Analyse Top-100 Corporate Vrouwen 2021
Een lustrumfeestje voor Petri Hofsté: ze voert voor de vijfde keer de Top-100 Corporate Vrouwen aan. Haar toezichtportefeuille bevat twee coöperaties (Rabobank en verzekeraar Achmea, ze houdt ook toezicht op dochterorganisatie Achmea Investment Management), een AEX-bedrijf (bodemonderzoeker Fugro) en een familiebedrijf (Pon Holdings). Daarnaast is ze voorzitter van het bestuur van Stichting Nyenrode, die toezicht houdt op het college van bestuur van de businessuniversiteit in Breukelen. Hofsté is bovendien bij vier van haar toezichtfuncties voorzitter van de auditcommissie en bij de andere twee ‘gewoon’ lid. Haar profiel: goed met cijfers en brede ervaring in de financiële sector – van plaatsvervangend cfo van ABN AMRO tijdens de financiële crisis tot en met divisiedirecteur van De Nederlandsche Bank, gevolgd door een korte periode als cfro van pensioenuitvoerder APG. Als commissaris is ze niet bang voor een stevige agenda, of om bestuurders te challengen. ‘Ik ben natuurlijk een echt meisje dat altijd alles heel goed probeert te doen, dus dat kan best irritant zijn’, zei ze onlangs lachend in dit magazine.
> Lees ook: Petri Hofsté: 'Auditcommissie moet traditionele financiële focus verbreden' en Petri Hofsté gaat graag op zoek naar de mens achter het hokje
Flitskapitaal en fintech
Runner-up is Miriam van Dongen: een collega van Hofsté in de rvc van Achmea. Ook Van Dongen is goed thuis in de financiële sector, maar dan vooral in het verzekeringswezen. Zo was ze cfo van Delta Lloyd België en Achmea Zorg en commissaris van Vivat (inmiddels Athora Netherlands), de voormalige verzekeringstak van SNS Reaal. Als beroepscommissaris verzamelde ze een portefeuille met alleen maar financials (op het Kadaster na): naast Achmea houdt ze toezicht op flitshandelaar Optiver, pensioenuitvoerder PGGM (vicevoorzitter) en betaaldienst Mollie (eveneens vicevoorzitter), de fintech van dertiger Adriaan Mol. Van Dongen houdt dus kort geld, lang geld en nieuw geld in één hand.
De top-3 wordt gecompleteerd door oud-Europarlementariër Corien Wortmann- Kool, die Van Dongen tot voor kort in de raad van toezicht van het Kadaster trof. Wellicht namen de dames na afloop van de vergadering meteen even de pensioenwereld door, want Wortmann- Kool is ook bestuursvoorzitter van pensioenfonds ABP. Ze houdt verder toezicht (als vicevoorzitter) op verzekeraar Aegon en kreeg er dit voorjaar een commissariaat bij fijnchemiebedrijf DSM bij.
Gouden horloge
Wortmann-Kool werd bij DSM tegelijk benoemd met Carla Mahieu (nr. 5), die onlangs vertrok als chro van Aegon en op wie Wortmann-Kool tot voor kort toezicht hield. Dat moet toch even wennen zijn: ineens samen met je voormalige bestuurder, respectievelijk commissaris, in een andere board zitten. Mahieu werd dit jaar ook commissaris van ingenieursorganisatie Arcadis. Ze hield al toezicht op telecombedrijf VodafoneZiggo en deed dat eerder ook op bouwbedrijf BAM, waar ze na ruim twee termijnen terugtrad. Mahieu is 62: voelen we hier een tweede carrière als beroepscommissaris aankomen, na een loopbaan bij Shell, executive search-organisatie Spencer Stuart, Philips en ruim tien jaar Aegon? Relatief veel vrouwen halen hun pensioen niet als bestuurder en kiezen al eerder voor het fulltime toezichthouderschap. Mahieu lijkt wel op het gouden horloge te hebben gewacht. Ze is bij Aegon trouwens opgevolgd door de Italiaanse Elisabetta Caldera (nr. 51).
Topvrouw pakt de tram
Mahieu – vorig jaar nog op nr. 12 – is een van de vrouwen die de top-10 wisten te gatecrashen. Dat geldt ook voor Claudia Zuiderwijk, die van nr. 20 naar nr. 6 steeg. Ze werd vorig jaar oktober ceo van het GVB, het Amsterdams vervoerbedrijf. Een nieuwe kraal in de kleurrijke ketting van Zuiderwijks carrière: van it-bedrijf PinkRoccade naar ziekenhuisdirecteur en via haar interim-rol bij ProRail naar het reorganiseren van de Kamer van Koophandel en nu dus het GVB, dat een miljoenenverlies leed door de coronacrisis. Zuiderwijk acteert altijd op het snijvlak van publiek en privaat. Daarbinnen kiest ze graag telkens een nieuwe sector, zei ze in Het Financieele Dagblad (FD): ‘Zo probeer ik gewenning te voorkomen en dwing ik mezelf scherp te blijven.’ Haar eerste actie bij het GVB was een ritje met de tram.
Onorthodoxe carrièrestap
Op nummer 10 vinden we de hoogste nieuwe binnenkomer in de lijst: Karin Bergstein, terug van weggeweest. Ook Bergstein maakte een onorthodoxe carrièrestap: van de financiële wereld naar medische technologie. In 2019 vertrok ze als lid van de raad bestuur van verzekeraar a.s.r., nadat daar een nieuwe topstructuur werd ingevoerd. Vorig jaar werd ze cfo van Aidence, een startup die artificial intelligence inzet voor de diagnose van longkanker. Haar commissariaten heeft ze weer wel bij financials: vorig jaar ging ze toezicht houden op Van Lanschot Kempen, dit jaar kwam BNG Bank erbij. Goed voor een comeback in de Top-100 Corporate Vrouwen.
Mirjam van Praag (nr. 32) maakt juist haar debuut in de top-100 en is daarmee eigenlijk de ‘echte’ hoogste nieuwe binnenkomer. De bestuursvoorzitter van de Vrije Universiteit Amsterdam werd commissaris van De Nederlandsche Bank.
Innovatiecommissaris
Een andere hoge nieuwkomer in de eerste helft van de lijst is Mariken Tannemaat (nr. 45). Ze voegde commissariaten bij ABN AMRO en bij risicomanagementadviseur VLC & Partners toe aan toezichtfuncties bij Wehkamp en techbedrijf CM.com. Tannemaat paart langjarige ervaring in de financiële sector aan kennis van nieuwe technologie. Ze begon haar loopbaan als managementtrainee bij ING, waar ze 18 jaar werkte. Daar bouwde ze onder meer mee aan het internationale succes van internetbank ING Direct. Het legde de kiem voor haar latere rol als chief innovation officer van de afgesplitste verzekeringstak NN Group en bij vermogensbeheerder Robeco, waar ze binnen het jaar weg was.
Met haar oranje hart is Tannemaat nu dus aangetreden in de boardroom van de bank met het groene-gele schild, waar ze vooral is binnengehaald vanwege haar kennis van opkomende technologieën. Daarmee lijkt Tannemaat (49 jaar) definitief te hebben gekozen voor een beroepsmatig bestaan als innovatiecommissaris. Ze kwam ook als hoogste vrouw binnen op de Next50, de lijst aanstormend toezichttalent die Management Scope eerder dit jaar publiceerde.
Vrouwen in de verkeerstoren
De snelste stijger op de lijst is Hanne Buis: van nr. 93 naar nr. 33. Vorig jaar werd ze chief projects & assets officer (cpao) en lid van de raad van bestuur van luchthaven Schiphol. Daarvóór had ze haar eigen ‘winkeltje’ en was ze di recteur van Lelystad Airport, waarvan de opening in totaal vier keer werd uitgesteld, de laatste keer door de coronacrisis. Buis bleef positief, ze putte uit het incasseringsvermogen en de stamina uit haar eerdere leven als topsporter, toen ze óók een forse teleurstelling te verwerken kreeg: als professioneel zeiler en lid van de Nederlandse kernploeg haalde ze net niet de Olympische Spelen van Athene in 2004. ‘Soms krijg je een enorme golf over je heen en word je kleddernat. Dan trek je je pak recht en hup, je gaat weer’, trok ze in het FD de parallel tussen zwaar weer op het water en in de bestuurskamer. Die vechtlust zal ook goed van pas komen bij Schiphol, dat vleugellam raakte door de coronacrisis. Door haar komst is de man/vrouwverhouding in het bestuur van Schiphol inmiddels fiftyfifty: de tweede vrouw in de ‘verkeerstoren’ van de luchthaven is Birgit Otto (nr. 60). Met haar 44 jaar zorgt Buis – een van de jongste vrouwen op de lijst – ook voor diversiteit in leeftijd: ze scheelt bijna 20 jaar met Schiphol- (en oud-Shell-)topman Dick Benschop. Buis is trouwens ook commissaris van netbeheerder Stedin. De op één na snelste stijger is Carmen Velthuis (van nr. 92 naar nr. 35), cfo van telecombedrijf Vodafone Europa en commissaris van netbeheerder Enexis. Ook Jessica Uhl steeg flink op de lijst, van nr. 33 naar nr. 19: de Shell-cfo wist door te dringen in de top-25 met een nieuw commissariaat bij Goldman Sachs. Het is natuurlijk nooit weg om een lijntje te hebben naar een van ’s werelds grootste investment banks, maar zonder twijfel heeft Uhl haar handen in eigen huis behoorlijk vol, nu de rechter heeft bepaald dat de olie- en gasmaatschappij de CO2-uitstoot sneller moet terugdringen.
Ceo én commissaris
Bij de stijgers en nieuwkomers op de lijst zien we ook een nieuwe generatie vrouwelijke ceo’s opstaan: senior vrouwen die (eindelijk) het pluche hebben bereikt. Maar liefst zes vrouwen werden het afgelopen jaar bestuursvoorzitter, sommigen voor de eerste keer én via interne opvolging. Het zijn echte powervrouwen, want de meesten van hen vervullen naast hun nieuwe rol ook nog commissariaten. Zo is GVB-ceo Zuiderwijk ook commissaris van KPN en pensioenuitvoerder APG. Achmea-ceo Bianca Tetteroo (nr. 23) zit ondanks haar drukke baan in de raad van toezicht van onderzoeksorganisatie Netspar en van Kunsthal Rotterdam. Annette Mosman (nr. 44) is naast ceo van APG onder meer commissaris bij voetbalclub Ajax. Jeanine Helthuis (nr. 47) combineert haar rol als managing director van advocatenkantoor Van Doorne met het vicevoorzitterschap van ProRail en een commissariaat bij Van Lanschot Kempen. NS-ceo Marjan Rintel (nr. 54) houdt ook toezicht op de Nederlandse Loterij (de organisatie achter onder meer de Staatsloterij en de Lotto). En Annemieke Nijhof (nr. 78) is naast algemeen directeur van Deltares commissaris van De Nederlandsche Bank.
> Lees ook: Top-100 Corporate Vrouwen 2021: meer ceo’s, weinig chairs
Even in de pauzestand
Naast deze ervaren vijftigers komen we in de tweede helft van de lijst nieuwe, vooral bestuurlijke aanwas tegen, maar minder dan je zou hopen en verwachten. Onder de acht veertigers bevindt zich een aantal cfo’s: toch nog altijd de snelste route voor vrouwen naar een rvb-functie. Nynke Dalstra (nr. 62) bijvoorbeeld, onder meer commissaris van Havenbedrijf Rotterdam en waterbedrijf Evides. Ze was tot 2019 cfo van ingenieursorganisatie RoyalHaskoningDHV, waar ze na tweeënhalfjaar terugtrad voor ‘een pauze in haar carrière’ en om ‘tijd te besteden aan haar familie.’ Een tweede loopbaan als beroepscommissaris leek op de loer te liggen, maar kennelijk kroop het bloed waar het niet gaan kan: inmiddels is Dalstra interim-cfo van ProRail. Hopelijk is de pauze daarmee voorbij.
Jeanine Tijhaar (nr. 88) werd begin dit jaar cfo en rvb-lid van Eneco, na eerst financieel directeur van Eneco Nederland te zijn geweest. Een interne benoeming dus, waarmee president-commissaris Mel Kroon extra blij was ‘omdat het uit talent uit eigen organisatie komt.’ Interne opvolging gebeurt inderdaad veel te weinig en zeker bij vrouwen. Tijhaar heeft trouwens lang moeten wachten op een plek in de rvb: ze begon haar loopbaan bij DSM en werkte vervolgens 16 jaar bij AkzoNobel, waar ze financieel directeur was van verschillende businessunits en in haar laatste rol ‘financieel leiding gaf aan een wereldwijde business met een omzet van circa een miljard euro’, aldus het persbericht over haar benoeming. Voor de top van AkzoNobel was het kennelijk niet genoeg, voor het kleinere Eneco wel.
Oog voor dynamiek
In de onderste regionen van de lijst komen we overigens ook nog een (net) zestiger tegen: oud-Mckinseyaan Linda Hovius (nr. 93), commissaris van flitskapitalist Flow Traders en bloemenveiling Royal FloraHolland. Ze was aan het begin van haar loopbaan een van de eerste vrouwen bij McKinsey, samen met Annet Aris (nr. 4), hield zich voor the firm bezig met leadership development (een thema dat in elke rvb en rvc hoog op de agenda zou moeten staan) en heeft inmiddels een eigen praktijk als boardroomconsultant. Dat laatste is handig voor de jaarlijkse (zelf)evaluatie van de rvc, hoewel bestuurders het misschien wel weer enigszins bedreigend vinden: zo’n commissaris met een scherp oog voor de onderlinge dynamiek.
De cirkel is rond
De jongste vrouw op de lijst is Karin de Jong (42 jaar, nr. 97), cfo van het Belgisch-Nederlandse apotheekbedrijf Fagron. Ze werd vorig jaar commissaris van elektronicaconcern Neways, waar ze onlangs met haar neus in de boter viel: een onverwacht vijandig bod van industrieel concern VDL, tevens klant en grootaandeelhouder van het concern. Oprichter Wim van der Leegte was bovendien ooit commissaris van Neways. Desondanks zet VDL rvb en rvc van Neways onder druk: een friend without benefits. Gelukkig zijn mergers & acquisitions specialiteit van De Jong, dat komt haar nu ook als commissaris wellicht goed van pas: hoe houd je een wolf in schaapskleren buiten de deur? Hekkensluiter van de lijst is Barbara Geelen (nr. 100, 47 jaar), de nieuwe cfo van Fugro. Groot geworden bij ABN AMRO/RBS, aldaar gepokt en gemazeld door de financiële crisis en vervolgens een minstens zo uitdagende periode bij op- en overslagbedrijf HES International, waar private equity-investeerders haar als cfo vroegen om de sterren van de hemel te plukken. En nu dus cfo van Fugro. En wie zit er in de raad van commissarissen van de bodemonderzoeker (naast oud-Accenture-topvrouw en OCI-commissaris Anja Montijn, nr. 36)? Juist, Petri Hofsté. De nr. 1 van de lijst heeft de nr. 100 dus mede helpen benoemen. De cirkel is rond.
Dit artikel is gepubliceerd in Management Scope 06 2021.