Verdeeldheid holt onze concurrentiekracht uit
In mijn vorige column stelde ik dat hieruit een morele noodzaak tot het zoeken van verbinding voortvloeit. In de politiek en in het bedrijfsleven. Alleen met méér verbinding kunnen we de businesscase Nederland sterker maken. Helaas moet ik constateren dat er nogal wat politieke partijen zijn die in het zoeken naar verbinding geen ‘verdienmodel’ zien en liever de kaart trekken van populisme, nationalisme en xenofobie. Dat zich in de gelederen van deze partijen academisch geschoolde journalisten, filosofen en historici ophouden, is des te zorgwekkender. Want ook al is politiek gewin behalen over de rug van minderheidsgroepen (cultuur en geloof) al zo oud als de weg naar Rome, het blijft een tactiek die een ontwrichtende werking heeft op onszelf en de samenleving.
Feit is dat de financiële crisis van 2008 en de niet aflatende toestroom van vluchtelingen uit Syrië en andere conflictgebieden hebben geleid tot een groeiende angst voor het verlies van onze financiële zekerheden en onze normen en waarden. Niet alleen ‘conflictmodelpolitici’ als Geert Wilders en Thierry Baudet, maar ook representanten van de poldereconomie als Mark Rutte en Sybrand Buma hebben hier handig gebruik van gemaakt. Ook zij lijken de morele plicht tot verbinding niet meer (echt) te voelen, waardoor de inclusieve samenleving steeds verder uit het zicht raakt.
Jezelf opsluiten in je eigen bubble helpt niet
Als ondernemer met een biculturele achtergrond raakt mij dit meer dan gemiddeld. Juist omdat ik uit eigen ervaring zo goed weet hoe het werkt. Mensen verlangen ten diepste naar zekerheid. Ergens bij horen, of dat nu een bij maatschappelijke groepering is of een geloofsgemeenschap, geeft een gevoel van veiligheid. Mensen betalen daar echter ook een prijs voor: ze gaan zich aan die maatschappelijke groepering of geloofsgemeenschap conformeren, en stoppen met zelf nadenken. Ze maken het systeem tot hun enige referentiekader en sluiten alles uit wat daar niet in past. Daarmee doen ze zichzelf – zonder het te beseffen – geweld aan.
Toch zie ik ook lichtpuntjes. In het bedrijfsleven neemt de roep om meer sociale cohesie en meer inclusie gelukkig toe. Zoals ook op het World Economic Forum in Davos meerdere malen te horen was, zijn steeds meer hedendaagse leiders zich ervan bewust dat angst, verdeeldheid en onzekerheid funest is voor onze concurrentiepositie, welvaart en sociale veerkracht. Een inclusieve gemeenschap en cultuur brengt voor bedrijven meer productiviteit, meer efficiëntie en meer groei. Daar hebben we wel een stabiele en open samenleving voor nodig. Het is dus zaak dat politici en leiders uit het bedrijfsleven de handen ineenslaan en gezamenlijk werken aan een inclusieve agenda. En dan niet alleen achter gesloten deuren, maar (juist) ook in de media.
Laat hun boodschap helder zijn: globalisatie heeft ons veel gebracht, maar de geest is uit de fles. Onze wereld – en daarmee ook de BV Nederland – wordt onherroepelijk diverser. Jezelf opsluiten in je eigen bubble helpt niet. Er is namelijk zoveel meer daarbuiten.