heeft stevige meningen over de energiemarkt, die niet altijd in lijn zijn met de positie van TNO, het technologisch instituut waar hij nu Business Development Sales Manager is. Dit interview is dan ook op persoonlijke titel.
Pro-Israël
Widdershoven studeerde geschiedenis en Midden-Oostenstudies aan de Universiteit van Nijmegen. ‘Ik stond als student bekend als pro-Israël. In de jaren tachtig was dat tegendraads, op mijn universiteit in Nijmegen zelfs out of order.'
Consultant Midden-Oosten
Na een promotieonderzoek in Londen op de proliferatie van nucleaire en chemische wapens mocht Widdershoven zich Doctor in Philosophy (PhD) in warstudies noemen. Hij werd Midden-Oosten consultant, onder andere bij Deloitte en Capgemini, met een groot netwerk - zijn account op netwerkwebsite LinkedIn telt 1.200 connecties.
° Wat voor adviezen gaf u als olie- en gasconsultant?
‘Antwoorden op de belangrijkste vragen bij de acquisitie van een olie- of gasveld: Wat is de stabiliteit van een regime? Wat is de waarde van het olie- of gasveld en krijg ik de olie- en gas niet alleen uit het veld, maar ook richting China of de Verenigde Staten? En, wie is de key-onderhandelaar? In Irak zijn er 90.000 mensen die zeggen: "ik ben de broer van, de neef van, de aangetrouwde neef van, of het schoolvriendje van de minister van olie".'
° Wat doet een politiek consultant nu bij een technologie-instituut?
‘TNO wil graag internationaal groeien, vooral in het Midden-Oosten. We willen technologie en consultancy verkopen. Er ligt hier heel veel technologie op de plank, die de mensen hier als oud beschouwen, maar die voor de olie- en gasindustrie het nieuwste van het nieuwste is. Ik ben binnengehaald als een soort sales manager, die deuren naar het Midden-Oosten kan openen. Er lopen bij TNO Oil & Gas vierhonderd mensen rond die enorm veel weten. Ik neem ze mee, open de deur en geef een schop onder tafel als ze even hun mond moeten houden, maar wanneer het over techniek gaat, dan houd ik mijn mond.'
° Welke technologie wil TNO verkopen?
‘Nieuwe boormethoden, nieuwe technologie om olie te winnen, technologie voor het afvangen van CO2 en het scheiden van gas met veel zwavel, het zogenoemde sour gas. Een veelbelovende de technologie is smart wells, waarmee je veel meer uit een olie- of gasput kunt halen. Met smart well-technologie kun je 60 tot 65 procent van de olie uit een bron halen. Nu is het 35 tot 42 procent. Wij kunnen advies geven. Niet alleen hoe je deze technologie moet installeren, maar vooral hoe de productieman op het boorplatform of bij de boorput de technologie moet gebruiken. Vaak zie je na installatie van smart well-technologie een productieverhoging, die na drie of vier dagen weer wegvalt. Er worden jaarlijks 64.000 olie- en gasboringen gedaan. Slechts 100 tot 150 zijn smart wells, dus daar ligt een grote markt open.'
° De internationale olie- en gasbedrijven (IOC's), zoals Shell en BP, hebben in de jaren negentig veel technici ontslagen. Zit er nog genoeg kennis bij de IOC's?
‘We hebben ze gewaarschuwd. Als consultants adviseerden we om hun future assets niet weg te gooien. Er zijn al te weinig olie- en gasingenieurs en de helft gaat voor 2020 met pensioen. Veel ontslagen ingenieurs zijn vertrokken naar olieservicebedrijven, zoals Schlumberger, en NOC's, staatsoliemaatschappijen van olie- en gasrijke landen. Wanneer een IOC nu gaat onderhandelen met een NOC over een olie- of gasveld, dan zitten ze tegenover hun voormalige werknemers, die precies weten hoe het bedrijf werkt en wat het bedrijf kan. Dan staat je onderhandelingspositie onder druk.'
° Hebben de IOC's door dat ze hun positie verliezen?
‘ExxonMobil, ConocoPhillips en Chrevron zeggen nog steeds: "We're the best. No issue. No problem." De toplaag en de aandeelhouders, die kijken naar productiecijfers en financiële resultaten, hebben het niet door. De managementlaag daaronder begrijpt dat er een issue is. De laag in het veld roept al jaren dat het fout gaat.'
° Wat ziet u als de belangrijkste ontwikkelingen voor de komende tien jaar?
‘Olie en gas zullen een substantiële rol blijven spelen. De vraag blijft groeien. Alternatieven als biobrandstoffen, biomassa, zonne-energie en windenergie zullen groeien, maar nog geen concurrent worden. Het omslagpunt, waarop duurzaam goedkoper wordt dan fossiel, verwacht ik tussen 2020 en 2030. Technologisch is het allemaal mogelijk.'
° Heeft u het idee dat de grote energiebedrijven zijn voorbereid op een dergelijke omslag?
‘De grootste investeerders in alternatieve energie zijn olie- en gasbedrijven. Vooral de investeringsvehikels van nationale oliemaatschappijen stoppen veel geld in groene technologiebedrijven. Die hebben alleen geen haast. Op een vat olie zit een winstmarge die geen enkele sector haalt, behalve de ICT-sector in zijn gloriedagen. Wanneer je zoals Saudi Aramco, de nationale oliemaatschappij van Saoedi-Arabië, olie produceert voor 1,5 euro per vat, terwijl de olieprijs 75 dollar per vat is, dan ligt het omslagpunt heel ver weg.'
° Zou duurzame energie een einde aan oorlogen in het Midden-Oosten kunnen betekenen?
‘Op het moment dat we olie vervangen door biomassa krijgen we geen olie- en gasoorlogen meer, maar oorlogen om landbouwareaal. Wanneer we elektriciteit gaan produceren in de Sahara en het via leidingen naar Europa transporteren, dan weet iedereen waar die leidingen liggen, inclusief Osama Bin Laden junior. Met één aanslag leg je heel Europa plat. Voor de security of supply is dat een groter gevaar dan olie of gas, waar hij elk schip zou moeten aanvallen.'
° Als Europa zou overstappen op een decentraal en lokaal energiemodel, waar energie uit zon en wind dicht bij de gebruiker wordt geproduceerd, dan bestaan die gevaren niet.
Smart grids, die de elektriciteit dan moeten verdelen over alle gebruikers, zijn theoretisch een heel goed idee, maar niet voor de komende tien jaar. We moeten heel Europa er achter krijgen en vele miljarden investeren. We moeten reëel zijn en de tijd die we hebben - er is geen gevaar dat we op korte termijn niet genoeg olie, gas of uranium voor nucleaire energie kunnen vinden - gebruiken om de meest flexibele en meest reële optie te vinden.'
° Wat zou u het Nederlandse bedrijfsleven adviseren?
‘Ik zou mijn oliegaspositie proberen te hedgen, de prijs zo ver mogelijk in de toekomst vastleggen. De prijs gaat omhoog en hij staat nu redelijk laag. Wat alternatieven betreft: houd je opties open. Er is geen enkel alternatief, behalve nucleair, dat de komende tien à vijftien jaar bedrijfseconomisch haalbaar is, zeker nu subsidieregelingen onder druk staan. Nederland zou veel meer in olie en gas moeten investeren.'
° Waarom zou Nederland nog moeten investeren in olie en gas? ‘Omdat we dat al hebben en er op een groot aantal punten leidend in zijn. Er is geen ander land met zo'n grote gasinfrastructuur en -expertise als Nederland. Op het gebied van solar en wind zijn we voorbij gelopen.
° Is het niet erg conservatief om in te zetten op de oude bronnen en dreigt Nederland dan niet de boot te missen op het gebied van duurzame energie?
‘Ik was ook niet de eerste die een mobieltje kocht. Daardoor heb ik nu het allernieuwste en het kost me vele malen minder dan degene die het jaren geleden kocht. Indien we solar willen, is het toch simpeler om te zeggen: wij halen het beste van het beste elders, voor mijn part in China of Siberië, nemen dat niveau direct over en gaan ons onderzoek vanaf dat niveau richten.'
° Als we afwachten tot nieuwe energie elders in de wereld wordt ontwikkeld, kunnen we die technologie straks alleen maar importeren?
‘Dat hebben de Japanners en de Aziaten ook gedaan en die lopen nu weer voorop. Voor elke technologie krijg je te maken met de wet van de remmende voorsprong. Het gevaar is dan dat je dan op je lauweren gaat rusten.'
° Dreigt dat dan niet te gebeuren met fossiele energie?
‘Klopt, maar wij hebben onze kennis de laatste twintig jaren niet geëxporteerd. Wij zijn leidinggevend. TNO, Gasterra, Gasunie, IHC, Heerma, noem maar op. Nergens waar ik kom op meer dan een uur vliegen kennen ze ons, maar als ik vertel wat we doen, dan weet iedereen: die lopen voorop.'
° U pleit voor één Ministerie van Energie. Wat zou de prioriteit van de Minister van Energie moeten zijn?
Nederland heeft op dit moment geen duidelijke energiestrategie. Laat één man of vrouw hier over gaan, liefst iemand zonder politieke kleur, die wordt ondersteund door een groep experts. Laat hem of haar het woord voeren in het buitenland, net als Noorwegen en de Verenigde Staten doen. De Noorse Minister van Energie gaat met een contract van de Noorse oliemaatschappij Statoil naar de staatsoliemaatschappij van Iran. Onze Minister van Energie zou op pad moeten met een koffer vol Nederlandse technologie. Wij zijn een exportland en onze olie- gassector heeft veel mogelijkheden.'
° Zou het voor de Minister van Energie prettig zijn wanneer de elektriciteitsbedrijven weer in overheidshanden kwamen? Widdershoven lacht homerisch, benadrukt nog een keer dat hij op persoonlijke titel spreekt en gaat zachter praten. ‘Ik ben van de oude stempel en denk dat energie een nutsfunctie heeft. Ik heb me verzet tegen de privatisering. Ik adviseerde de VVD in de jaren negentig, maar ze hebben niet naar me geluisterd. Voor één grote Nederlandse speler viel wel wat te zeggen. Misschien hadden we de elektriciteitsbedrijven eerst moeten laten fuseren.'
° Denkt u dat Nederland 20 procent duurzame energie in 2020 gaat halen, zoals de regering wil?
‘We zitten nu op 7 procent. Nee dus. De elektriciteitsbedrijven hebben een voortrekkersrol, maar ik begrijp volledig waarom ze een andere keuze maken. Ze zijn een commercieel bedrijf, geen filantropische instelling. Duurzaam is nog te duur.'
° Zou de Minister van Energie dwingend moeten optreden door een percentage duurzame energie verplicht te stellen?
‘Hij zou het moeten afdwingen indien de samenleving vindt dat dit moet. Op dit moment betwijfel ik of de samenleving dat wil. Er is in ieder geval geen meerderheid voor in de Tweede Kamer, gezien het huidige aandeel van rechts.'
° Wie denkt u dat de winnaars worden na de energietransitie van fossiel naar duurzaam?
De bedrijven met een heel goede verdediging, die uitgaan van de kracht die ze hebben. Indien je een olie- en gasbedrijf bent, moet je dat blijven en heel veel aandacht aan energie-efficiency geven. Daar valt nog zoveel te halen. Saudi Aramco vertelde me vorige week nog dat er 36 procent op de efficiency van automotoren kan worden bespaard. Energie-efficiency is de beste manier om CO2-emissies te reduceren. Laten we vooral daar geld in pompen. Gas en olie, die lekkere zwarte rommel, zijn de meest ideale vormen van energie. Alleen halen we er veel te weinig uit en gooien veel te veel weg.'
Bovenstaand artikel is gepubliceerd in de special Energie 2020, perspectief voor een duurzame bedrijfsvoering, in samenwerking met Nuon.
Lees ook:
> Arcadis assisteert BP bij gevolgen olieramp
> Biografie Harrie Noy, CEO Arcadis
> Kwartaalwinst Shell stijgt tot 4,5 miljard dollar
> Biografie Peter Voser, CEO Shell
> Aandeel Shell gekelderd na BP-gerucht
> Marcel Kramer (Gasunie) in dienst van Gazprom