...Richtingloos
Vroeger was ik een klein jongetje met een relatief grote mond. En zo is het met Nederland eigenlijk ook. De oppervlakte is maar 0,008% van het oppervlak op onze aardbol, 0,2% van de wereldbevolking woont in Nederland en we dragen 1,1% bij aan de wereldeconomie. Als Armstrong al in 1969 op de maan was, dan is Nederland hem waarschijnlijk niet opgevallen.
Maar in ons zelfbeeld stijgen we regelmatig boven die promillages uit, bijvoorbeeld toen het Nederlands Elftal de afgelopen WK’s nummer 2 en nummer 3 was. Voor buitenlanders die mij plagen met de afwezigheid van Oranje op het EK van deze zomer heb ik een eenvoudig antwoord: wij slaan het EK over en trainen alvast voor het WK 2018. Overtuigend op wereldniveau. En denk eens aan de gouden plakken die wij op de Olympische Spelen binnenslepen. In Londen 2012 haalden wij twintig medailles, terwijl India, een land met zeventig keer zoveel inwoners (1,2 miljard!) bleef steken op zes: twee zilveren en vier bronzen plakken. Over medailles gesproken: verbazingwekkend was de ophef over het toegegeven dopinggebruik van Ria Stalman. Oooooh, heeft ze dóping gebruikt? Wist u dat de afgelopen 15 jaar niemand meer zo ver gegooid heeft als Ria? Dat is toch een tekentje aan de wand.
In de internationale salaristop spelen we niet echt mee. Nou ja, Ben van Beurden (Shell) mag met 24,2 miljoen beloning over 2014 aanschuiven, en ook voor Paul Polman (9,6 miljoen) is er een plaatsje in de subtop. Maar om de salarissen van de ABN Amro-bestuurders wordt internationaal hard gelachen. Zes ton in euro’s? Is dat per maand of per week? Een van de grote overwinningen van minister Dijsselbloem in 2015 was dat hij de beloofde extra ton voor 5 ABN Amro-bestuurders er weer heeft afgesnoept. Ceo Gorman van de Amerikaanse zakenbank Morgan Stanley kreeg over 2015 een verlaagd salaris: 21 miljoen dollar. Dat was om Gorman te straffen voor de met achttien procent gedaalde koers. Datzelfde Morgan Stanley mocht van Dijsselbloem wél de beursintroductie van ABN Amro begeleiden, om het salaris van de ceo te bekostigen. Voor Dijsselbloem geen probleem. De koers van het aandeel ABN Amro doet het sinds de beursintroductie overigens twintig procent beter dan de AEX en zelfs vijfentwintig procent beter dan concurrent ING. Als Gorman werd gestraft met 21 miljoen dollar, wat mag Gerrit Zalm dan wel niet verwachten voor zijn outperformance? Ik zie al voor me dat Dijsselbloem in het jaarlijkse beoordelingsgesprek tegen Zalm zegt dat die alleen maar heeft geprofiteerd van de aantrekkende economie. Zo noemen we dat: twee procent groei na zeven jaar van krimp en stagnatie. Maar ons glaasje is eerder halfleeg dan halfvol, met nog steeds 1,2 miljoen Nederlanders die niet aan het arbeidsproces deelnemen. Hoe kun je beweren dat het goed gaat als winkelketens als dominosteentjes omvallen? Eerst V&D, dan de schoenenwinkels van Macintosh, dan de drogisterijen van DA. Hoera, het gaat goed met Nederland! Er zijn er zelfs die bij de eerste lichtpuntjes uit jaloezie op de rem willen trappen. Die in het prille herstel van de woningmarkt een nieuwe bubbel zien. Ik zou zeggen: wees blij met het herstel van de huizenprijzen, maar nee, van sommigen mogen we er niet van genieten. Aan het eind van mijn column vraagt u zich vast af waar dit verhaal heen gaat. En dat is nou juist mijn punt: nergens. We zijn een richtingloos, ambitieloos landje geworden. We gaan nergens heen. We zijn een landje dat Sjinkie Knegt tot sportman van het jaar uitroept. Fantastische prestaties natuurlijk, maar waarom niet de beste pijltjesgooier ter wereld, Michael van Gerwen? Of de talentvolste Formule 1-coureur, Max Verstappen? Nee, we zijn een land van de rem, niet van het gaspedaal. Verstappen gaat ons veel te hard.
Peter Paul de Vries is ceo van Value8.
Deze column is verschenen in Management Scope 02 2016