KKR helpt Roompot en Exact groeien met aandacht voor ESG

Roompot en Exact kozen in respectievelijk 2020 en 2019 voor overname door de Amerikaanse investeerder KKR. Sindsdien werken ze nauw samen met KKR-partner Daan Knottenbelt, verantwoordelijk voor de Benelux-regio.
Tijdens een gesprek met Marc van Voorst tot Voorst, plaatsvervangend directeur van de Nederlandse Vereniging voor Participatieverenigingen (NVP), vertellen Van Cutsem, Ramakers en Knottenbelt over hun samenwerking en verwachtingen voor de toekomst.

Waarom kozen Roompot en Exact voor samenwerking met KKR?
Van Cutsem: ‘KKR stelt ons in staat verder te groeien. Om het in voetbaltermen te zeggen: we speelden eerst op nationaal niveau, promoveerden naar de Europa League en doen nu mee in de Champions League. Met KKR als investeringspartner zijn we ervan overtuigd dat we de competitie ook echt gaan winnen. Het past bij onze ambitie om in Europa de grootste en toonaangevende aanbieder van vakantieparken te worden. De samenwerking voelt heel prettig. KKR is van grote waarde binnen het managementteam. De investeerder helpt ons grotere stappen te zetten op het gebied van verduurzaming en digitalisering.’
Ramakers: ‘Ook wij zijn heel positief over de samenwerking. We zijn erg onder de indruk van de kennis die KKR heeft van onze markt. Ze snappen goed wat er speelt. KKR stond ons op een waardevolle manier bij toen we vorig jaar softwareproducent Unit4 overnamen. Hun bijdrage, inzichten en kennis maken ons nog beter.’

Waarom besloot KKR te investeren in deze bedrijven?
Knottenbelt: ‘We investeren al langer actief in bedrijfssoftware. Exact is een interessante speler omdat het bedrijf een leidende positie heeft in het mkb. Exact kent een solide verdienmodel en ziet volop groeikansen voor cloudtoepassingen. Daarnaast is de sector gefragmenteerd, er zal nog veel consolidatie plaatsvinden. Ook Roompot sluit mooi aan bij ons portfolio. KKR investeert wereldwijd in bedrijven die actief zijn in de vrijetijdssector. Het is een groeimarkt – consumenten geven immers steeds meer geld uit aan vakanties. De keuze viel op Roompot omdat het bedrijf vakantieparken heeft op fantastische locaties langs de Nederlandse kust. Voor zowel Exact als Roompot geldt dat de bedrijven over een sterk managementteam beschikken.’

KKR heeft een sterke focus op Nederland, hoe komt dat?
Knottenbelt: ‘Nederland is klein, maar staat binnen de Eurozone op de vijfde plaats voor wat betreft het bruto binnenlands product. Ons land heeft een zeer actieve markt voor participatiemaatschappijen. De aantrekkingskracht zit hem in goed gekwalificeerd personeel, gezond ondernemingsvermogen en een sterke internationale focus. Nederland beschikt bovendien over enkele goed ontwikkelde sectoren met groeikansen.’

Nederland kent het Rijnlands model, hoe verhoudt zich dat tot het Angelsaksische denken van private equity-bedrijven zoals KKR?
Knottenbelt: ‘KKR is weliswaar Amerikaans, maar heeft in Europa een team dat vrijwel volledig uit Europeanen bestaat. We hebben kantoren in Madrid, Stockholm, Londen, Frankfurt, Luxemburg en Parijs. KKR heeft dus veel ervaring met het Rijnlands model. Overigens hoeft het Rijnlandse denken niet in conflict te zijn met de belangen van private equity-investeerders. Juist omdat deze bedrijven langetermijninvesteringen doen, zijn ze erbij gebaat om verschillende stakeholders zoals klanten, medewerkers en overheden tevreden te stellen. Doen ze dat niet, dan snijden ze zich na een paar jaar in de vingers. Niet voor niets is er in Amerika en Engeland sprake van een verschuiving. Ook in deze landen wint het Rijnlands denken terrein. Dat komt mede doordat millennials andere waarden hebben dan hun ouders. Ze hechten meer waarde aan milieu, sociale verantwoordelijkheid en diversiteit.’

Hoe belangrijk is duurzaamheid voor Roompot en Exact en welke rol speelt KKR daar als private equity-investeerder bij?
Van Cutsem: ‘Mede door de komst van KKR heeft duurzaamheid een boost gekregen. We waren er al wel mee bezig. Roompot realiseerde bijvoorbeeld het eerste gasloze vakantiepark in Nederland, maar we konden nog wel stappen zetten. Er ligt nu mede dankzij de kennis van KKR een ambitieus plan met doelstellingen voor 2030. Bij de bouw van elk nieuw park zit voortaan een specialist aan tafel die meedenkt over hoe we zo duurzaam mogelijk kunnen bouwen en parken kunnen aanleggen. Vakantiehuizen krijgen straks groene daken, worden verwarmd met afvalwater. We kijken kritisch naar  stikstofdepositie, hoe we groen verantwoord kunnen aanleggen en hoe we voedselverspilling tegengaan. Elk kwartaal worden de vorderingen onder de loep genomen.’
Ramakers: ‘Ook Exact heeft duurzaamheidsambities. We richten ons op drie pilaren: community, diversity & inclusion en environment. We zijn continu gefocust op het bouwen en onderhouden van diversiteit onder de medewerkers. Wat betreft environment: we willen ons wagenpark verder elektrificeren, op het hoofdkantoor komen zonnepanelen. Er is veel support vanuit het personeel voor onze duurzaamheidsactiviteiten. KKR stimuleert ons om duurzaamheid te prioriteren.’

Hoe helpt KKR portfoliobedrijven bij het verduurzamen van hun business?
Knottenbelt: ‘Duurzaamheid is een zeer belangrijk thema voor KKR. Als grote investeerder voelen we de verantwoordelijkheid om onze portfoliobedrijven daarbij te ondersteunen. Zoals afgelopen jaar bij Roompot is gebeurd, maken we samen met het management plannen inclusief doelstellingen. We staan bedrijven bij met experts. Om onze kennis nog verder te verdiepen, hebben we afgelopen mei een overeenkomst getekend om duurzaamheidsadviesbureau ERM te kopen. Dat is wereldwijd het grootste consultancybureau op ESG-gebied.
De Europese Unie heeft nieuwe en hoge ESG-transparantiestandaarden gezet met de Sustainable Financial Disclosure Regulation. Wij zullen investeren met respect voor deze standaarden, met inbegrip van investeringen die een belangrijke positieve bijdrage leveren tot specifieke ESG-doelstellingen.
Dat past bij onze strategie om steeds actiever te investeren in duurzaamheid. KKR heeft ook voor verschillende ondernemingen in de portefeuille financieringsinstrumenten met een ESG-bonus/malus ontwikkeld. Bedrijven die gebruikmaken van deze langdurige leningen betalen een steeds lagere rente naarmate de duurzaamheidsdoelstellingen worden behaald.’

Hoe geeft u invulling aan andere ESG-doelstellingen, zoals maatschappelijke verantwoordelijkheid?
Van Cutsem: ‘We hebben de Koos Foundation: kinderen die het door ziekte of hun thuissituatie moeilijk hebben, kunnen bij ons gratis vakantie vieren. Er zijn nu twee huizen beschikbaar, maar willen uiteindelijk op elk park twee goededoelenvilla’s reserveren. Eén van de vakantiehuizen werd ontworpen door kinderen. Daarvoor schreven we een wedstrijd uit. We voelen ons ook verantwoordelijk voor onze medewerkers. Er zijn binnen onze organisatie collega’s die schulden hebben. We bieden hen op onze kosten hulp om hier zo snel mogelijk uit te komen.’
Ramakers: ‘Exact geeft op verschillende manieren invulling aan maatschappelijke verantwoordelijkheid. Onze 1.850 medewerkers kunnen drie dagen per jaar vrijwilligerswerk doen tijdens werktijd. Dat komt neer op 4.200 dagen per jaar. De activiteiten variëren van plastic opruimen in de natuur tot demente ouderen bezoeken. Daarnaast hebben we Matching Funds: collega’s die geld ophalen voor een goed doel kunnen bij ons aankloppen voor een bijdrage.’ 

Ook diversiteit is een belangrijk ESG-thema. Hoe stimuleert u dit binnen de organisatie?
Van Cutsem: ‘Op dat vlak doen we het al best goed. De verhouding mannen en vrouwen in de directie is fiftyfifty. Medewerkers met een migratieachtergrond zijn lastiger te vinden in Zeeland, waar ons hoofdkantoor zit. Maar ook deze groep heeft onze aandacht.’
Ramakers: ‘Diversiteit kent verschillende elementen, zoals achtergrond, ervaring, interesse en geslacht. Wij streven naar een gezonde mix. De IT-sector is nog altijd minder in trek bij vrouwen. De directie van Exact bestaat momenteel voornamelijk uit mannen, met diverse achtergronden, expertise en ervaring. In onze raad van commissarissen zitten twee vrouwen. Sinds twee jaar zetten we ons verder in om diversiteit binnen de organisatie te vergroten, bijvoorbeeld door een goede representatie van vrouwen in alle lagen van de organisatie. Het aantal vrouwelijke senior managers is sindsdien toegenomen. Daarnaast steunen we het project Hack your future, dat medewerkers met een leerachterstand opleidt tot programmeur.’

Hoe gaat KKR om met diversiteit, zowel intern als bij portfoliobedrijven?
Knottenbelt: ‘KKR heeft een global inclusion and diversity committee. Daar zitten de hoogste bestuurders van het bedrijf in – waaronder co-founder Henry Kravis. Ook ik ben actief binnen deze werkgroep, dus ik zie van dichtbij hoe serieus diversiteit wordt genomen. Vorige week bijvoorbeeld besteedde het comité twee volledige dagen aan meetings met al onze businessunits wereldwijd, waarin zij rapporteerden over hun diversiteitsplannen voor de komende vijf jaar. Daar worden de betreffende managers ook op afgerekend.
Binnen de zes Europese kantoren is nog veel winst te behalen. We werken hard om de man/vrouwverhouding te verbeteren. Van de medewerkers die we de afgelopen 18 maanden hebben aangenomen, is 80 procent vrouw. Van onze portfoliobedrijven verlangen we dat de board minimaal twee bestuursleden telt die ofwel vrouw zijn of een migratieachtergrond hebben. Dat werpt vruchten af; deze zomer zullen we hieraan voldoen. Ook op externe partners proberen we invloed uit te oefenen. We eisen van advocaten- en consultancykantoren die onze deals begeleiden, dat zij divers samengestelde dealteams vormen. We leggen het zelfs contractueel vast.’

Welke impact had de coronapandemie en hoe heeft KKR geholpen?
Ramakers: ‘KKR heeft ons tijdens coronacrisis sterk gesteund. Het was prettig dat KKR al meteen een taskforce-programma aanbood, dat vertelde waar we rekening mee moesten houden en hoe we het best konden handelen. De omslag naar volledig thuiswerken ging snel. Voor een softwarebedrijf dat digitale oplossingen verkoopt, was dat natuurlijk makkelijk. Aanvankelijk viel de omzet terug. Naarmate corona langer duurde, trok de markt aan. Vooral de vraag naar in the cloud-oplossingen steeg. Dat is ook logisch: bedrijven moesten thuiswerken massaal faciliteren. Corona was vooral een sociale uitdaging. Na een paar maanden begonnen collega’s het kantoor te missen. We hebben vanaf de zijlijn veel gecoacht en mensen aangemoedigd naar buiten te gaan.’
Van Cutsem: ‘KKR was nog geen aandeelhouder toen corona uitbrak. Het vergde de nodige managementskills om de eerste lockdown door te komen. Vooral toen de parken dicht moesten, was dat schrikken. Maar we hebben veel kunnen inhalen doordat Nederlanders vorige zomer massaal in eigen land vakantie vierden. Ook voor 2021 is de vraag explosief gestegen. Terugkijkend viel de schade mee. We haalden ons budget niet, maar zaten er niet ver vanaf.’

Hoe heeft KKR portfoliobedrijven geholpen tijdens coronacrisis?
Knottenbelt: ‘We hebben de portfoliobedrijven met raad en daad bijgestaan. We wisselden best practices uit, brachten de liquiditeitspositie van elk bedrijf in kaart en werkten waar nodig nauw samen met het management om hen door de crisis heen te helpen. De coronapandemie maakte duidelijk hoe belangrijk het is om een langetermijnvisie te hebben, zodat je met vertrouwen je bedrijven kunt blijven steunen gedurende een crisis. Daarnaast heeft de pandemie het belang van digitalisering aangetoond. Het gebruik van technologie is toegenomen. Investeren in digitale transformatie helpt elke organisatie slagvaardiger en succesvoller te worden. De winst is helemaal groot als dat binnen de hele keten gebeurt, dus als ook leveranciers en consumenten aanhaken.’

Hoe ziet u de toekomst? Welke ambities hebben Roompot en Exact?
Van Cutsem: ‘We willen de komende periode nog enkele partijen overnemen. Als gevolg van corona zijn er in de recreatiesector best veel bedrijven die het moeilijk hebben: dat biedt kansen voor ons. De volgende stap is dat we onze gasten een volledige vakantiebeleving willen bieden, die hoog scoort op kwaliteit en duurzaamheid. Dat wordt de focus vanaf 2022.’
Ramakers: ‘Ook wij willen nog een aantal acquisities doen. We bieden met onze software een totaaloplossing voor het mkb en de accountancybranche. Daar liggen nog volop mogelijkheden, er zijn nog diverse bedrijfsprocessen die geautomatiseerd kunnen worden. De cloudtechnologie is daarbij de grootste innovatie. Steeds meer data zullen in de cloud worden opgeslagen om het leven van zowel accountant als ondernemer makkelijker te maken.’
Knottenbelt: ‘Ik zie de toekomst met veel vertrouwen tegemoet. De economie trekt aan, consumenten hebben de afgelopen coronamaanden veel gespaard. Dat leidt tot inkomsten en groei bij portfoliobedrijven. Mede dankzij KKR slaag Exact erin het bedrijfsleven verder te digitaliseren. Roompot draagt met haar parken bij aan het verduurzamen van de vakantiemogelijkheden in deze hoek van de wereld. 

Welke boodschap zou KKR mee willen geven aan het nieuwe kabinet?
Knottenbelt: ‘De overheid richt zich op het welzijn en de welvaart van burgers. Daarvoor is duurzame groei noodzakelijk. Nederland heeft een ecosysteem van kleine, middelgrote en grote participatiemaatschappijen die via hun portfoliobedrijven deze groei helpen verwezenlijken. Ze spelen zo een belangrijke rol bij het bredere welzijn van Nederland.’

Dit artikel is gepubliceerd in Management Scope 06 2021.