Wouter van Benten (DHL) over verduurzaming van logistiek
'Consumentisme mag niet ongebreideld groeien'
Wouter van Benten in gesprek met Martijn Hagens
Er zijn weinig bedrijven die het gedurende de coronacrisis goed doen, maar DHL is er daar zeker een van. De pakketvervoerder wist de laatste jaren zijn omzet in Nederland al met jaarlijks zo’n 30 tot 40 procent te laten groeien. Steeds meer consumenten omarmen immers het gemak van thuis winkelen. Sinds de uitbraak van het coronavirus in Nederland en de lockdown die daarop volgde, mijden consumenten winkels en groeit DHL nog veel sneller. Er zijn nu dagen dat DHL 900.000 pakketten aflevert, liefst het dubbele van het volume van vorig jaar rond deze tijd. Samen met marktleider Post-NL bestrijkt DHL 92 procent van de pakketmarkt in Nederland.
Deze periode vergt dan ook de nodige inspanningen van zowel management als medewerkers, schetst Wouter van Benten. De ceo van DHL Parcel Benelux heeft ruime werkervaring in de wereld van transport en logistiek: hij werkte eerder voor onder andere Nedlloyd en Danzas, en vanaf 2004 voor DHL. Sinds 2014 is hij werkzaam in zijn huidige functie, waarbij hij tevens deel uitmaakt van de Global Board van de e-commercedivisie van DHL. Daarnaast is hij commissaris bij Havenbedrijf Rotterdam.
Tussen al het werk door heeft hij de laatste maanden tijd gevonden om zich te verdiepen in de cijfers achter de CO2-uitstoot. ‘De gemiddelde Nederlander heeft nauwelijks een beeld bij wat hijzelf aan uitstoot veroorzaakt. Dat had ikzelf eerlijk gezegd ook niet. Wat blijkt: ieder van ons stoot gemiddeld per jaar tien ton CO2 uit! Een vliegreis naar Barcelona zorgt voor een uitstoot van 130 kilo, het maken van een spijkerbroek voor 30 kilo.’ Goed om te weten, want beprijzing aan de hand van de feitelijke uitstoot is volgens Van Benten een van de wegen om de CO2-uitstoot omlaag te krijgen. Dan is het in zijn ogen ook geen gek idee als pakketvervoerders in de toekomst een ‘CO2-toeslag’ gaan heffen van een paar cent per pakket. Het is maar een van de vele oplossingsrichtingen waar DHL Parcel Benelux mee bezig is om de CO2-uitstoot terug te dringen, met als einddoel een uitstoot van nul, te realiseren in 2050.
Hoe is DHL Parcel Benelux de eerste maanden van de coronacrisis doorgekomen?
‘Het begon natuurlijk enorm hectisch, zoals bij vrijwel ieder bedrijf. We hebben zo’n 10.000 medewerkers, waarvan er 1.000 op kantoor werken en 9.000 in de operatie. Daarvan zijn er in de eerste week 400 preventief thuisgebleven vanwege verkoudheidsachtige klachten. Tegelijk moesten we ervoor zorgen dat de kantoororganisatie vrijwel direct vanuit huis kon gaan werken, zoals de 250 medewerkers van ons callcenter in Arnhem. Die waren nog niet voldoende geëquipeerd om vanuit huis te werken, dus dat was een hele klus, die we binnen twee dagen geklaard hebben. Gelukkig is het ons gelukt om de customer service goed draaiende te houden. Ondertussen moesten we een strikte naleving van de RIVM-maatregelen organiseren, bijvoorbeeld chauffeurs pakketten laten afleveren zonder te vragen om een handtekening van de ontvanger, zorgen voor voldoende desinfecterende middelen en looppadensignalering aanbrengen in alle vestigingen, waaronder 21 grote sorteercentra en 137 city hubs.’
Hoe zat het met de motivatie van de werknemers?
‘In die eerste weken heerste er bij sommigen wel wat angst. We hebben veel gecommuniceerd om dat weg te nemen. In totaal hebben we 12 coronagevallen gehad. Na een paar weken keerde de rust terug. Gelukkig maar, want de enorme groei van het volume plaatste ons voor grote uitdagingen. Dat geldt voor andere pakketvervoerders net zo goed, er ligt wereldwijd een enorme druk op sorteercentra.’
Met welke groeiscenario’s houdt u rekening zodra de situatie normaliseert?
‘Het huidige groeitempo van 100 procent als gevolg van corona is niet permanent. Ik denk dat we uiteindelijk op de oorspronkelijke groei van 30 tot 40 procent uitkomen. Daarmee groeien we aanzienlijk harder dan de markt. Om die groei aan te kunnen, openen we nieuwe pakketsorteercentra. Vorig jaar hebben we in Zaltbommel ons grootste pakketsorteercentrum geopend. Daar kunnen we dagelijks een half miljoen pakketjes verwerken, ofwel 40.000 per uur. Dat vergt veel logistiek denkwerk. Je moet er niet aan denken dat zo’n machine even stilvalt, want dat veroorzaakt direct een enorme opeenhoping van pakketten. Het gaat om een gebouw van 30.000 vierkante meter, waar 350 mensen werken.’
DHL beschikt over enorm veel afhaalpunten, helpt dat ook om te kunnen doorgroeien?
‘Zeker. Ons zeer fijnmazige netwerk beslaat zo’n 2.800 DHL-servicepunten bij supermarkten, doe-het-zelfzaken en retailers, waar je je pakket kunt laten afleveren. Deze enorme dichtheid kan nog verder toenemen naar 4.000 servicepunten. Wat dat betreft biedt de Japanse pakketmarkt inspirerende voorbeelden, daar is die dichtheid nog veel hoger.
Daarnaast zetten we ook in op zogenaamde “buurtpunten” bij mensen in de straat die veel thuis zijn en bereid zijn om tegen een kleine vergoeding de pakketten van hun buren in ontvangst te nemen.’
De missie van Vattenfall is om fossielvrij leven mogelijk te maken binnen één generatie. DHL heeft een vergelijkbare doelstelling. Hoe geeft u deze ambitie handen en voeten?
‘We werken met een Go Green-agenda, die is opgesteld in lijn met het Caring for Climate-initiatief van de Verenigde Naties. Hoofdelement voor ons is het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen. Zo zetten we in op meer elektrisch vervoer. Van al onze ritten nemen nu zo’n 400 elektrische bestelbusjes 15 procent voor hun rekening. Dat percentage willen we optrekken naar 100, te bereiken in 2025. Een paar jaar geleden was er te weinig aanbod van elektrisch aangedreven bestelbusjes, toen besloten we om ze zelf te produceren. We kochten de Duitse startup StreetScooter, die ze voor ons produceerde. Inmiddels hebben autofabrikanten gezorgd voor voldoende aanbod, dat is opeens heel snel gegaan. Dus we zijn onlangs gestopt met deze eigen productie.’
Wilt u voor het zwaardere vervoer ook elektrisch rijden?
‘Bij voorkeur wel, maar zover is het nog niet. Ik lees veel over batterijtechnologie. Die wordt steeds beter, maar zal voor zwaar vervoer op korte termijn nog geen oplossing bieden. Voorlopig hebben we daar toch nog wel een gas voor nodig. We doen een pilot in Duitsland waarbij we vrachtwagens over langere afstanden laten rijden op waterstof. Voor de langere termijn verwacht ik dat waterstof een belangrijke rol gaat spelen in de economie.’
Draagt de fijnmazigheid van het DHL-netwerk ook bij aan verduurzaming?
‘Absoluut. Omdat we over 137 city hubs beschikken, zijn de ritten altijd heel kort. Denk aan 25 tot 30 kilometer, waarbij de afstand tussen de verschillende stops klein is. Dat werkt heel efficiënt. Daardoor kunnen we meerdere malen per dag pakketten afleveren. Het beeld dat buitenstaanders en media vaak hebben, is dat er in Nederland achter elkaar pakketbusjes door de straten rijden en dat het er heel inefficiënt aan toe zou gaan. Maar het tegendeel is waar. Door de sterke concentratie in de pakketmarkt hebben de twee grote nationale netwerken, PostNL en DHL, een hoge dichtheid. Daardoor zijn dergelijke grote generieke netwerken voor e-commerceleveringen uit oogpunt van duurzaamheid veel meer een oplossing dan een probleem. Meerdere studies wijzen uit dat online winkelen een geringere CO2-footprint heeft dan het traditionele retailkanaal. Wat overigens niet wegneemt dat we er naar moeten blijven streven om die nog kleiner te maken.’
Zijn er nog andere speerpunten waar u op inzet om te verduurzamen?
‘Een daarvan is digitalisering. Door digitalisering kunnen klanten steeds beter aangeven wat voor hen de beste bezorgoptie is en welk timeslot hun voorkeur heeft voor levering aan huis. Hierdoor neemt het aantal malen dat de eerste bezorgpoging mislukt, snel af.
De verduurzaming van onze eigen gebouwen is uiteraard ook van belang. Zo is ons nieuwe pakketsorteercentrum in Zaltbommel volledig CO2-neutraal. Het voldoet aan de laatste BREEAM excellent duurzaamheidscriteria, zowel wat betreft de gebruikte materialen als de exploitatie. Op het dak van dit pand liggen 11.000 zonnepanelen. Het gebouw heeft geen gasaansluiting, heeft een ecologische tuin en we maken gebruik van aardwarmte, samen met onze buurman Hitachi. Daarnaast hebben we ledverlichting in al onze gebouwen. Dat zijn duurzame investeringen die zich snel terugverdienen. Tot slot verplichten we al onze medewerkers tot het volgen van een Go Green-training, om zo hun betrokkenheid bij en kennis van verduurzaming verder te vergroten. Dat wordt erg goed opgepakt.’
Al die pakketten die u bezorgt, moeten stuk voor stuk verpakt worden. Kunt u op dat vlak nog werken aan verduurzaming?
‘We overleggen daarover geregeld met een aantal grote klanten. Het risico is dat er veel te veel lucht verpakt wordt… dat is natuurlijk volstrekt niet duurzaam. Ook op dit vlak zijn er interessante ontwikkelingen. We hebben nu al klanten die per te verpakken product een doos volledig op maat maken. Met lasertechnologie wordt eerst het product precies gemeten en dan wordt de doos op basis daarvan ter plekke op maat gesneden. Dat biedt onze sector heel interessante mogelijkheden.’
Ziet u beprijzing als mogelijkheid om de CO2-uitstoot omlaag te krijgen?
‘Ja. Daar is naar mijn mening vraag en aanbod uitstekend mee te sturen. We hebben uitgerekend dat, uitgaand van de huidige CO2-prijs, het fair is om in de toekomst een CO2-toeslag te heffen van een paar eurocent per pakket. Die discussie willen we de komende tijd aangaan met onze klanten. We hebben van verschillende klanten al positieve reacties gehad.’
De hoge eisen van consumenten zijn soms best beschamend. Als ik online iets bestel, heb ik zelf ook de neiging het zo snel mogelijk te laten bezorgen…
‘Tja, gemak dient de mens en daar gaan we inderdaad steeds verder in. Ik denk dat we met z’n allen de verantwoordelijkheid dragen om dat consumentisme onder controle te houden en niet ongebreideld te laten groeien zodat de verduurzaming niet geremd wordt. DHL is efficiënt georganiseerd, dus snelheid is het probleem niet: in een landelijk netwerk dat dagelijks grote volumes bezorgt is een korte doorlooptijd uit oogpunt van operationele efficiency en daarmee ook uit oogpunt van duurzaamheid juist een voordeel. Een langere bezorgtijd klinkt leuk, maar werkt eerder contraproductief.’
Wat de toekomst betreft: menigeen droomt van bezorging van pakketten via drones. Wordt dat ooit realiteit of blijft het fictie?
‘Dat zie ik totaal niet gebeuren. Zeker hier in Nederland niet. In Nederland worden gemiddeld zo’n anderhalf miljoen pakketten bezorgd, per dag! Stel je eens voor hoe het eruit zou zien als al die pakketten met een drone zouden worden bezorgd. Dan gaat ’t vrij druk worden boven ons hoofd. Ik denk niet dat veel mensen zich daar comfortabel bij zouden voelen.’
Dit interview is gepubliceerd in Management Scope 06 2020.