...150 hypocriete bankiers
In de tussenliggende periode hebben de banken hun eigen parcours afgelegd. In een nieuw jasje (zoals Belfius, het oude Dexia), afgeslankt (ABN Amro) of sterker uit de crisis gekomen (BNP Paribas). Langzaam sterkt de financiële sector aan. Dankzij de ECB (en de FED) die de rente laag houden, dankzij aandeelhouders (die aan emissies meededen) en door inhouding van winsten. Langzamerhand krijgt onze bankensector ook weer een wat normalere aanblik. De Rabobank is, ondanks reputatieschade van de Libor-manipulatie en een spuitende wielerploeg, nog steeds de Rabobank. ING is afgeslankt, zonder NN, en weer gewoon bank. En ABN Amro is al goed genoeg in vorm om de beurs weer op te gaan.
Je zou denken dat het bank-bashen na 7 jaar wel is opgehouden, maar dat blijkt niet het geval. Oké, ik begrijp ook wel dat bankiers geen hoge aaibaarheidsfactor hebben. En dat de Postcodeloterij niet tien procent van de opbrengsten doneert aan de tien procent zieligste bankiers. Maar de verwijten aan bankiers zijn veelal generiek. We geven bankiers de schuld, maar noemen geen namen. En zo kan niemand zich echt verdedigen.
In het bankiers pesten blinken we als Nederlanders uit. Ik zou als eerst een liberaal willen noemen: de (overigens gewaardeerde) Neelie Kroes, die de Nederlandse banken veel harder aanpakte in de crisis en bijvoorbeeld ING dwong om op te splitsen. Dat had geen Française of Duitser in haar of zijn hoofd gehaald. De laatste jaren is het vooral minister Dijsselbloem die de sector onder vuur neemt. Hij heeft bonussen aan banden gelegd: tja, die geven maar perverse prikkels. Sorry, maar ik vind dat een verkoper die meer verkoopt, meer mag verdienen en een toptennisser meer dan een speler die op nummer 187 van de wereld staat. U toch ook? Dat iemand hetzelfde blijft verdienen als-’ie zijn best niet meer doet, dát is een perverse prikkel. Bij het aan banden leggen, speelt de groeiende macht van toezichthouders DNB en AFM. Meer regels moeten een volgende ontsporing – die nota bene bij Amerikaanse (!) rommelhypotheken begon – voorkomen. Dat betekent dat de bankier van vandaag meer bezig is met regels en risico’s te mijden dan met de klant. Het hele principe van dienstbaarheid en de klant centraal is uit het oog verloren. Regels eerst, dat is het devies.
Volgens mijn waarneming zijn de meeste bankiers mensen die proberen financiële diensten aan te bieden waar behoefte aan is. Hypotheken die je in staat stellen om een huis te kopen. Aandelenemissies die investeringen of overnames mogelijk maken. Financieringen ten behoeve van het werkkapitaal van bedrijven. Beleggingen om een rendement op het vermogen te behalen. Daar is niets onoorbaars aan. De vraag is of het juist is die mensen een stempel ‘bankier = fout’ op te plakken. En waarom moet die sector dan kleiner? Er zijn zoveel bewindslieden die fouten hebben gemaakt en politici die onzin hebben uitgekraamd, en er is niemand die voorstelt om het aantal Tweede Kamerleden drastisch in te krimpen.
Probleem is dat politici op afstand klagen over bankiers. Maar feit is dat twee van de vier grootste banken nu in staatshanden zijn. ABN Amro al zeven jaar en SNS nu alweer bijna drie jaar. Politiek Den Haag is derhalve – tot het afscheid van ABN Amro – de grootste bankier van Nederland. Die politici hadden de banken kunnen hervormen naar hun ideaalbeeld. Te weinig mkb-financiering? Dat hadden politici zélf via ABN en SNS kunnen regelen. En als klap op de vuurpijl huurt Den Haag voor de beursgang van ABN Amro foute topbankiers in, die per jaar dertig tot veertig keer zoveel verdienen als de (nog steeds niet zielige) ABN Amro bestuurders. Wat mij betreft zitten er in de Tweede Kamer honderdvijftig bankiers met ongelooflijk veel boter op hun hoofd.
Peter Paul de Vries is ceo van Value8.
Deze column is verschenen in Management Scope 09 2015.