Code voor commissarissen?
Een opkomst van zo'n negentig mannen en vrouwen maakte duidelijk dat er nog genoeg geïnteresseerden zijn voor een commissariaat. Oud-voorzitter van de Ondernemingskamer Huub Willems beet het spits af en benadrukte de ‘merkwaardige spagaat' waarin de commissaris wettelijk gezien verkeert. Hij heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid, terwijl zijn bevoegdheden maar zeer beperkt zijn.
Drukmiddel
Commissarissen zijn in die zin daarom ‘zielige figuren'. Zij moeten weliswaar bestuurders controleren, maar hebben slechts de gegevens die diezelfde bestuurders aan hen verstrekken. Daarnaast moeten toezichthouders ook nog rekening houden met de wensen van aandeelhoudersen bestuurders, terwijl zij zelf geen ander drukmiddel hebben dan te dreigen met hun vertrek.
Kwaliteit commissaris
De oplossing schuilt volgens Huub Willems niet in andere regelgeving. De aandacht moet vooral gericht worden op de kwaliteit van commissarissen. De dames en heren moeten deskundig zijn, slechts het bedrijfsbelang nastreven en niet per se aardig gevonden willen worden.
Houdbaarheidsdatum
Dit laatste werd beaamd door Mark van der Kallen, die het commissariaat van verschillende kanten meemaakte. Als ondernemer merkte hij dat na een tiental jaren zijn commissarissen niet meer zo kritisch waren als voorheen. Naar zijn mening is de uiterste houdbaarheidsdatum van een commissaris zo'n twaalf jaar - hij of zij moet zelf ook niet langer willen aanblijven.
Ervaring
Zelf deed van der Kallen ook ervaring op als commissaris, onder andere bij voetbalclub Den Haag en Haag Wonen. Daar viel het hem op dat toezichthouders grote beslissingen nemen over investeringen van soms honderden miljoenen euro's met grote maatschappelijke gevolgen, terwijl zij hier vaak nauwelijks ervaring mee hebben.
Daarbij krijgen zij bij dergelijke instellingen maar een minieme vergoeding voor hun diensten, wat ook al niet stimuleert er extra uren in te stoppen.
Deurwaarder
Nu de verantwoordelijkheid van commissarissen steeds meer benadrukt wordt, krijgen zij vaker te maken met minder prettige aspecten van het toezichthouderschap. Zo hebben de curatoren de commissaris inmiddels ook ontdekt. De curatorstuurt steeds vaker een deurwaarder als het misgaat bij een onderneming. Veel van de aanwezigen waren niet op de hoogte van het bestaan van een verzekering, die commissarissen beschermt tot een bedrag van 50 miljoen euro.
Onduidelijkheid
Tijdens het symposium kwam op diverse momenten naar boven dat er bij aandeelhouders, het publiek én de commissarissen zelf veel onduidelijkheid bestaat over de invulling van de taken van laatstgenoemden. Het commissariaat is ingehaald door de tijd. De onduidelijke taakomschrijving bleef verborgen zolang het nog goed ging met de economie, maar is nu blootgelegd door de recessie.
Beroepscode commissarissen
Dat illustreerde ook een aangehaalde uitspraak van de inmiddels overleden advocaat Jaap Glasz: ‘Omdat niet duidelijk is wat er verwacht moet worden van toezichthouders, zou dit door hen vastgelegd moeten worden in een beroepscode. Als zij dit zelf niet invullen, dan zal de buitenwereld dat voor hen doen.'
Lees ook:
> Leading Ladies: Top 25 Machtigste Vrouwen
> RvC: Een dynamisch samengesteld team
> Beloning commissariaat bijna verdubbeld
> De nieuwe commissaris
> Naar een beter toezicht