Manager laat werknemers onderpresteren

Wat mij hieraan verbaast, is het feit dat mensen die – afhankelijk van ervaring en leeftijd – meer of minder volwassen in het leven staan, in een gesegmenteerde omgeving (bijvoorbeeld cliëntservices of debiteurenbewaking) worden ingezet, terwijl de organisatie vervolgens een beroep doet op slechts een deel van de kwaliteiten van de medewerker. Wat kunnen medewerkers eigenlijk nog meer? Thuis zijn zij vaak verantwoordelijk voor het runnen van een heel huishouden. Een snelle blik op wikipedia.nl leert ons dat ‘huishouden’ het volgende inhoudt: ‘Activiteiten die worden ondernomen om de leefsituatie van één of meer personen in stand te houden’.
Wel eens geanalyseerd welke activiteiten er moeten worden ondernomen om de leefsituatie van een of meerdere personen in stand te houden? Ik laat er een aantal de revue passeren. In een gemiddelde leefsituatie zal er een beeld zijn bij ‘aangenaam’. Zo’n aangename situatie omvat bijvoorbeeld twee keer per jaar op vakantie gaan, een auto, afspraken over hoe om te gaan met monogamie, afspraken over de opvoeding van de kinderen, in welk soort woning de leefsituatie zich afspeelt en hoe de situatie er na het werkende leven uit zou kunnen zien. Er is kortom sprake van een visie en een missie met gedeelde kernwaarden. En hoe beter gedeeld, hoe groter de kans op succes.

Om bovenstaande mogelijk te maken dient er een financieel beleid gevoerd te worden. Er moet dus  een inkomen gecreëerd worden, men gaat verplichtingen aan voor de woning (lening, verzekering), er zijn potjes nodig voor vervangende investeringen en de overtollige liquiditeiten (erfenis van oma) moeten in een renderende vorm worden weggezet. In een gemiddeld gezin bezit men een digitale tv, drie tot zes desktops of laptops, een iPad, twee printers, vier mobiele telefoons en diverse iPods. Alles wordt scherp ingekocht en alle gadgets worden met elkaar verbonden. Alles werkt en de jaarlijkse downtijd van het draadloos internet is te verwaarlozen.
Interessant is natuurlijk ook om even te verkennen wat de ‘leefsituatie’ oftewel het primaire proces nu eigenlijk is. De gezinsleden moeten worden gevoed, gewassen en gekleed. Ze moeten naar werk, school en clubs, feestjes, tandarts of dokter. Het huis moet worden opgeruimd, aangepast aan het jaargetijde en permanent gemoderniseerd. En binnen dit geheel moeten ook de relaties worden beheerd; verjaardagen, jubilea, vrienden en andere netwerken. Kortom, met als basis een goed CRM-systeem (de huisagenda), wordt de marketing van de leden van het gezin goed verzorgd.

Hierboven wordt geschetst over welke vaardigheden een gemiddelde medewerker dient te beschikken om in onze maatschappij te functioneren en om überhaupt in onze organisaties in te stromen. Zodra deze medewerker zijn entree maakt bij een bedrijf of andere organisatie, beginnen de beperkingen. De medewerker is thuis verantwoordelijk voor strategie, financiën, HR, ICT, de operatie én marketing. Maar binnen een bedrijf mag hij slechts een beperkte taak uitvoeren, tenzij hij of zij ceo is. Organisaties laten enorm veel potentieel liggen. Bovendien creëren we veel frustratie bij werknemers die thuis volwaardig aan het stuur staan en in de organisatie worden gereduceerd tot medewerkers met een deeltaakje en – als ze geluk hebben – ook nog wat verantwoordelijkheid. Doordat de meeste organisaties geen opvatting hebben ontwikkeld van wat management binnen hun organisatie is of zou moeten zijn, blijven ze strikt aan dit proces vasthouden. Als het huishouden het laten reilen en zeilen van een huisgezin is, dan is management het laten reilen en zeilen van een organisatie. Managers moeten doen wat nodig is om de organisatie op koers te houden, en niet bezig zijn met het in stand houden van zichzelf. Zolang management en managers eraan bijdragen dat waardevolle medewerkers bij de poort van de organisatie worden gedegradeerd tot eendimensionale taakvervullers, dragen zij zeker niet bij aan de behouden vaart van organisaties.

Gert van der Houwen is algemeen directeur van Nive, de Nederlandse Vereniging voor Managers.