De menselijke factor

Bijna een kwart van ons nationale energieverbruik komt voor rekening van de productie in industrie en landbouw. Daarbovenop komt nog het elektriciteitsverbruik in deze sector én de energie die nodig is voor transport en productie van grondstoffen. Zo komen we op ongeveer de helft van ons nationale verbruik. Hier valt nog veel winst te halen als het aankomt op het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen.

CO2-uitstoot
Er bestaan tal van mogelijkheden om de CO2-uitstoot van bedrijven drastisch te verlagen, met wat creativiteit en de inzet van bestaande technologieën. Het ‘laaghangend fruit', zoals spaarlampen en isolatie, wordt over het algemeen wel geplukt. maar verdergaande ingrepen die leiden tot substantiële vermindering van CO2-uitstoot vergen vaak investeringen die zich pas op langere termijn terugverdienen. Daarom blijven ze in de meeste gevallen liggen. Hoe krijgen we de industrie en landbouw zo ver dat ze toch investeren?

Duurzame warmtebronnen
Vooral bij het vervangen van oude installaties door nieuwe, energiezuinige installaties valt nog een grote slag te maken, net als bij het toepassen van duurzame warmtebronnen. Denk daarbij aan een nieuw type glasoven, het lokaal verwarmen van beton in mallen in plaats van het verwarmen van de hele productiehal met oude heteluchtbranders, of het toepassen van warmte-koudeopslag in de champignon- teelt. Maar ook het delen van warmte met omliggende bedrijven is vaak een optie, net als het overstappen op een alternatief product dat duurzaam geproduceerd kan worden.

Volhouders
Om langetermijninvesteringen gedaan te krijgen, zijn ondernemende bedrijven nodig die een strategie voeren die is gericht op people planet profit. Traditioneel zijn bedrijfsstrategieën gericht op groei van omzet of winst of groei van marktaandeel, terwijl het bij deze zogenaamde 3P-strategie gaat om het tegelijkertijd nastreven van economische doelen, milieudoelen én sociale doelen. Dit beïnvloedt soms (niet altijd) op de korte termijn het economische doel, maar op middellange en lange termijn biedt het voordelen.

Licence to operate
Het verlaagt bedrijfsrisico's ten gevolge van stijgende energieprijzen of veranderende wetgeving, het verbetert de bedrijfsreputatie, het versterkt de zogenaamde licence to operate en het vergroot de motivatie van management en werknemers. op korte termijn kan er geld mee worden verdiend door bijvoorbeeld lagere energiekosten, lagere afvalheffingen of het binnenhalen van milieubewuste klanten.

Durf
De juiste 3p-strategie uitzetten is echter nog niet genoeg. Er zijn ondernemende mensen binnen bedrijven nodig die de vernieuwing solide kunnen doorvoeren. Er is durf voor nodig, net als multidisciplinaire en vaak nieuwe kennis, die alleen het bedrijf kan worden binnengehaald door goede samenwerking met andere organisaties.

3p-strategie
Een paar voorbeelden: de ondernemende tuinder Van den Bosch die diepe geothermische warmte toepast waarbij tot 3 kilometer diep wordt geboord naar water van circa honderd graden Celsius; de ondernemer achter het bedrijf NewNRG die zelf kantoor houdt in een nul-energie woonboot (en deze woonboten ook te koop aanbiedt); de persoon binnen Corus die het voor elkaar heeft gekregen dat er een nieuwe installatie wordt gebouwd waarmee de productie van staal een stuk minder energie kost doordat er direct met kolen gestookt kan worden (eerst cokes maken is niet meer nodig), de man achter het bedrijf Ballast Nedam sustainability services die samen met specifieke toeleveranciers binnen alle bedrijven van de Ballast Nedam Groep duurzame innovaties doorvoert, en ga zo maar door.

Volhouden
Dergelijke ondernemende volhouders zijn keihard nodig. Deze mensen trekken vaak jarenlang de kar tot het bedrijf waar ze voor werken eindelijk groener gaat produceren. Veranderen en innoveren is altijd al een langdurig proces, maar duurzame innovaties duren zo mogelijk nog langer. Dit komt waarschijnlijk omdat het economisch voordeel, zoals eerder uitgelegd, niet altijd direct duidelijk of groot is. En voordat de vernieuwing kan plaatsvinden moet je, als je pech hebt, eerst een geheel nieuwe bedrijfsstrategie invoeren.