De opmars van de vrouwelijke c-suite commissaris
Ze voelen zich thuis aan beide zijden van de boardroom table: topvrouwen die zowel bestuurder als (meervoudig) commissaris zijn. Eenmaal opgeklommen naar de bestuurskamer, houden ze zich druk bezig met de aansturing van de onderneming en leggen ze daarover verantwoording af aan hun commissarissen, die toezicht houden op hun doen en laten. Maar een paar keer per jaar draaien ze de rollen om: dan gaan ze zélf op de commissarisstoel zitten en houden ze toezicht op andere bestuurders. Een mooie manier om bij meerdere organisaties in de keuken te kijken, ervaring te delen én te verrijken en aan cv, zichtbaarheid en netwerk te bouwen. Vooral die laatste voordelen zijn voor vrouwen nog altijd belangrijker dan voor mannen, ook al hebben ze inmiddels de c-suite bereikt: het illustere bestuursdomein, waar de benaming van elke functionaris met de c van chief begint: ceo, cfo, cco, coo en de jongste ‘zusjes’: cro, chro (momenteel zeer in trek) en cio of cdo. Soms maken deze chiefs deel uit van de raad van bestuur (rvb), maar steeds vaker is dat gremium voorbehouden aan ceo en cfo en is het executive committee hun natuurlijke habitat.
> Bekijk hier de Top-100 Corporate Vrouwen van 2019
Meer dubbelfuncties
De vrouwelijke c-suite commissaris is bezig aan een opmars, zo komt naar voren uit de Top-100 Corporate Vrouwen 2019: 33 vrouwen (ruim een derde) combineren hun bestuursfunctie met een of meer toezichtposities. Vorig jaar waren dat er nog maar 26, ofwel een kwart. Een flinke toename dus. Daarnaast staan er vier vrouwelijke bestuurders op de lijst die hun handen ‘thuis’ meer dan vol hebben en geen commissariaten ernaast vervullen, maar dat kan natuurlijk nog komen. En dan zijn er nog de vrouwen die geen bestuurder zijn, maar wel commissariaten vervullen naast een actieve hoofdfunctie in bijvoorbeeld wetenschap of advocatuur. Al die vrouwen bij elkaar opgeteld, komen we op 47: voor bijna de helft van de vrouwen op de lijst is toezicht houden dus een ‘bijbaan’, voor de andere helft is het hun beroep.
Ceo én commissaris
Terug naar de c-suite: de lijst telt 14 ceo’s, negen cfo’s, vier cro’s, vier coo’s en drie chro’s en allemaal hebben ze tijd voor een of twee commissariaten. Oók de twee ceo’s van beursgenoteerde ondernemingen op de lijst. Zo houdt Wolters Kluwer-ceo Nancy McKinstry (nr. 24) toezicht op adviesorganisatie Accenture, headhunter Russell Reynolds en Abbott Laboratories, producent van medische voeding. Herna Verhagen (nr. 65), ceo van PostNL, is commissaris bij het Franse technische handelshuis Rexel en begint per 1 oktober als commissaris van ING. De meeste nieuwe vrouwen op de lijst hebben eveneens een dubbele identiteit: bestuurder én commissaris. Van de 14 nieuwkomers zijn er slechts twee beroepscommissaris. De hoogste c-suite dame op de lijst komen we tegen op nummer 12: Aegon-chro Carla Mahieu, die toezicht houdt op bouwbedrijf BAM en telecombedrijf VodafoneZiggo. Drie plaatsen eronder vinden we Ingrid Thijssen (nr. 15), ceo van netwerkbedrijf Alliander en commissaris van Havenbedrijf Rotterdam en zorgverzekeraar VGZ. Annie Krist (nr. 25), ceo van gasbedrijf Gasterra, ging toezichthouden op netwerkbeheerder Stedin en is daarmee zelfs de snelste stijger van de lijst.
Voorzichtige vernieuwing
Na een jaar van stagnatie leek de vernieuwing vorig jaar weer een beetje aan te trekken met 13 nieuwe vrouwen op de lijst. Dit jaar zet die trend zich (afgevlakt) door, met 14 nieuwe vrouwen. Bovendien vinden we de hoogste nieuwe binnenkomer nu al in het hart van de top-10, op nr. 6: Sonja Barendregt- Roojers. Vorig jaar kwam de hoogste nieuwe vrouw op de lijst binnen op nr. 23. Toen wist er dus maar één nieuwe vrouw door te dringen tot de top-25, dit jaar zijn dat er vier en op nr. 26 vinden we de vijfde. De vernieuwing is overigens keurig verdeeld over het begin (de bestuurlijk wat zwaardere dames) en het eind van de lijst (de jonge aanwas). Het middenstuk lijkt echter maar niet in beweging te komen.
Niet vaker voorzitter
De doorbraak van de vrouwelijke president- commissaris laat ook nog even op zich wachten: 31 vrouwen – dus een derde – op de lijst vervullen de positie van president-commissaris, voorzitter van de raad van toezicht, of allebei. Dat aantal is nagenoeg gelijk gebleven, want vorig jaar waren er 32 vrouwelijke voorzitters. Voor de c-suite vrouwen die er nieuw bijkwamen, is een zware voorzittersfunctie ook niet te combineren met hun bestuursbaan. Slechts twee van hen bekleden voorzittersposities (en dan niet bij bedrijven). Er vielen ook weer drie vrouwelijke president-commissarissen van de lijst af.
Weinig jonge aanwas
De verjonging blijft eveneens uit: de gemiddelde leeftijd is opnieuw met circa een half jaar gestegen en ligt inmiddels op 55,16 jaar. Vooral de vele vijftigers en zestigers onder de beroepscommissarissen houden de gemiddelde leeftijd hoog, geholpen door de reeds gearriveerde c-suite dames bovenin de lijst, die vaak ook niet meer piep zijn. Daar kunnen de veertigers uit de relatief geringe jonge aanwas onderaan de lijst niet tegenop boksen. De jongste commissaris van de Top-100 Corporate Vrouwen (op nr. 95) is overigens wel nieuw: Hanne Buis (42 jaar, zie ‘Stakeholderkampioen’).
Een vijfde is ‘exportcommissaris’
De aankomende generatie vrouwen heeft ook concurrentie van buitenlandse vrouwen in de Nederlandse bestuurskamers - al blijft dat aantal met 11 redelijk te overzien. Overigens komen buitenlandse vrouwen pas in aanmerking voor de Top-100 als ze één bestuursfunctie of twee commissariaten bij Nederlandse bedrijven in portefeuille hebben. Intertrust-ceo Stephanie Miller (nr. 84) komt dus wel nieuw binnen op de lijst, maar Erica Mann en Elizabeth Doherty niet, als commissarissen van respectievelijk DSM en Philips. Op hun beurt houden Nederlandse vrouwen regelmatig toezicht in het buitenland: de lijst telt 20 ‘exportcommissarissen’. Het zijn vooral de beroepscommissarissen die deze route kiezen: hun buitenlandse commissariaten tellen niet mee in het puntensysteem volgens de Wet bestuur en toezicht. Voor de meeste c-suite vrouwen op de lijst geldt echter: één of twee commissariaten erbij, graag! Maar dan wel in eígen land: het vliegtuig ervoor pakken gaat de meesten letterlijk te ver, dan beginnen de eigen commissarissen wellicht te steigeren.
> Lees ook onze analyse van de Top-100 Corporate Vrouwen 2019
Verantwoording: De Top-100 Corporate Vrouwen is samengesteld door Management Scope. Voor de gehanteerde systematiek verwijzen we naar de Top-100 Corporate Vrouwen. Dit artikel is gepubliceerd in Management Scope 06 2019.