Maatschappelijke impact
Als bestuurlijk thema is maatschappelijke impact niet meer weg te denken. Maar nieuw is de thematiek geenszins. Een kort overzicht. Maar vooreerst: wat betekent dat eigenlijk, maatschappelijke impact? Het makkelijkst te begrijpen is de term als je deze in een zin zet. Bestuurders worden, tot op het niveau van de raad van bestuur (rvb), in toenemende mate gedwongen na te denken op de maatschappelijke impact van hun onderneming. Bedrijven zijn er, zo is de gedachte, niet alleen om winst te maken. Belangrijk is ook geworden: wat is de impact van de bedrijfsvoering: bijvoorbeeld op lokale gemeenschappen, op stakeholders zoals klanten en leveranciers, op het milieu. Eén stap verder nog, wordt in toenemende mate van ondernemingen gevraagd maatschappelijk nut te hebben. Vaak wordt daarvoor ook de term purpose ingezet. Het bedrijf moet dus van maatschappelijke waarde zijn.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen Nederland
Het sturen op impact is niet zomaar komen aanvliegen in de bestuurskamers. De generatie van millennials is doordrongen van de thematiek en dwingt zo bedrijven na te denken.Ook de millennials zelf hebben de thematiek niet zomaar uit de lucht geplukt. Het huidige brede debat reikt ver terug. De meest succesvolle grootzakelijke ondernemingen dachten al decennia geleden terug na over hun maatschappelijke verantwoordelijkheden. Zo zorgden Philips en Heineken in de periode van de industriële revolutie in Nederland voor hun werknemers door hun woningen aan te bieden. Hele wijken in Amsterdam (Heineken) en in Eindhoven (Philips) zijn zo tot stand gekomen.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen in internationaal verband
Minder ver in de tijd, 23 juni 1999 organiseerde de Tweede Kamer een debat met als titel: ‘Maatschappelijk verantwoord ondernemen in internationaal verband.’ Discussie was er met name of de overheid een rol diende te spelen in het dwingen van bedrijven tot maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo), dan wel of dit een verantwoordelijkheid van bedrijven was – en de overheid vooral een rol had in het internationale debat over impact. Een aantal termen werden toen al met mvo in verband gebracht: corruptie, milieu, arbeidsomstandigheden enzoverder. MKB-ondernemingen gingen het meestal hebben over duurzaam ondernemen, de corporates kozen voor mvo. In de jaren die volgden, zou mvo in vele vertakkingen worden uitgediept. Met de corporate governance code voor goed bestuur kreeg Nederland in 2003 een gedragscode (zelfregulering) voor het beursgenoteerde bedrijfsleven. Maar denk ook bijvoorbeeld aan het Klimaatakkoord, dat in samenspraak tussen bedrijven, belangenorganisaties en de overheid tot stand is gekomen.In internationaal verband kwam de Organisatie voor Economische Ontwikkeling en Samenwerking (OESO) in 2010 met ISO26000: een internationale norm voor maatschappelijk verantwoord onderneming, met praktische handvaten. Ook kwamen wetgevers wereldwijd met strengere wetgeving op het gebied van corruptie, milieu, misbruik van werknemers, enzovoorts.
Duurzaam ondernemen van de agenda
Het denken rondom mvo liep parallel met het shareholdersmodel. Het shareholdersmodel gaat er vanuit dat de aandelenkoers in the end altijd ook het gedrag op de lange termijn van bestuurders weerspiegelt. Ofwel: als bestuurders op lange termijn het goede doen voor hun klanten, maar ook voor werknemers en andere stakeholders, dan weerspiegelt dat zich in de beurskoers. Dat denken zou echter gebrekkig blijken. Vooreerst omdat niet altijd alle bestuurders het goede voor hebben met de rest van de wereld. Maar ook en vooral zou mvo vaak meer een ‘moetje’ worden voor bedrijven dan een gedragen bestuurlijk thema. Veel bedrijven stelden een chief sustainability officer aan, of vergelijkbaar, die dan als taak had te zorgen dat de onderneming niet iets mispeuterde. En daarmee was de kous af. Meer nog: zodra de economie haperde of aandeelhouders morden, ging een thema als duurzaam ondernemen vaak helemaal van de agenda.
De komst van Sustainable Development Goals
Sinds een aantal jaren is dat veranderd. Onder druk dus van de maatschappij, zoals hierboven beschreven, maar er is meer. De Verenigde Naties voelde de tijdsgeest perfect aan en kwam in 2015 met de zogeheten United Nations Sustainable Development Goals (SDG’s). In het Nederlands vertaalt dit zich naar duurzame ontwikkelingsdoelen. De SDG’s zijn maatschappelijke doelen zoals geen honger, geen armoede en schoon water en sanitair voor iedereen. Met als doel om die agenda tegen 2030 te hebben uitgevoerd. Die SDG’s hebben in het bedrijfsleven een revolutie veroorzaakt. Waar mvo niet of nauwelijks op de bestuurlijke agenda kwam, zijn de doelen van de Verenigde Naties zo ambitieus, dat grote bedrijven er perfect hun strategie (en tegenwoordig ook vaak: missie) op kunnen enten. Het shareholdersdenken wordt steeds nadrukkelijker ingeruild voor een strategie met als uitgangspunt langetermijnwaardecreatie. Zo stelt Philips er naar te streven in 2025 het leven van 3 miljard mensen te hebben verbeterd, en heeft DSM als missie: betere levens voor iedereen. Ceo Feike Sijbesma geldt in Nederland als pionier op het gebied van impact.Ook in de uitvoering tot slot worden inmiddels flinke stappen gezet. Maatschappelijke impact en duurzaam ondernemen staan tegenwoordig hoog op de agenda. Denk aan trends als integrated reporting, een esg-beleid, of duurzame innovaties. Op naar een betere wereld!
‘Als bestuurder is het gevaarlijk om kritisch te zijn over je aandeelhouders’
Aan onze rondetafel buigen drie ceo’s zich over de rol van de aandeelhouder in het moderne bedrijfsleven. Ze tonen zich kritisch als het gaat om in hoeverre de aandeelhouder bondgenoot is in broodnodige transities: het basismodel blijft gericht op winstmaximalisatie, waardoor verandering niet van de grond komt. ‘Er komt een punt waarop de transitie niet meer te koop is, hoeveel geld je er ook tegenaan gooit.’
Lees verder
Als je Gemini of een andere ai-slimmerik vraagt hoe je de waarde van een bedrijf bepaalt, begint deze meteen over intrinsieke waarde, marktwaarde, financiële prestaties, discounted cash flow en liquidation value (tal van cfo’s veren enthousiast omhoog uit hun stoel als ze deze termen lezen). Maar is dat wel zo logisch? Is geld de unieke waardebepalende factor? Wat voor waarde heeft het feit dat 10.000 medewerkers diep gelukkig van je werkgeverschap worden? En dat er 1.000 overspannen thuis zitten? Heeft de omzet in het product dat het leven van miljoenen mensen verlengt dezelfde waarde als de omzet van een bierproducent? Wat is de waarde van de klimaatschade die je wel of niet voorkomt? En wat is de maatschappelijke waarde van het feit dat een bedrijf ontzettend goed is in belastingontwijking?
Tegen 2070 moeten we bijna 10 miljard mensen kunnen voeden zonder het milieu onverantwoord te belasten. De technologische en economische mogelijkheden zijn aanwezig – nu is het zaak om deze om te zetten in concrete actie. Het nieuwe rapport Turning point: Feeding the world sustainably van Deloitte biedt hiertoe een routekaart.
Hoe futureproof is jouw organisatie?
Als je Gemini of een andere ai-slimmerik vraagt hoe je de waarde van een bedrijf bepaalt, begint deze meteen over intrinsieke waarde, marktwaarde, financiële prestaties, discounted cash flow en liquidation value (tal van cfo’s veren enthousiast omhoog uit hun stoel als ze deze termen lezen). Maar is dat wel zo logisch? Is geld de unieke waardebepalende factor? Wat voor waarde heeft het feit dat 10.000 medewerkers diep gelukkig van je werkgeverschap worden? En dat er 1.000 overspannen thuis zitten? Heeft de omzet in het product dat het leven van miljoenen mensen verlengt dezelfde waarde als de omzet van een bierproducent? Wat is de waarde van de klimaatschade die je wel of niet voorkomt? En wat is de maatschappelijke waarde van het feit dat een bedrijf ontzettend goed is in belastingontwijking?
10 miljard mensen verantwoord voeden: het kan
Tegen 2070 moeten we bijna 10 miljard mensen kunnen voeden zonder het milieu onverantwoord te belasten. De technologische en economische mogelijkheden zijn aanwezig – nu is het zaak om deze om te zetten in concrete actie. Het nieuwe rapport Turning point: Feeding the world sustainably van Deloitte biedt hiertoe een routekaart.
Een journalist van Management Scope vertelde me dat alle bestuurders die hij geïnterviewd heeft, de ambitie hebben om de wereld beter achter te laten. Maar is dat wel zo? Is ‘beter achterlaten’ niet vaak een gelukkige bijvangst of een goed verpakt verhaal dat zich afspeelt in de kantlijn van de echte strategie?
Cosun, de internationale agrifood-coöperatie, won onlangs de prestigieuze Koning Willem I Prijs. Ceo Hans Meeuwis wil met Cosun het maximale uit haar gewassen halen en zo bijdragen aan de voedsel transitie en een verdere verbetering van het verdienvermogen van de boer. ‘Planten bieden uiteenlopende oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.’
Ftrprf is de nieuwe kennispartner van Management Scope. Het consultancybedrijf, mede opgericht door Pieter Hemels, helpt organisaties die werk willen maken van toekomstgerichte transities. Hemels zal de komende tijd voor Management Scope zijn licht laten schijnen op de vraag wat voor bedrijven nu echt belangrijk is – of hoort te zijn – en op de vraag hoe je impact maakt. Kernvraag daarbij: wat ga jij als organisatie doen voor Fay, zijn nu zevenjarige kleindochter? ‘Je wilt toch geen bedrijf leiden dat mensenrechten schendt, kinderen uitbuit en het klimaat om zeep helpt?’
Best wel van goede wil
Een journalist van Management Scope vertelde me dat alle bestuurders die hij geïnterviewd heeft, de ambitie hebben om de wereld beter achter te laten. Maar is dat wel zo? Is ‘beter achterlaten’ niet vaak een gelukkige bijvangst of een goed verpakt verhaal dat zich afspeelt in de kantlijn van de echte strategie?
Hans Meeuwis (Cosun): ‘We dichten planten een heldenrol toe’
Cosun, de internationale agrifood-coöperatie, won onlangs de prestigieuze Koning Willem I Prijs. Ceo Hans Meeuwis wil met Cosun het maximale uit haar gewassen halen en zo bijdragen aan de voedsel transitie en een verdere verbetering van het verdienvermogen van de boer. ‘Planten bieden uiteenlopende oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen.’
Pieter Hemels (ftrprf): ‘Een strategie moet altijd futureproof zijn’
Ftrprf is de nieuwe kennispartner van Management Scope. Het consultancybedrijf, mede opgericht door Pieter Hemels, helpt organisaties die werk willen maken van toekomstgerichte transities. Hemels zal de komende tijd voor Management Scope zijn licht laten schijnen op de vraag wat voor bedrijven nu echt belangrijk is – of hoort te zijn – en op de vraag hoe je impact maakt. Kernvraag daarbij: wat ga jij als organisatie doen voor Fay, zijn nu zevenjarige kleindochter? ‘Je wilt toch geen bedrijf leiden dat mensenrechten schendt, kinderen uitbuit en het klimaat om zeep helpt?’
Angela Wilkinson: ‘We moeten de energietransitie humaniseren’
De Britse energie-expert Angela Wilkinson is het boegbeeld van de World Energy Council. Wat Wilkinson betreft verandert de hele insteek van de discussie over de energietransitie: het moet niet langer vooral gaan over technologie en investeringen, de mens moet centraal staan. ‘Alleen met een inclusieve bottom-up-aanpak zullen we succesvol zijn.’
Lees verderMeest gelezen
Annerie Vreugdenhil (ABN Amro): ‘Verkleinen van tegenstellingen staat hoog op de bestuursagenda’
Laurentien van Oranje ontwikkelde vanuit haar Number 5 foundation samen met slachtoffers van de toeslagenaffaire, verzekeraars en juristen een alternatief plan dat tot een snellere schadevergoeding leidt. ABN Amro steunt dit initiatief. De prinses gaat erover in gesprek met Annerie Vreugdenhil: cco personal & business banking van de bank.
De toekomst van energie
Het lonkend perspectief is een samenleving die schoner, innovatiever en rechtvaardiger is, zo vat een van de drie jonge professionals aan onze rondetafel de essentie van de energietransitie krachtig samen. Het gevoel van urgentie bij beleidsmakers, wetenschappers, burgers en het bedrijfsleven is te gering. Samen in actie komen is broodnodig.
Patrick van Hees: ‘Werkgeluk betekent het verschil tussen sleur en enthousiasme’
Joris Vanvinckenroye: ‘Onze helikopterview helpt bij verzuimaanpak’
De toekomst van energie
Annerie Vreugdenhil (ABN Amro): ‘Verkleinen van tegenstellingen staat hoog op de bestuursagenda’
Besturen onder het vergrootglas
Duurzame transformatie maakt elke business robuuster
Eline Oudenbroek (Interface): ‘Zonder duurzaamheid geen relevantie’
De pot pensioenspaargeld van 1.500 miljard euro zou moeten worden ingezet voor grote investeringen die nodig zijn voor de energietransities, stelt Jan-Willem Ruisbroek van APG Asset Management. De pensioenbelegger pakt sinds enige tijd een voortrekkersrol in de energiesector. ‘We voelen ons verantwoordelijk om juist in Nederland het verschil te maken.’
De gebouwde omgeving in Nederland is nog lang niet ‘Paris proof’. Miljoenen woningen, bedrijfs- en utiliteitsgebouwen moeten de komende decennia fors onder handen worden genomen – met alle praktische en financiële gevolgen van dien. Deze rondetafel draait om de vraag hoe complex het dossier ‘verduurzaming gebouwde omgeving’ nu precies is. Het lijkt vooral te ontbreken aan krachtenbundeling en regie: ‘De kracht zit in het collectief.’
Jan-Willem Ruisbroek (APG Asset Management): ‘Meer leiderschap in de energietransitie’
De pot pensioenspaargeld van 1.500 miljard euro zou moeten worden ingezet voor grote investeringen die nodig zijn voor de energietransities, stelt Jan-Willem Ruisbroek van APG Asset Management. De pensioenbelegger pakt sinds enige tijd een voortrekkersrol in de energiesector. ‘We voelen ons verantwoordelijk om juist in Nederland het verschil te maken.’
‘Ieder voor zich’ staat verduurzaming in de weg
De gebouwde omgeving in Nederland is nog lang niet ‘Paris proof’. Miljoenen woningen, bedrijfs- en utiliteitsgebouwen moeten de komende decennia fors onder handen worden genomen – met alle praktische en financiële gevolgen van dien. Deze rondetafel draait om de vraag hoe complex het dossier ‘verduurzaming gebouwde omgeving’ nu precies is. Het lijkt vooral te ontbreken aan krachtenbundeling en regie: ‘De kracht zit in het collectief.’
De eerste 100 dagen als ceo van Rabo Carbon Bank
Ruimte voor goedwillende investeerders in de zorg, drempels voor cowboys
‘Private equity kan een rol spelen bij het oplossen van maatschappelijke problemen’
Jolande Sap: ‘Beloningsbeleid is nog geen motor van verandering’
Een community voor commissarissen: samen geven we de duurzaamheidsdiscussie vorm
